Fen bilimleri ders kitapları ve Eğitim Bilişim Ağında (EBA) yer alan kimya konu alanlı etkinliklerin laboratuvar güvenliği açısından incelenmesi
Investigation of chemistry subject area activities in science textbooks and Educational Information Network (EBA) in terms of laboratory safety
- Tez No: 919460
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİYE KOÇAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Fen bilimleri, Fen bilimleri ders kitapları, Eğitim bilişim ağı, Laboratuvar güvenliği, Laboratuvar güvenlik önlemleri, Science education, Science textbooks, Educational ınformatics network, Laboratory Safety, Laboratory safety measures
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Fen bilimleri, doğası gereği bireylerin hayatında soludukları havadan içtikleri suya kadar, yaşadıkları dünyadan kullandıkları en küçük teknolojik aletlere kadar çok geniş bir alanı kaplamaktadır. Bu nedenle fen öğretimi toplumların gelişimi açısından oldukça önemlidir. Fen öğretimi sürecinde, fen konularının etkili ve anlamlı öğreniminin gerçekleştirilmesinde birçok yöntem ve teknik kullanılmaktadır. Bu yöntem ve teknikler arasında öğrencilerin somut deneyimler yaşayarak soyut kavramları anlamalarına olanak sağlayan“Laboratuvar Yöntemi”önemli bir yere sahiptir. Etkili bir laboratuvar yöntemi, fen bilimleri dersinin öğretiminde öğrencilerin öğrenme süreçlerini güçlendirmektedir. Fen bilimleri dersinde laboratuvar etkinliklerinin öneminin yanında öğretmen ve öğrencilere yol gösteren ders kitaplarının da önemi çok büyüktür. Ders kitapları dışında öğrencilerin kolayca erişebildiği eğitim portalları da bulunmaktadır. Bu eğitim portallarından biri olan Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Millî Eğitim Bakanlığı tarafından e-içerik sunmak amacı ile hazırlanan bir sosyal eğitim platformudur. Fen eğitimi için kullanılan kitap ve EBA'da bulunan laboratuvar etkinlikleri öğrenmeyi daha kalıcı hale getirmek, tam ve anlamlı öğrenmeyi sağlamak için etkili olan yöntemlerdendir. Bu etkinlikler çeşitli tehlikeler ve riskler içerebileceğinden, etkinliklerin dikkatle planlanıp düzenlenmesinin gerekliliği“Laboratuvar Güvenliği”kavramını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada 5, 6, 7. ve 8 .sınıf fen bilimleri ders kitaplarında ve EBA'da madde ve doğası konu alanı içerisinde yer alan deney ve etkinlikler laboratuvar güvenliği açısından incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bahsi geçen kitaplar ve EBA'da yer alan deney ve etkinlikler içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Araştırmanın veri grubunu, MEB tarafından onaylanmış 2023-2024 Eğitim öğretim yılı içerisinde okullarda okutulan 5.6.7. ve 8. Sınıf fen bilimleri ders kitapları ve EBA'da yer alan madde ve doğası konu alanı içerisindeki deney ve etkinlik içerikleri oluşturmaktadır Veri toplama aracı olarak“Deney ve Etkinlik Güvenlik Önlemleri Değerlendirme Formu”kullanılmıştır. Elde edilen veriler kategori ve kodlar oluşturularak incelenmiş ve elde edilen bulgular tablo ve grafikler kullanılarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda ders kitaplarında bulunan deney ve etkinliklerinde güvenlik önlemlerine sembol ya da uyarı metni kullanılarak yer verildiği ama sembol ve uyarı metinlerinin yeterli sayıda ve uygun yerde kullanılmama gibi eksikliklerin olduğu belirlenmiştir. Kitaplarda yer alan güvenlik önlemlerinin bazı deney ve etkinlikler açısından yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kitaplarda yer alan deney ve etkinliklerin büyük oranda güvenlik önlemi gerektirdiği, güvenlik önlemi gerektirmeyen deney ve etkinlik sayısının oldukça az olduğu belirlenmiştir. En fazla güvenlik önleminin sekizinci sınıf seviyesinde yer alan ders kitaplarında bulunduğu ve kitaplarda en fazla“Kırılabilir Cam Uyarısı”güvenlik önleminin alındığı belirlenmiştir. EBA platformunda yer alan deney ve etkinliklerde ise ders kitaplarına oranla daha az güvenlik önleminin alındığı görülmüştür. EBA'da yer alan deney ve etkinliklerin büyük oranda güvenlik önlemi gerektirdiği bunun yanında makul sayıda güvenlik önlemi gerektirmeyen deney ve etkinliklerinde yer aldığı belirlenmiştir. EBA'da yer alan deney etkinliklerin bazılarında ise hiçbir güvenlik önlemine rastlanılmazken, en fazla“Maske Güvenliği”önleminin alındığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Science, by its very nature, covers a wide range of areas in individuals' lives, from the air they breathe and the water they drink to the world they live in and the smallest technological devices they