Dönüşümcü üstün yeteneklilik temelli karakter eğitimi programı geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması tasarımı
An action research design for developing a transformational giftedness-based character education program
- Tez No: 918296
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL EKŞİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Üstün yetenekli öğrencilerin akademik gelişimlerinin yanında, karakter gelişimleri hem bireysel gelişimleri hem de topluma ve dünyaya sağlayacakları katkılar açısından kritik bir öneme sahiptir. Ancak, bu alandaki çalışmaların akademik gelişim ile ilgili çalışmalara kıyasla oldukça sınırlı olduğu dikkat çekmektedir. Bu sebeple bu çalışmada üstün yetenekli öğrencilerin karakter gelişimlerini desteklemek üzere dönüşümcü ve insani üstün yetenek temelli bir karakter eğitimi program tasarımı sunmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda eylem araştırması yönteminin basamakları takip edilerek öncelikle yorumlayıcı içerik analizi yöntemiyle doküman analizleri gerçekleştirilmiş ve Bilim ve Sanat Merkezleri ile ilgili literatür yine yorumlayıcı içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu aşama sonrasında oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formları oluşturulmuş ve Bilim ve Sanat Merkezlerinde görev yapan iki müdür ile iki psikolojik danışmanla ve üç alan uzmanı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla ihtiyaç analizi gerçekleştirilmiştir. İhtiyaç analizi ile İstanbul ilindeki iki Bilim ve Sanat Merkezinde karakter eğitimine yönelik hedefler ve bu doğrultuda yapılan uygulamaların yanı sıra, üstün yetenekli öğrencilerin karakter eğitimi bağlamında yaşadıkları zorluklar ve desteğe ihtiyaç duydukları alanlar, Bilim ve Sanat Merkezlerinin bu bağlamdaki ihtiyaçları belirlenmiştir. İlgili iki kurumda sistemli bir karakter eğitiminin olmadığı, karakter eğitimi programlarına ihtiyaç duyulduğu, üstün yetenekli öğrencilerin narsisizm, egoist tavırlar, kibir, mükemmeliyetçilik, bireysel çalışma eğilimi ve grupla çalışmada zorluk, arkadaşlık ilişkileri, davranış bozuklukları, anlaşılmama ve sosyo-duygusal problemler gibi alanlarda destek ve rehberliğe ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir. Diğer yandan üstün yetenekli öğrencilerin dünyayı daha iyi bir yer haline getirme potansiyellerine, diğer bir ifadeyle dönüşümcü ve insani üstün yetenek potansiyellerine dair görüşler ve bu potansiyellerin gerçekleştirilebilmesi adına öğrencilere kazandırılması gereken değer, beceri, tutum ve davranışlara yönelik görüşler incelenmiştir. Tüm katılımcıların üstün yetenekli öğrencilerin dünyayı daha iyi bir yer haline getirme potansiyeline sahip olduğunu, fakat mevcut uygulamaların öğrencilerin karakter eğitimini desteklemede yetersiz kaldığını ifade ettiği görülmüştür. İhtiyaç analizi sonrasında Sternberg'in dönüşümcü ve insani üstün yetenek kavramları bağlamında yazılmış literatür nitel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu analiz sonucunda üstün yetenekli öğrencilere kazandırılması gereken değer, beceri, davranış ve tutumlar Değerler, Bilişsel Beceriler, Kendini Tanıma ve İçsel Dönüşüm ile Anlamlı Hedefler ve Diğerlerini Dönüştürme şeklinde dört kategori altında belirlenmiştir. İlgili değer, beceri, davranış ve tutumlar bu kategorilerin alt kategorileri, temalar ve alt temalar şeklinde kategorize edilerek açıklanmıştır. İçerik analizi yöntemiyle belirlenen program kazanım hedefleri başta Sternberg olmak üzere beş alan uzmanının değerlendirmesine sunulmuş ve alınan dönütlerle program tasarımına son şekli verilmiştir. Bu çalışmanın, üstün yetenekli öğrencilerin ortak iyiliğe hizmet eden ve küresel sorunlara çözüm üretebilen bireyler olarak yetiştirilmelerine katkı sağlayacak karakter eğitimi programlarına rehberlik edecek bir yol haritası sunması umulmaktadır.
