Obsesif kompulsif bozuklukta düşünce eylem füzyonu, şizotipi ve otistik özellikler ile ilişkisi
Thought-action fusion in obsessive-compulsive disorder and its relationship with schizotypy and autistic traits
- Tez No: 920381
- Danışmanlar: PROF. DR. LEVENT SEVİNÇOK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Obsesif Kompulsif Bozukluk, Düşünce Eylem Füzyonu, Şizotipal Kişilik Özelliği, Otistik Özellikler, Obsessive Compulsive Disorder, Thought Action Fusion, Schizotypal Personality Trait, Autistic Traits
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
ÖZET Amaç: OKB'li hastalardaki DEK, şizotipallik ve otistik özellikler arasındaki ilişkiler uzun yıllardır ilgi çekmiştir. Biz çalışmamızda OKB ile DEK, şizotipallik ve otistik özellikler arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçladık. Yöntem: Çalışmaya Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği'ne ayaktan başvuran ya da yataklı psikiyatri servisinde takip edilen, Eksen I bozuklukları için DSM-IV Yapılandırılmış Klinik Görüşme-I (SCID-I) ile OKB tanı ölçütlerini karşılayan, Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Derecelendirme Ölçeği (Y-BOCS) skoru ≥ 16 olan, çalışmaya katılma kriterlerini karşılayan, dışlama kriterlerinden herhangi birini bulundurmayan gönüllü hastalar dahil edilmiştir. Tüm katılımcılara sosyodemografik veri formu, Eksen I bozuklukları için DSM-IV Yapılandırılmış Klinik Görüşme-I Ölçeği, Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Derecelendirme Ölçeği, Beck Depresyon Derecelendirme Envanteri (BDE), Düşünce Eylem Kaynaşması Ölçeği (DEKÖ), Otizm Spektrum Anketi (OSA), Beck Anksiyete Envanteri (BAE), Şizotipal Kişilik Ölçeği (ŞKÖ) uygulanmıştır. Böylece OKB hastalarında düşünce eylem füzyonu, şizotipallik ve otistik özellikler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bulgular: DEKÖ toplam ve her üç boyutu ile BAE, YBOCS toplam ve alt ölçek puanları arasında pozitif yönde ilişkiler saptanmıştır. DEKÖ toplam ve ahlak boyutu ile BDE arasında pozitif ilişki saptanmıştır. ŞKÖ toplam ve bilişsel algısal, dezorganize boyutları ile DEKÖ toplam ve her üç alt boyutu arasında; ŞKÖ kişiler arası boyutu ile DEKÖ toplam, ahlak boyutu arasında pozitif yönde ilişki saptanmıştır. DEKÖ toplam ve her üç boyutu ile OSA ayrıntıya dikkat etme boyutu arasında; DEKÖ toplam ve ahlak, olabilirlik kendisi boyutları ile OSA dikkati kaydırabilme boyutu arasında; DEKÖ toplam ve olabilirlik kendisi boyutu ile OSA toplam arasında pozitif yönde ilişkiler saptanmıştır. DEKÖ olabilirlik kendisi boyutu ile OSA iletişim boyutu arasında da pozitif ilişkiler bulunmuştur. OSA toplam ve dikkati kaydırabilme, ayrıntıya dikkat etme, iletişim boyutları ile ŞKÖ toplam ve bilişsel algısal, dezorganize boyutları arası pozitif yönde ilişkiler saptanmıştır. ŞKÖ kişiler arası boyutu ile OSA toplam ve iletişim, sosyal beceri, dikkati kaydırabilme, ayrıntıya dikkat etme boyutları arasında istatistiksel anlamlı pozitif yönde ilişkiler saptanmıştır. OSA toplam ve dikkati kaydırabilme boyutu ile BAE arasında; OSA toplam ve sosyal beceri, dikkati kaydırabilme, ayrıntıya dikkat etme, iletişim boyutları ile BDE arasında pozitif yönde ilişkiler saptanmıştır. ŞKÖ toplam ve her üç boyutu ile BAE, BDE, YBOCS toplam, obsesyon ve kompulsiyon puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönde ilişki saptanmıştır. DEKÖ ile ilişkili değişkenleri belirlemek için yapılan lineer regresyon analizinde ŞKÖ bilişsel algısal boyutu ve YBOCS obsesyon puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. DEKÖ ahlak boyutu ile ilişkili değişkenleri belirlemek için yapılan lineer regresyon analizinde ŞKÖ'nün bilişsel algısal boyutu ve YBOCS kompulsiyon boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. DEKÖ olabilirlik kendisi boyutu ile ilişkili değişkenleri