use. Therefore, science education plays a significant role in the development of societies. During the science education process, various methods and techniques are employed to ensure effective and meaningful learning of scientific concepts. Among these, the“Laboratory Method”which allows students to understand abstract concepts through concrete experiences, holds a prominent position. Effective laboratory method strengthen students' learning processes in science classes.In addition to laboratory activities, textbooks that guide both teachers and students are of great importance in science education. Beyond textbooks, educational portals that students can easily access also support the learning process. One such platform is the Education Informatics Network (EBA), a social education platform prepared by the Ministry of National Education to provide e-content. Science textbooks and the laboratory activities available on EBA are effective tools for making learning more permanent and ensuring full and meaningful comprehension. However, since these activities may involve various hazards and risks, careful planning and organization are required, which has led to the emergence of the concept of“Laboratory Safety.”This study examines chemistry-based experiments and activities in 5th, 6th, 7th, and 8th-grade science textbooks and those available on EBA in terms of laboratory safety. The research employed a qualitative research method. The study group consisted of science textbooks approved by the Ministry of National Education (MEB) for the 2023-2024 academic year and the experimental and activity contents on EBA. The mentioned textbooks and EBA content were analyzed using the document analysis method. A“Safety Measures Evaluation Form for Experiments and Activities”was used as the data collection tool.The collected data were analyzed through categories and codes, and the findings were presented using tables and graphs. The research revealed that while safety precautions in textbooks were addressed using symbols or warning texts, there were deficiencies, such as insufficient numbers and inappropriate placement of these symbols and texts. It was concluded that the safety precautions in textbooks were inadequate for certain experiments and activities. A large proportion of the experiments and activities in textbooks required safety measures, while the number of experiments and activities not requiring safety precautions was found to be minimal. The highest number of safety measures was identified in 8th-grade science textbooks, with the most common safety measure being“Fragile Glass Warnings.”In contrast, fewer safety measures were observed in the experiments and activities available on EBA compared to textbooks. Most experiments and activities on EBA required safety measures, while a reasonable number of activities did not. However, some activities on EBA lacked any safety precautions, with“Mask Safety”being the most common precaution observed.
Benzer Tezler
- Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında bulunan bilim insanlarının fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri dikkate alınarak incelenmesi
Examining the scientists in secondary school science textbooks, taking into account the opinions of science teachers
CANDAN BIÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN BİLİR
- Eğitim Bilişim Ağında (EBA) ve ders kitaplarında yer alan ortaokul fen bilimleri ders içeriklerinin ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi
Analysis of middel school science course contents in Education Informatics Network (EBA) and textbooks in terms of assesment and evaluation
CAFER CERAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESİN ŞAHİN
- 2018 fen bilimleri dersi öğretim programında ve fen bilimleri ders kitaplarında sosyobilimsel konuların yer alma düzeylerinin belirlenmesi
Determination of the inclusion levels of socioscientific issues in the 2018 science course curriculum and science textbooks
BÜŞRA OLUKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYLEM EROĞLU
- Yedinci sınıf fen bilimleri ders kitaplarındaki soruların üst düzey düşünme becerileri açısından incelenmesi
Examination of seventh grade science textbooks in terms of higher-order thinking skills
YASEMİN EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU EZBERCİ ÇEVİK
- Kimya ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi
Analysis of chemistry textbooks in terms of root values
MEDİNE SULTAN AKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ÜNAL