Özet (Çeviri)
In addition to the academic development of gifted students, their character development is critical in their individual development and contributions to society and the world. However, it is noteworthy that studies in this field are limited compared to studies about academic development. For this reason, this study aims to present a transformational and humanitarian giftedness-based character education program design to support the character development of gifted students. In line with this purpose, by following the steps of the action research method, document analysis was carried out using the interpretive content analysis method, and the literature on Science and Art Centers was examined using the interpretive content analysis method. After this stage, a needs analysis was conducted through semi-structured interviews with two directors and two psychological counselors working in Science and Art Centers and three field experts through semi-structured interview forms. With the needs analysis, the goals for character education in two Science and Art Centers in Istanbul and the practices carried out in this direction, as well as the difficulties that gifted students experience in the context of character education, the areas where they need support, and the needs of Science and Art Centers in this context were determined. The results showed that there is no systematic character education in the two institutions, that there is a need for character education programs, and that gifted students need support and guidance in areas such as narcissism, egotistical attitudes, arrogance, perfectionism, tendency to work individually and difficulty in working in groups, friendship relations, behavioral disorders, not being understood and socio-emotional problems. On the other hand, the views on the potential of gifted students to make the world a better place, in other words, their transformational and humanitarian giftedness potentials, and the values, skills, attitudes, and behaviors that students should acquire to realize these potentials, were examined. All participants stated that gifted students have the potential to make the world a better place but that current practices are insufficient to support students' character education. After the needs analysis, the literature on Sternberg's transformational and humanitarian giftedness concepts was analyzed through qualitative content analysis, and the values, skills, behaviors, and attitudes that gifted students should acquire were identified under four categories: Values, Cognitive Skills, Self-Knowledge and Inner Transformation, Meaningful Goals and Transforming Others. The related values, skills, behaviors, and attitudes were categorized into sub-categories, themes, and sub-themes. The program outcome objectives identified through content analysis were presented to five experts, including Sternberg, and the program design was finalized based on the feedback received. This study will provide a road map to guide character education programs that will contribute to raising gifted students as individuals who serve the common good and can solve global problems.
Benzer Tezler
- Bilim ve sanat merkezi öğrencilerinin plastik atıkların geri dönüşümü ve çevreye etkisi konusundaki tutumlarının belirlenmesi (Batı Karadeniz Bölgesi örneklemi)
Defining the attitudes of the students at art and science centers against recyling of plastic waste and its effects on environment (a case study from West Black Sea Region)
FATMA BAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimKastamonu Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHATTİN AYDINLI
- Eğitim örgütlerinde lider davranış biçimleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki (Nevşehir ili örneği)
The relationship between leadership styles of principals and organizational citizenship behaviours of teachers in Nevsehir
SELDA ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİYAZİ CAN
- Hastanelerde lider davranışı, örgütsel sessizlik, işe bağlanma ve ekstra rol davranışları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi
Assessment of the relationships between leader behavior, organizational silence, work engagement, and extra role behaviors in hospitals
AHMET YASİN YEŞİLDAĞ
Doktora
Türkçe
2024
Sağlık Kurumları YönetimiAnkara ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ECE UĞURLUOĞLU ALDOĞAN
- Liberal ve marksist özgürlük anlayışlarının karşılaştırılması
A comparative study of liberal and marxist understandings of freedom
MURAT İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
FelsefeGazi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
YRD. DOÇ. DR. BELMA TOKUROĞLU
- Liderlikte cinsiyet faktörünün incelenmesi ve bir araştırma
A study on analyzing gender factors in leadership
AİGUL BARAKOVA