belirlemek için yapılan lineer regresyon analizinde ŞKÖ 'nün bilişsel algısal boyutu ve YBOCS obsesyon puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. DEKÖ olabilirlik diğerleri boyutu ile ilişkili değişkenleri belirlemek için yapılan lineer regresyon analizinde OSA ayrıntıya dikkat etme boyutu ve YBOCS obsesyon boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Hastalarda bilişsel algısal şizotipik kişilik özellikleri ve YBOCS obsesyon skorlarının DEKÖ toplam skorlarına etkisi değerlendirilmiş; DEKÖ toplam skorları ile YBOCS obsesyon skorları arasındaki ilişkiye bilişsel algısal şizotipi skorlarının kısmi aracı etkisinin olduğu; YBOCS obsesyon skorundaki 1 birimlik artışın DEKÖ toplam skorunu 2.096 puan arttırdığı ve bilişsel algısal şizotipi skorundaki 1 birimlik artışın ise DEKÖ toplam skorunu 0.856 puan arttırdığı tespit edilmiştir. Hastalarda bilişsel algısal şizotipik kişilik özellikleri ve YBOCS kompulsiyon skorlarının DEKÖ ahlak skorlarına etkisi değerlendirilmiş; DEKÖ ahlak skorları ile YBOCS kompulsiyon skorları arasındaki ilişkiye bilişsel algısal şizotipi skorlarının kısmi aracı etkisinin olduğu; YBOCS kompulsiyon skorundaki 1 birimlik artışın DEKÖ ahlak skorunu 1.206 puan arttırdığı ve bilişsel algısal şizotipi skorundaki 1 birimlik artışın ise DEKÖ ahlak skorunu 0.588 puan arttırdığı tespit edilmiştir. Hastalarda bilişsel algısal şizotipik kişilik özellikleri ve YBOCS obsesyon skorlarının DEKÖ olabilirlik kendisi skorlarına etkisi değerlendirilmiş ;DEKÖ olabilirlik kendisi skorları ile YBOCS obsesyon skorları arasındaki ilişkiye bilişsel algısal şizotipi skorlarının kısmi aracı etkisinin olduğu; YBOCS obsesyon skorundaki 1 birimlik artışın DEKÖ olabilirlik kendisi skorunu 0.451 puan arttırdığı ve bilişsel algısal şizotipi skorundaki 1 birimlik artışın ise DEKÖ olabilirlik kendisi skorunu 0.138 puan arttırdığı tespit edilmiştir. Hastalarda OSA ayrıntıya dikkat etme skorları ve YBOCS obsesyon skorlarının DEKÖ olabilirlik diğerleri skorlarına etkisi değerlendirilmiş; bağımsız değişken olan YBOCS obsesyon skorunun mediatörü predikte etmediği anlaşılmıştır. DEKÖ olabilirlik diğerleri boyutunun bağımsız olarak OSA ayrıntıya dikkat etme ve YBOCS obsesyon puanına ayrı ayrı etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç: Bildiğimiz kadarıyla OKB'de DEK, şizotipi ve otistik özellikler arasındaki ilişkiyi değerlendiren bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmamızdan elde ettiğimiz bulgulara göre; OKB hastalarında DEK, şizotipal özellikler ve otistik özellikler arasında bazı ilişkiler bulunmuştur. DEK ve ahlak, olabilirlik kendisi boyutları üzerinde bilişsel algısal şizotipinin kısmi etkisi bulunmuştur. Ayrıca DEK olabilirlik diğerleri boyutu üzerinde OSA ayrıntıya dikkat etme boyutunun mediatör etkili olmadığı görülmüştür. Bu ilişkilerin bir kısmı literatür ile uyumlu olmakla birlikte, bir kısmının yeni verilerle doğrulanması ve desteklenmesi için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Objective: The relationship between mental disorders and thought-action fusion, schizotypality and autistic traits has attracted attention for many years. In this study, we aimed to investigate the relationships between OCD and thought-action fusion, schizotypality and autistic traits. Method: Voluntary patients who were admitted to Aydın Adnan Menderes University Hospital Mental Health and Diseases Outpatient Clinic or followed up in inpatient psychiatry service, who met the diagnostic criteria of OCD with DSM-IV Structured Clinical Interview-I (SCID-I) for Axis I disorders, who had Yale-Brown Obsession Compulsion Rating Scale (Y-BOCS) score ≥ 16, who met the inclusion criteria and who did not meet any of the exclusion criteria were included in the study. Sociodemographic data form, DSM-IV Structured Clinical