Oyuncu şehir: Oyuncu kentsel pratiklerde oyunlaştırma için süreç yönetimi rehberi
Playful city: Process management guide for gamification in playful urban practices
- Tez No: 919660
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KEVSER İSMET ÜSTÜNDAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehircilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Bu tez, şehir planlama ve kentsel tasarım süreçlerinde oyun ve oyunlaştırma temelli yaklaşımlarının şehirleri daha yaşanabilir, etkileşimli ve sürdürülebilir hâle getirmeye yönelik katkılarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.“Oyuncu kentsel pratiklerin uygulama süreçlerinde yaşanan sorunların çözümüne yönelik ”oyunlaştırma“ yöntemlerinin uygulanıp uygulanamayacağı ve uygulanması durumunda nasıl bir yol izlenmesi izlenebileceği sorularına yanıt aramaktadır. Oyun kavramı ile şehir arasındaki ilişki, kültürel, sosyal ve fiziksel boyutlarıyla ele alınmış, şehir planlama ve kentsel tasarım süreçlerinde oyunlaştırmanın yenilikçi bir araç olarak kullanımı araştırılmıştır. Araştırmanın kuramsal çerçevesi, oyun kuramları ve şehir planlamada insan merkezli tasarım alanlarındaki mevcut literatürden yararlanarak oluşturulmuştur. Bu doğrultuda, kentte oyunun sadece eğlence unsuru değil, katılımı teşvik eden, sosyal bağları güçlendiren ve mekansal etkileşimi artıran bir yaklaşım olduğu vurgulanmaktadır. Her yaş grubundan bireyin katılımını destekleyecek, gündelik yaşam pratiklerini dönüştürecek ve kentliye ”oyuncu“ deneyimler için alan açacak tasarım yaklaşımlarının gerekliliği ortaya konulmaktadır. Bu kapsamda, şehir ile oyun arasındaki etkileşim makro ölçekten mikro ölçeğe uzanan çok katmanlı bir çerçevede ele alınmıştır. Söz konusu katmanlar, kentin genel vizyonunu belirleyen makro ölçekli stratejik yaklaşımlardan başlayarak, mahalle veya sokak gibi daha küçük ölçekteki uygulamalara kadar uzanmaktadır. Bu katmanlı analiz, hem kuramsal hem de pratik düzeyde farklı ölçeklerdeki aktörlerin ve pratiklerin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Kent vizyonu geliştirme süreçlerinde farklı şehirlerde geliştirilen strateji belgeleri incelenmiştir. Bu belgeler kısa, orta ve uzun vadeli hedefleri tanımlamakla birlikte çoğunlukla uygulama aşamasına geçememekte ve raflarda beklemeye bırakılmaktadır. Burada özellikle, pilot proje ve uygulamaların kim tarafından, hangi mekanizmalarla ve nasıl yürütüleceği ise belirsiz kalmaktadır. Bu tez, ”oyuncu kente" dair vizyoner yaklaşımların mikro ölçüde hayata geçirilememesinin altında yatan sebepleri araştırmaktadır. İstanbul örneği üzerinde gerçekleştirilen oyuncu mekan projeleri seçilerek, bu projelerde yer alan farklı paydaşlarla (kamu kurumları, yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri, tasarım ekipleri ve kullanıcılar) yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Toplanan veriler, nitel analiz yöntemleri kullanılarak tematik başlıklar altında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sürecinde, oyunlaştırmanın kent mekanında uygulanması sırasında ortaya çıkan başarı faktörleri, karşılaşılan zorluklar ve geleceğe yönelik fırsatlar irdelenmiştir. Tezin bulguları doğrultusunda, D6 oyunlaştırma modeli temel alınarak kentsel mekan tasarımına yönelik bir süreç yönetimi rehberi geliştirilmiştir. Söz konusu rehber, süreçlerin daha etkin yönetilebilmesi için teorik ve pratik öneriler sunmakta, tasarımcıların ve kent yöneticilerinin oyunlaştırma ilkelerini şehir planlama süreçlerine dahil edebilmelerine yönelik yol gösterici bir çerçeve oluşturmaktadır. Kent planlama, tasarım ve yönetim süreçlerinin oyuncu bir yaklaşımla yeniden ele alınmasına yönelik somut bir başlangıç noktası oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to reveal the contributions of play and gamification-based approaches in urban planning and design processes to making cities more livable, interactive, and sustainable. It seeks answers to the questions of whether“gamification”methods can be applied in solving problems encountered in the implementation processes of“playful urban practices,”and if so, how such methods might be implemented. The relationship between the concept of play and the city is addressed with its cultural, social, and physical dimensions, and the use of gamification as an innovative tool in urban planning and design processes is explored. The theoretical framework of the research is based on existing literature in the fields of play theory and human-centered design in urban planning. In this context, it is emphasized that play in the city is not merely an element of entertainment but also an approach that encourages participation, strengthens social bonds, and increases spatial interaction. The necessity of design approaches that support the participation of individuals of all age groups, transform everyday life practices, and create space for“playful”experiences for city dwellers is highlighted. Within this scope, the interaction between the city and play is examined through a multi-layered framework extending from the macro to the micro scale. These layers range from macro-scale strategic approaches that determine the overall vision of the city to smaller-scale applications such as neighborhoods or streets. This layered analysis helps in understanding the different actors and forms of intervention at various scales, both theoretically and practically. Strategy documents developed in different cities were examined in the processes of creating an urban vision. Although these documents define short-, medium-, and long-term goals, they often do not reach the implementation phase and end up shelved. In particular, questions regarding who will carry out pilot projects and implementations, through which mechanisms, and how, remain unclear. This thesis investigates the underlying reasons why visionary approaches toward a“playful city”are not actualized on a micro scale. Focusing on the Istanbul case, selected playful space projects were examined, and semi-structured interviews were conducted with different stakeholders involved in these projects (public institutions, local governments, non-governmental organizations, design teams, and users). The data collected were evaluated under thematic headings using qualitative analysis methods. In this evaluation process, success factors, challenges encountered, and future opportunities that arise during the application of gamification in urban space were analyzed. Based on the findings of the thesis, a process management guide for urban space design was developed using the D6 gamification model. This guide offers theoretical and practical recommendations for more effective management of processes and provides a guiding framework for designers and urban managers to integrate gamification principles into urban planning processes. It constitutes a tangible starting point for rethinking urban planning, design, and management processes through a playful approach.
Benzer Tezler
- Kent hakkı ve kentsel katılım bağlamında kendin yap pratikler
Do-it-yourself practices in the context of right to the city and uurban participation
GÖKÇE ÖCAL
Doktora
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Yerleştirme sanatı açısından mimari yeleştirmeler
Architectural installations from the point of installation art
E. GÖKÇE ÖZDAMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. METE ÜNÜGÜR
- Sürdürülebilir bir kent kimliği yaratılmasında ürün tasarımının rolü: Yavaş şehir Gerze
The role of product design in creating a sustainable urban identity: The case of cittaslow Gerze
TURAÇ YANTURALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Endüstri Ürünleri TasarımıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HIZIR TENGÜZ ÜNSAL
- Designing an augmented reality based city building game using cellular automata
Hücresel özdevinim ile artırılmış gerçeklik tabanlı şehir geliştirme oyunu tasarımı
ŞEREF ATİLLA GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
- The use of gamification to enrich the park experience for the visitors: Istanbul Atatürk urban forest park case study
Ziyaretçilerin park deneyimini zenginleştirmek için oyunlaştırma kullanımı: İstanbul Atatürk kent ormanı örneği
SARVIN ESHAGHI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ALİ ÖRNEK