Onkoloji hastalarında sosyal desteğin, bilişsel duygu düzenlemedeki etkisinde psikolojik sağlamlığın aracı rolü
Mediating role of psychological resilience in the effect of social support on cognitive emotion regulation in oncology patients
- Tez No: 917547
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZLEM KARAKUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu araştırma kanser hastalarında sosyal desteğin bilişsel duygu düzenleme üzerindeki etkisinde psikolojik sağlamlığın aracı rolünü incelemek amacıyla yapılmıştır. Yapılan bu çalışmanın örneklemini Selçuk Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde hâlihazırda kanser tedavisi gören 237 kişi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Hasta Tanıtım Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ), Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ve Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ) kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizi IBM Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 23.0 ve IBM SPSS Analysis of Moment Structures (AMOS) 23.0 programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Değişkenlerin yapı geçerliliğini değerlendirmek için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Güvenilirlik analizinde ise değişkenlerin tutarlılığını ölçmek amacıyla Cronbach's alpha katsayısı hesaplanmıştır. Araştırma kapsamında belirlenen hipotezlerin test edilmesi için ise Hayes'in (2022) geliştirdiği PROCESS (Sürüm 3.5) makrosundan yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; algılanan sosyal desteğin bilişsel duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlık üzerindeki etkisinin anlamlı ve pozitif olduğu, psikolojik sağlamlığın bilişsel duygu düzenleme üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı, algılanan sosyal desteğin psikolojik sağlamlık aracılığıyla bilişsel duygu düzenleme üzerindeki dolaylı etkisinin anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Aile, arkadaş ve özel kişi desteğinin; psikolojik sağlamlık üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif ve psikolojik sağlamlığın da kabul, olumlu yeniden odaklanma, plan yapmaya yeniden odaklanma, olumlu yeniden değerlendirme ve olayın değerini azaltma üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif, ruminasyon, felaketleştirme ve diğerlerini suçlama üzerinde ise anlamlı ve negatif bir etkisinin olduğu görülmüştür. Ayrıca psikolojik sağlamlığın aracı rolü incelendiğinde ise aile, arkadaş ve özel kişi desteğinin; kabul, olumlu yeniden odaklanma, plan yapmaya yeniden odaklanma, olumlu yeniden değerlendirme, olayın değerini azaltma, ruminasyon, felaketleştirme ve diğerlerini suçlamayı psikolojik sağlamlık aracılığıyla dolaylı olarak etkilediği bulunmuştur. Aile, arkadaş ve özel kişi desteğinin psikolojik sağlamlık üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu ancak psikolojik sağlamlığın kendini suçlama üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Psikolojik sağlamlığın aracı rolü incelendiğinde ise, aile, arkadaş ve özel kişi desteğinin kendini suçlama üzerindeki etkisinin psikolojik sağlamlık aracılığıyla dolaylı bir şekilde gerçekleşmediği bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to examine the mediating role of psychological resilience in the effect of social support on cognitive emotion regulation in cancer patients. The sample of this study consisted of 237 people currently receiving cancer treatment at Selçuk University Training and Research Hospital. Patient Identification Form, Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MPSPS), Cognitive Emotion Regulation Scale and Brief Psychological Resilience Scale (BPRS) were used to collect data. The analysis of the data obtained in the study was carried out using IBM Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 23.0 and IBM SPSS Analysis of Moment Structures (AMOS) 23.0 programs. Confirmatory Factor Analysis (CFA) was performed to evaluate the construct validity of the variables. In the reliability analysis, Cronbach's alpha coefficient was calculated to measure the consistency of the variables. PROCESS (Version 3.5) macro developed by Hayes (2022) was used to test the hypotheses determined within the scope of the research. According to the results of the research; It was found that the effect of perceived social support on cognitive emotion regulation and psychological resilience was significant and positive, psychological resilience did not have a significant effect on cognitive emotion regulation, and the indirect effect of perceived social support on cognitive emotion regulation through psychological resilience was not significant. It was found that family, friend and significant other support had a statistically significant and positive effect on psychological resilience and psychological resilience had a statistically significant and positive effect on acceptance, positive refocusing, refocusing on planning, positive reevaluation and devaluing the event, and a significant and negative effect on rumination, catastrophizing and blaming others. In addition, when the mediating role of psychological resilience was examined, it was found that family, friend and significant other support indirectly affected acceptance, positive refocusing, refocusing on planning, positive reevaluation, devaluing the event, rumination, catastrophizing and blaming others through psychological resilience. It was found that family, friend and significant other support had a positive and significant effect on psychological resilience, but psychological resilience did not have a significant effect on self-blame. When the mediating role of psychological resilience was examined, it was found that the effect of family, friend and significant other support on self-blame did not occur indirectly through psychological resilience.
Benzer Tezler
- Kanser hastalarında anksiyete, depresyon, uyum güçlüğü prevalansı ve bunların psiko-sosyal durumla ilişkisinin incelenmesi
The Prevalance of anxiety, depression and adjustment disorders in cancer and the association with the psycho-social status
ABDULVAHAP HIDIR TURAN
- Kolorektal kanser tanısı olan hastalarda web tabanlı eğitimin yaşam kalitesi ve beden imajına olan etkisinin incelenmesi
Examining the impact of web-based education on qualityof life and body image in patients diagnosed withcolorectal cancer
SEMRA BAĞRIAÇIK ALTINTAŞ
- Kanser hastalarında algılanan sosyal desteğin travma sonrası stres bozukluğu depresyon anksiyete ve stres ile olan ilişkisi
The rrelationship between perceived social support and post traumatic stres disorder, derperssion anxiety and stres in-patients with cancer
HANDAN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ITIR TARI CÖMERT
- Kanser hastalarında travma sonrası gelişim ve sosyal desteğin incelenmesi
Examination of post-traumatic growth and social support in cancer patients
CEVAHİR ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Hemşirelikİstanbul Medipol ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL DOĞAN
- Kanser hastalarında umut-umutsuzluk ve sosyal destek ilişkisi:Şanlıurfa ilinde tedavi gören hastalar örneği
The relationship of social support with hope in patients cancer
İBRAHİM HALİL AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiCumhuriyet ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE ÖZGÜR BAYIR