Bitlis'te Nakşî-Hâlidî Tarikatı (1850-2024)
The Naqshi-Khalidi Order in Bitlis (1850-2024)
- Tez No: 920055
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULVAHAP YILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Tasavvuf Tarihi, Bitlis, Tarikat, Nakşibendiyye, Hâlidiyye, History of Sufism, Bitlis, Order, Naqshbadiyya, Khalidiyya
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
“Bitlis'te Nakşî-Hâlidî Tarikatı (1850-2024)”başlıklı bu çalışma, Nakşibendiyye tarikatının Hâlidiyye kolunun Bitlis vilayetine gelişinden günümüzdeki yapılanmasına kadar geçen tarihsel süreci ele almaktadır. Nakşî-Hâlidî tasavvufî geleneğin, Bitlis vilayetinde izlerinin görülmeye başlandığı XIX. yüzyılın ilk yarısından itibaren, şehrin Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki vilayet sınırları dikkate alınarak tarikatın bölgedeki dinî yapı ile sosyal ve siyasal dinamikler üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Doğu Anadolu'nun eğitim, kültür ve dinî merkezlerinden biri olan Bitlis şehrinin tasavvufî yaşamına değinen çalışma, tasavvuf ve tarikatların şehrin sosyo-kültürel dokusuna katkılarını ve bu katkıların zaman içinde nasıl değiştiğini görebilmek adına bir bakış açısı sunmaktadır. Tarikatın Bitlis vilayetindeki mekânları, önemli şahsiyetleri, bunların toplumsal ve siyasal olaylar karşısında gösterdikleri tepkiler ile bu olayların neticeleri de araştırmaya konu olmuştur. Tasavvuf ve tarikatlar tarihi alanında önemli katkılar sunmayı amaçlayan çalışma, Nakşî-Hâlidî tarikatının Bitlis'teki rolünü ve değişen dinamiklerini literatür taraması, arşiv belgeleri ve saha araştırmalarına dayanan veriler ile sözlü ve yazılı kaynaklardan elde edilen bilgi, belge ve bulguların tahlil edilmesiyle oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study, titled“The Naqshi-Khalidi Order in Bitlis (1850-2024)”examines the historical process of the Khalidi branch of the Naqshbandi order, from its arrival in the Bitlis province to its current structure. It investigates the influence of the Naqshbandi-Khalidi Sufi tradition on the religious, social, and political dynamics in the region, considering the provincial boundaries of the city during both the Ottoman and Republican periods, starting from the first half of the 19th century when traces of the order began to be seen in Bitlis. Focusing on the Sufi life of Bitlis, one of the cultural, educational, and religious centers of Eastern Anatolia, the study offers a perspective on how the contributions of Sufism and orders have shaped the city's socio-cultural fabric and how these contributions have evolved over time. The study also explores the order's locations in Bitlis, its prominent figures, their reactions to social and political events, and the outcomes of these events. Aiming to provide significant contributions to the history of Sufism and religious orders, this research analyzes the role and changing dynamics of the Naqshbandi-Khalidi order in Bitlis through field studies, archival documents, literature review, and the analysis of information, findings, and documents obtained from oral and written sources.
Benzer Tezler
- Ahmed Fâik'in Türkçe Mem u Zîn mesnevîsinin incelenmesi ve Fuzûlî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevîsiyle mukayesesi (Metin-İnceleme-Mukayese)
The analyzing of Mem u Zîn mesnevî work of Ahmet Fâik and compression with Leylâ vü Mecnûn work of Fuzûlî.
EYYÜP AZLAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN
- İmâm Mâtürîdî ve Kitâbü't-Tevhîd'inde nübüvvet görüşü
The view of prophethood in Imam Maturidi's Kitab al-Tawhid
SÜMEYYE AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinBitlis Eren ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA YÜCEER
- Muhammed eş-Şirânişî'nin Hâşiye 'alâ Envâri't-tenzîl ve esrâri't-te'vîl isimli eserinin tahkik ve tahlili (Nebe'-Mutaffifîn Sûreleri arası)
Critical edition and analysis of Muḥammad al-Shīrānishī's work titled 'Ḥāshiya 'alā Anwār al-Tanzīl wa Asrār al-Ta'wīl' (Surahs al-Naba' to al-Muṭaffifīn)
RABAR HAMİD
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SONER AKSOY
- Donanma Cemiyeti'nin Anadolu'da örgütlenmesi
The organization of Associate of Fleet of Anatolia
NURŞEN GÖK
- Yapay kalp destek cihazı kullanan ve kalp nakli yapılan vakalarda emosyonel-bilişsel durum, yürütücü işlevler, yaşam kalitesi ve sosyal bilişin değerlendirilmesi
Evaluation of emotional-cognitive circumstances, executive functions, quality of life and social cognition in the cases who had heart transplantation and are using artificial heartassist device
DİDEM ÇELİK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN