Olası karbon vergisi uygulaması ve çevresel etkinlik için üreticilerin çeltik üretiminin iklim değişikliğine etkilerini azaltma stratejilerini benimsemesi üzerine bir araştırma
A study on the adoption of farmers to reduce the impact of paddy production on climate change for possible carbon tax implementation and environmental efficiency
- Tez No: 918658
- Danışmanlar: PROF. DR. SİBEL TAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Araştırmada, Türkiye'de çeltik üretiminin çevreye etkisini ölçmek, çeltik işletmelerinin çevresel etkinliğini tahmin etmek, üreticilerin çevre-iklim değişikliği konularında bilinç düzeylerini tespit etmek, üreticilerin iklim değişikliğini azaltıcı yöntemleri benimseme düzeyini belirlemek, üreticilerin olası karbon vergisi ödeme istekliliğini tespit ederek verginin işletmelere etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye'de çeltik üretiminin %86'sını kapsayan Edirne, Samsun, Balıkesir, Çanakkale, Çorum ve Sinop illerinde, basit tesadüfi örnekleme ile seçilen 491 işletmeden anket yoluyla veri toplanarak yürütülmüştür. İncelenen işletmeler kümeleme analizi yardımıyla geleneksel, yarı profesyonel ve profesyonel işletmeler olarak üç gruba ayrılmıştır. Çeltik işletmelerinin sosyo-ekonomik yapısı klasik ekonomik analiz yöntemleriyle incelenmiştir. Çevresel etkiler, yaşam döngüsü analizi (YDA) çerçevesinde emisyon faktörleriyle ölçülmüştür. Çevresel etkinlik, iki aşamalı analizle tahmin edilmiştir: İlk aşamada, veri zarflama analizi (VZA) ile etkinlik ölçümleri yapılmış, ikinci aşamada ise Çift Taraflı Tobit modeliyle çevresel etkinliği belirleyen faktörler analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, üreticilerin çevre ve iklim değişikliği konularındaki bilgi eksikliğinin, çevresel etkinliği ve verimliliği olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, 1 kg çeltik üretiminin 1,48 kg CO2 emisyonuna neden olduğu ve en büyük sebebin sulama suyu olduğu belirtilmiş, olası karbon vergisi uygulamasının üreticilerin net işletme gelirlerinde %2,31 oranında bir azalma yaratacağı ortaya konulmuştur. Çeltik işletmelerinin karbon ayak izi ve çevresel etkinliğinin işletme biçimleri ve illere göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Üreticilerin iklim değişikliğini azaltıcı yöntemleri benimseme ve karbon vergisi ödeme istekliliği de bu faktörlere göre değişmektedir. Yüksek karbon salınımına sahip illerde, çevresel sürdürülebilirlik ve ekonomik verimliliğin doğru politikalarla dengelenebileceği, iller arası dengesizliklerin azaltılması için farklı karbon vergisi oranlarının çevre ve ekonomi açısından fayda sağlayacağı öngörülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to assess the environmental impact of paddy production in Turkey, estimate the environmental efficiency of paddy enterprises, determine producers' awareness of environmental and climate change issues, evaluate the adoption level of climate change mitigation practices, and examine producers' willingness to pay a potential carbon tax while assessing its impact on enterprises. The research was conducted in Edirne, Samsun, Balıkesir, Çanakkale, Çorum, and Sinop, which collectively account for 86% of Turkey's paddy production. Data were collected from 491 agricultural enterprises using a simple random sampling method through surveys. The examined enterprises were classified into three groups—traditional, semi-professional, and professional—through cluster analysis. The socio-economic structure of paddy enterprises was analyzed using conventional economic analysis methods. Environmental impacts were assessed within the framework of Life Cycle Assessment (LCA) using emission factors. Environmental efficiency was estimated through a two-stage efficiency analysis: in the first stage, Data Envelopment Analysis (DEA) was applied to measure efficiency, while in the second stage, the factors determining environmental efficiency were analyzed using a Two-Sided Tobit model. The findings reveal that producers' lack of awareness regarding environmental and climate change issues negatively affects environmental efficiency and productivity. Additionally, 1 kg of paddy production results in 1.48 kg of CO₂ emissions, with irrigation water identified as the primary contributing factor. The potential implementation of a carbon tax is estimated to reduce net farm income by 2.31%. The carbon footprint and environmental efficiency of paddy enterprises vary by business type and region. Moreover, the adoption of climate change mitigation practices and willingness to pay a carbon tax also differ across these factors. In regions with high carbon emissions, balancing environmental sustainability and economic efficiency through well-designed policies is crucial. Implementing differentiated carbon tax rates by region could contribute significantly to both environmental and economic sustainability.
Benzer Tezler
- Türkiye'de olası karbon fiyatlandırmasının yenilenebilir enerji yatırımları ve emisyon azaltıcı uygulamalara olan etkisi
The effect of possible carbon pricing on renewable energy investments and emission reduction practices in Türkiye
CAFER ŞUTAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGÜR KAYALICA
- Küresel iklim krizi ile mücadelede vergi politikaları ve Türkiye uygulaması
Tax policies in combating the global climate crisis and Turkey's practice
ŞEVVAL ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MaliyeAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIL FULYA ORKUNOĞLU
- Yeşil vergilerin bazı OECD ülkeleri ile Türkiye'deki uygulamalarının Panel Veri Analizi aracılığıyla değerlendirilmesi
Evaluation of green taxes in some OECD countries and Turkey by Panel Data Analysis
MUSTAFA BOLAHATOĞLU
- Yeşil ekonomi çerçevesinde karbon sınırlandırıcı düzenlemeler ve çevresel ekonomik araçlar
Carbon limiting regulations and environmental economic instruments within the framework of the green economy
AHMET GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
CoğrafyaTrakya ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE HAKAN AGUN
- İnsansız hava aracıyla sağlanan fotoğraflar, CBS ve PVSYSTkullanımı ile bina çatısına kurulacak güneş paneli için uygunluk analizi
Suitability analysis for installing solar panels on building roofs using uav-sourced photos, GIS, and PVSYST
CAHİDE USAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Yönetim Bilişim Sistemleriİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİ HAKAN DENLİ