Interview-I Scale for Axis I disorders, Yale-Brown Obsession Compulsion Rating Scale, Beck Depression Rating Inventory (BDI), Thought Action Fusion Scale (TAFS), Autism Spectrum Questionnaire (OSA), Beck Anxiety Inventory (BAI), Schizotypal Personality Questionnaire. (SPQ) applied to all participants. Thus, the relationships between thought-action fusion, schizotypality and autistic characteristics in OCD patients were analysed. Results: Positive correlations were found between the total and all three dimensions of the TAFS and BAI, YBOCS total and subscale scores. A positive relationship was found between the total and morality dimensions of the TAFS and BDI. Positive correlations were found between the total and cognitive-perceptual, disorganised dimensions of the SPQ and the total and all three subscales of the TAFS, and between the interpersonal dimension of the SPQ and the total and moral dimension of the TAFS. Positive correlations were found between TAFS total and all three dimensions and OSA attention to detail dimension; between TAFS total and morality, contingency itself dimensions and OSA attention shifting dimension; between TAFS total and contingency itself dimension and OSA total. Positive correlations were also found between the TAFS self-possibility dimension and the OSA communication dimension. Positive correlations were found between OSA total and shifting attention, attention to detail, communication dimensions and SPQ total and cognitive perceptual, disorganised dimensions. Statistically significant positive correlations were found between the interpersonal dimension of SPQ and the OSA total and communication, social skills, attention shifting, attention to detail dimensions. Positive correlations were found between the total and attention shifting dimensions of the SPQ and BAI, and between the total and social skills, attention shifting, attention to detail, and communication dimensions of the SPQ and BDI. Statistically significant positive correlations were found between the total and all three dimensions of the SPQ and BAI, BDI, YBOCS total, obsessions and compulsions scores. In the linear regression analysis performed to determine the variables related to the TAFS, a statistically significant relationship was found between the cognitive perceptual dimension of the SPQ and the YBOCS obsession score. In the linear regression analysis performed to determine the variables associated with the morality dimension of the TAFS, a statistically significant relationship was found between the cognitive perceptual dimension of the SPQ and the YBOCS compulsion dimension. In the linear regression analysis performed to determine the variables related to the variables related to the self-likelihood dimension of the TAFS, a statistically significant relationship was found between the cognitive perceptual dimension of the SPQ and the YBOCS obsession score. In the linear regression analysis performed to determine the variables associated with the TAFS likelihood others dimension, a statistically significant relationship was found between the OSA attention to detail dimension and the YBOCS obsession dimension. The effect of cognitive perceptual schizotypic personality traits and YBOCS obsession scores on TAFS total scores were evaluated; it was found that cognitive perceptual schizotypy scores had a partial mediating effect on the relationship between TAFS total scores and YBOCS obsession scores; 1 unit increase in YBOCS obsession score increased TAFS total score by 2. 096 points and a 1-unit increase in the cognitive perceptual schizotypy score increased the total score of the TAFS by 0.856 points. The effect of cognitive perceptual schizotypic personality traits and YBOCS compulsion scores on TAFS morality scores was evaluated; it was found that cognitive perceptual schizotypy scores had a partial mediating effect on the relationship between TAFS morality scores and YBOCS compulsion scores; 1 unit increase in YBOCS compulsion score increased TAFS morality score by 1. 