Istranca Masifi batısının (Süloğlu Kuzeyi) petrolojisi, jeokronolojisi ve U-Th bolluğunun incelenmesi
Investigation of petrology, geochronology and U-Th abundance of the western part of (North of Süloğlu) of Istranca Massif
- Tez No: 919538
- Danışmanlar: PROF. DR. NAMIK AYSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Istranca Masifi, Türkiye'nin önemli metamorfik masiflerinden biridir. Masif migmatit, orto- ve paragnays, metagranit, metadiyorit, granat mikaşist, kalkşist ve mermer gibi metasedimenter, metamagmatik ve metakarbonat kayaçlardan oluşmaktadır. Bu çalışma, Istranca Masifi batısında geniş alanlar kaplayan metamorfik temel birimleri ve onları kesen farklı yaşlardaki plütonlarda, Uranyum - Toryum zenginleşmesi ve cevherleşmesi için jeokimyasal olarak potansiyel mineralizasyon alanlarının tespiti ve kaynak kayaçların belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. İlk kez, Istranca Masifi'nin kuzey-kuzeybatısında yer alan granat mikaşistlerin mineral kimyası analizleri yapılmış, metamorfizmanın derecesini daha iyi anlamak ve olası P-T (basınç-sıcaklık) koşullarını tanımlamak amaçlanmıştır. İnceleme alanındaki ortognayslardan elde edilen zirkon tanelerinde U-Pb konkordiya protolit yaşı olarak 302.33 ± 1.79 milyon yıl elde edilmiştir. Ayrıca bölgedeki granat mikaşistlerin maksimum çökelme yaşını belirlemek için kırıntılı zirkon U-Pb yaş tayini ile elde edilen en genç zirkonun 206Pb/238U yaşı 198 ± 17 milyon yıl ve en yaşlı zirkonun 206Pb/238U yaşı ise 1896.8 ± 33.4 milyon yıl olarak bulunmuştur. Söz konusu granat mikaşistlerin içerisindeki almandin türü granat tanelerinde kapanım olarak bulunan rutillerden de yerinde U-Pb yaş tayini yapılmış, granat mikaşistlerin 119 ± 49 milyon yıl önce metamorfizmaya uğradığı belirlenmiştir. Almandin granat ve Fe-biyotit mineral kimyası analizleri değerlendirilerek söz konusu granat mikaşistlerin yaklaşık 547 °C sıcaklık ve 6.1 kbar basınç altında metamorfizmaya uğradığı belirlenmiştir. P-T koşulları ve metamorfizma yaşı, bu kayaçların geç Jura – erken Kretase döneminde alt amfibolit fasiyesi metamorfizmasından etkilendiğini göstermektedir. U-Th potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla farklı kayaç türleri ve mineral toplulukları incelenmiştir. yapılan analizler, incelenen kayaçların hem uranyum hem de toryum elementleri açısından belirli bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koymuştur. Ancak, bu potansiyelin, U ve Th içeren minerallerin kristalleşmesi veya birikmesi için gerekli olan jeokimyasal ve jeolojik koşulları tam anlamıyla sağlayamadığı tespit edilmiştir. Söz konusu kayaçların U-Th açısından kaynak kayaç özelliği taşımalarına rağmen, bu elementlerin U-Th minerallerini oluşturabilecek düzeyine ulaşamadığı, buna karşılık U ve Th elementlerinin çoğunlukla aksesuar mineral fazlarını tercih ettiği ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The Istranca Massif is one of the prominent metamorphic massifs in Turkey. It comprises metasedimentary, metamagmatic, and metacarbonate rocks such as migmatite, ortho- and paragneiss, metagranite, metadiorite, garnet mica schist, calc-schist, and marble. This study focuses on identifying geochemically potential mineralization zones and source rocks for uranium-thorium (U-Th) enrichment and mineralization in the metamorphic basement units and the plutons of varying ages that intrude these units in the western part of the Istranca Massif. For the first time, the mineral chemistry of garnet mica schists in the northern-northwestern part of the massif has been analyzed to better understand the degree of metamorphism and to define the possible P-T (pressure-temperature) conditions. Zircon grains obtained from the orthogneisses in the study area yielded a U-Pb concordia protolith age of 302.33 ± 1.79 Ma. Additionally, detrital zircon U-Pb age dating was conducted on the garnet mica schists to determine their maximum depositional age. The youngest detrital zircon yielded a 206Pb/238U age of 198 ± 17 Ma, whereas the oldest zircon provided a 206Pb/238U age of 1896.8 ± 33.4 Ma. In-situ U-Pb age dating on rutile inclusions within almandine garnet grains in the garnet mica schists indicated that the rocks underwent metamorphism approximately 119 ± 49 Ma ago. By evaluating the mineral chemistry of almandine garnet and Fe-biotite, it was determined that the garnet mica schists experienced metamorphism under conditions of approximately 547°C and 6.1 kbar. These P-T conditions and the metamorphic age indicate that the rocks were affected by lower amphibolite facies metamorphism during the Late Jurassic to Early Cretaceous period. To evaluate the U-Th potential of the rocks, various lithologies and mineral assemblages were analyzed. The findings reveal that the studied rocks exhibit a certain potential for uranium and thorium enrichment. However, the geochemical and geological conditions required for the crystallization or accumulation of U-Th minerals were found to be insufficient. While the rocks have the characteristics of source rocks for uranium and thorium, the concentrations of these elements were not sufficient to form distinct U-Th minerals. Instead, uranium and thorium predominantly reside within accessory mineral phases. This study highlights the complexity of U-Th enrichment processes and provides insights into the metamorphic history and geochemical characteristics of the Istranca Massif.
Benzer Tezler
- Vize (Kırklareli) kuzeydoğusundaki plütonik kayaçların mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelenmesi
Mineralogical-petrographical and geochemical investigation of the plutonic rocks in Northeasthern part of Vize (Kırklarelı) region
ÖZGE NAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAH YILMAZ ŞAHİN
- Istranca masifi'nin doğu kesiminde yer alan volkanikli fliş istifinin yaşı ve kökeninin araştırılması
Investigation of age and origin of the volcanic flysch sequence in the eastern part of Strandja massif (NW Turkey)
ALİ AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRSEL SUNAL
- Sedimentology of mio-pliocene age sediments in the vicinity of Cerkezkoy, Thrace basin: Findings related to Messinian salinity crisis
Trakya havzası Çerkezköy ve civarında miyosen pliyosen yaşlı çökellerin sedimantolojisi: Messiniyen krizine ait bulgular
NURLAN ALIYEV
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAD KADİR ERİŞ
- İstanbul Çatalca bölgesi faylarının manyetotelürik yöntemle incelenmesi
Investigation of Istanbul Çatalca region faults by magnetotelluric method
GÖKHAN KARCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSAN GÜRER
YRD. DOÇ. DR. BÜLENT TANK
- İstanbul paleozoyiği'nin yapısı ve tektonik evrimi
Structure and the tectonic evolution of the Istanbul palaeozoic
SEMİH CAN ÜLGEN
Doktora
Türkçe
2021
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEHMET CELAL ŞENGÖR