Assessing the impact of weather and spatial environment on bike-sharing system usage patterns: a generalized linear mixed-effects (GLME) approach
Hava durumu ve mekânsal çevrenin bisiklet paylaşım sistemi kullanımına etkisinin değerlendirilmesi: genelleştirilmiş doğrusal karma etkiler (GLME) yaklaşımı
- Tez No: 917026
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ORUÇ ALTINTAŞI, DOÇ. DR. SILA ÖVGÜ KORKUT UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ulaşım, Transportation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ulaştırma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Artan dünya nüfusu ve hızlı kentleşme ile birlikte, sürdürülebilir ulaşım, etkili kent yönetiminin bir parçası olarak toplumların ortak hedefi haline gelmiştir. Sıfır emisyonlu ulaşım sunan bisiklet paylaşım sistemleri (BPS), enerji verimliliğini artırmak, daha temiz çevreler teşvik etmek ve sürdürülebilir hareketliliği desteklemek için çevre dostu bir çözüm sunmaktadır. Bu sistemlerin bağımsız bir ulaşım modu olmanın ötesinde, metro, tramvay ve feribot gibi toplu taşıma ağları ile entegrasyonu, kentsel ulaşımın genel kalitesini artırma potansiyeline sahiptir. Bu çalışma, Türkiye'nin İzmir şehrinde faaliyet gösteren BPS'yi incelemektedir. Yaklaşık iki yıllık BPS seyahat verileri analiz edilerek her bir seyahatin ortalama kullanım hızı hesaplanmış ve seyahat amaçları, 10 km/sa ve 14 km/sa hız eşik değerlerine göre tanımlanmıştır. Bu tanımlanan seyahat amaçları doğrultusunda, seyahat örüntüleri, talep profilleri ve seyahat süresi dağılımları incelenmiştir. Ek olarak, istasyonlar, benzer zamanlı kullanım örüntülerine dayalı olarak Hiyerarşik Kümeleme yöntemi kullanılarak gruplandırılmıştır. Hava durumu parametrelerinin ve bu parametrelerin etkileşimlerinin BPS kullanımı üzerindeki etkileri, Genelleştirilmiş Doğrusal Karışık Etkiler (GLME) modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Mekânsal çevreyi içeren; toplu taşıma, yapılı çevre ve bisiklet altyapısı değişkenlerinin, 300, 400 ve 500 metre çapındaki farklı etki alanlarındaki BPS kullanımı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Sonuçlar, yağışın hafta içi eğlence odaklı BPS seyahatlerini önemli ölçüde azalttığını ortaya koymuştur. Yaz aylarında sıcak hava koşullarının da elverişsiz durumlar yarattığı belirlenmiştir. Hafta içi modellerde R2'ye göre BPS kullanımındaki dalgalanmaların %58 ila %63; hafta sonu ise %21 ila %24 hava durumu ile açıklanabileceği ortaya konulmuştur. BPS istasyonlarının mekânsal özellikleri, farklı etki alanı seviyelerinde değişen etkiler sergilemiştir. Toplu taşıma değişkenlerinin, hafta sonu yapılan seyahatlere kıyasla hafta içi yapılan BPS seyahatleri üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bu bulgular, daha dayanıklı ve verimli BPS altyapılarının geliştirilmesi için değerli bilgiler sunmakta ve mikromobilitenin kentsel ulaşım sistemlerine entegrasyonuna katkıda bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
With the increasing global population and rapid urbanization, sustainable transportation has become a shared goal for societies as part of effective urban management. Bike-sharing Systems (BSS), offering zero-emission transportation, represent an environmentally friendly solution to enhance energy efficiency, promote cleaner environments, and support sustainable mobility. Beyond their role as an independent mode of transportation, integrating these systems with public transit networks (e.g., metro, tram, ferries) has the potential to improve the overall quality of urban transportation. This study examines the BSS operating in İzmir, Türkiye. By analyzing approximately two years of BSS trip data, the average usage speed of each trip was calculated, and travel purposes were identified based on speed threshold values of 10 km/h and 14 km/h. For these defined travel purposes, travel patterns, demand profiles, and travel time distributions were examined. Additionally, stations were clustered using the Hierarchical Clustering method based on similar temporal usage patterns. The effects of weather parameters and their interactions on BSS usage were analyzed using the Generalized Linear Mixed Effects (GLME) model. The impact of spatial enviroment including, public transportation, built environment, and cycling infrastructure variables on BSS usage within different catchment areas of 300, 400, and 500 meters were investigated. The results revealed that rainfall significantly reduces weekday leisure-related BSS trips. Hot weather during the summer was also found to create unfavorable conditions. Based on R2 values, fluctuations in BPS usage can be explained by weather conditions at a rate of 58% to 63% during weekdays, and 21% to 24% during weekends. The spatial features of BSS stations exhibited varying impacts at different catchment area levels. Public transportation variables exerted a greater influence on BSS trips made on weekdays compared to those made on weekends. These findings provide valuable insights for the development of more robust and efficient BSS infrastructures, contributing to the integration of micromobility into urban transportation systems.
Benzer Tezler
- İklim değişikliğine mekansal uyumda toprak ekosistem servislerinin rolü: Nilüfer çayı havzası
The role of soil ecosystem services in spatial adaptation to climate change: Nilüfer stream basin
MERVE YILMAZ MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER
- Enhancing building resilience to climate change based on analysis of physical indicators: Çeliktepe case
Fiziksel göstergelere dayalı iklim değişikliğine karşı dirençliliğin geliştirilmesi: Çeliktepe örneği
NASIM HEIDARI
Doktora
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ERKAN KARAGÜLER
- Sıcak ve kuru bölgelerde geleneksel yerleşim dokularının iklimsel adaptasyonu ve geçmişten öğrenme: İran ve Türkiye örnekleri
Climatic adaptation of traditional settlements in hot and dry regions and learning from the past: Case studies from Iran and Turkey
NIKTA AZARI MEHR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET RIFAT AKBULUT
- Assessing the performance of gridded precipitation products – a comparative analysis of the Black Sea and East Africa regions
Gridli yağış ürünlerinin performansının belirlenmesi - Karadeniz ve Doğu Afrika bölgelerinin karşılaştırmalı analizi
SEAD AHMED SWALIH
Doktora
İngilizce
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN KAHYA
- Comprehensive analysis of meteorological and hydrological drought: temporal and spatial ınsights
Meteoroloji̇k ve hi̇droloji̇k kurakliğin kapsamli i̇ncelenmesi̇: zamansal ve uzamsal i̇nceleme
AHMAD SULAIMAN AHMAD ABU ARRA
Doktora
İngilizce
2025
Mühendislik BilimleriYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYÜP ŞİŞMAN