206 points and 1 unit increase in the cognitive perceptual schizotypy score increased the TAFS morality score by 0.588 points. The effect of cognitive perceptual schizotypic personality traits and YBOCS obsession scores on TAFS likelihood self-scores were evaluated; it was found that cognitive perceptual schizotypy scores had a partial mediating effect on the relationship between TAFS likelihood self-scores and YBOCS obsession scores; 1 unit increase in YBOCS obsession score increased TAFS likelihood self-score by 0. 451 points and a 1-unit increase in the cognitive perceptual schizotypy score increased the TAFS likelihood itself score by 0.138 points. The effect of OSA attention to detail scores and YBOCS obsession scores on TAFS likelihood others scores were evaluated; it was found that the independent variable YBOCS obsession score did not predict the mediator. It was concluded that the TAFS likelihood others dimension had an independent effect on the OSA attention to detail and YBOCS obsession scores separately. Conclusion: To our knowledge, there is no study evaluating the relationship between thought-action fusion, schizotypy and autistic traits in obsessive-compulsive disorder. According to the findings of our study; some relationships were found between TAF, schizotypal characteristics and autistic characteristics in OCD patients. A partial effect of cognitive perceptual schizotypy was found on the dimensions of TAF and morality, likelihood itself. In addition, it was observed that the OSA attention to detail dimension was not mediator on the TAF likelihood others dimension. Although some of these relationships are compatible with the literature, further studies are needed to confirm and support some of them with new data.
Benzer Tezler
- Obsesif kompulsif bozukluk tanısı alan lise öğrencilerinin annelerinde bilişsel süreçler
The cognitive processes in mothers of high school students diagnosed obsessive compulsive disorder
FUAT BALSAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
PsikolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LÜTFULLAH BEŞİROĞLU
- Obsesif kompulsif bozuklukta düşünce eylem kaynaşması, büyüsel düşünce ve şizotipal kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigation of the relationships between thought-action fusion, magical thinking and schizotypal personality characteristics in obsessive-compulsive disorder
ÇAĞLAR ÇETİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞARAN DEMİR
- Obsesif kompulsif bozuklukta psikolojik yardım arama tutumlarıyla ilişkili faktörlerin incelenmesi
The examination of factors associated with psychological help seeking attitudes in obsessive-compulsive disorder
FİLİZ KOÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAŞAK BAHTİYAR
- Obsesif kompulsif bozuklukta psikofarmakolojik tedavinin bilişsel süreçlere etkisi
The effect of psychopharmacological treatment on cognitive processes in obsessive compulsive disorder
NURALAY ÇETİNKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
PsikiyatriYüzüncü Yıl ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LÜTFULLAH BEŞİROĞLU
- Zihinsel bulaşma, dindarlık, kendini affetme, suçluluk ve düşünce eylem kaynaşmasının obsesif kompulsif bozukluk semptomlarıyla ilişkisinin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinde deneysel bir çalışma
The examination of the relationship of mental contamination, religiosity, self-forgiveness, guilt and thought-action fusion with obsessive compulsive disorder symptoms: An experimental study in the university students
İLGÜN BİLEKLİ