Proaktif kişiliğin mesleki bağlılığa etkisinde bilinçli kariyer farkındalığının aracılık rolü: Turist rehberliği eğitimi alan öğrencilere yönelik bir araştırma
The mediating role of career mindfulness in the effect of proactive personality on professional commitment: A study on tour guidance students
- Tez No: 920694
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALAATTİN BAŞODA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Turizm, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aksaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Turizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Turizm Rehberliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Meslek, insan hayatının önemli uğraş alanlarından biridir. Ancak hızla değişen yaşam şartlarının yoğun temposu, bazı meslek adaylarının mesleki gelişimlerine odaklanmalarını engelleyebilmektedir. Bu noktada, bireysel özelliklerin rolü belirleyici olmaktadır. Birçok araştırmacı, proaktif kişiliği ve bilinçli farkındalığı yüksek bireylerin mesleklerinde başarılı olduklarını ileri sürmektedir. Buna rağmen, proaktif kişilik, bilinçli kariyer farkındalığı ve mesleki bağlılık arasındaki ilişkilerin araştırılmadığı görülmektedir. Literatürdeki bu boşluktan hareketle bu çalışmanın amacı, bilinçli kariyer farkındalığının proaktif kişilik ile mesleki bağlılık ilişkisinde aracılık rolünü incelemektir. Araştırmada amaçlı örneklem tercih edilerek Türkiye'deki Turizm Fakültelerinin Turizm Rehberliği bölümlerindeki öğrenciler, alan araştırmasına dahil edilmiştir. Değişkenleri ölçmek için daha önce geliştirilen ölçekler kullanılmıştır. Çevrimiçi ve yüz yüze anket tekniğiyle 592 öğrenciden elde edilen veriler, temel belirleyici istatistikler ve yapısal eşitlik modeli ile analiz edilmiştir. Bulgular, öğrencilerin proaktif kişiliklerinin, bilinçli kariyer farkındalıklarının ve mesleki bağlılıklarının orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Değişkenler arasındaki ilişkilerin olumlu yönde ve anlamlı olduğu saptanmıştır. Model testleri ise proaktif kişiliğin mesleki bağlılığa doğrudan anlamlı etkisinin olmadığını ancak bilinçli kariyer farkındalığı aracılığıyla mesleki bağlılığı olumlu ve anlamlı etkilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca proaktif kişiliğin bilinçli kariyer farkındalığını ve bilinçli kariyer farkındalığının ise mesleki bağlılığı olumlu ve anlamlı etkilediği tespit edilmiştir. Kontrol değişkenlerinden turizm işletmelerinde çalışma durumunun, bölümü isteyerek seçmenin ve turist rehberliğinde kariyer yapma istediğinin bilinçli kariyer farkındalığına olumlu ve anlamlı yansıdığı belirlenmiştir. Diğer bir bulgu ise bölümü isteyerek seçmenin ve kariyer yapma isteğinin mesleki bağlılığı olumlu ve anlamlı etkilemesidir. Araştırma sonucunda ise bulgulara yönelik teorik ve pratik çıkarımlar sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The profession is one of the key domains of human life. However, the intense pace of rapidly changing life conditions can hinder some prospective professionals from focusing on their career development. At this point, individual characteristics play a decisive role. Many researchers argue that individuals with proactive personalities and high levels of mindfulness are more likely to succeed in their professions. Nevertheless, the relationships between proactive personality, career mindfulness, and professional commitment have not been adequately investigated. Addressing this gap in the literature, this study aims to examine the mediating role of career mindfulness in the relationship between proactive personality and professional commitment. Using a purposive sampling method, students from the Tourism Guidance departments of 22 Tourism Faculties in Turkey were included in the study. Previously developed scales were utilized to measure the variables. Data were collected from 592 students through online and face-to-face surveys and analyzed using basic descriptive statistics and structural equation modeling. The findings revealed that students' proactive personalities, career mindfulness, and professional commitment were at a moderate level. Positive and significant relationships were identified among the variables. Model tests showed that while proactive personality did not directly affect professional commitment, it positively and significantly influenced professional commitment by mediating career mindfulness. Furthermore, proactive personality was found to positively and significantly affect career mindfulness, which positively and significantly influenced professional commitment. Among the control variables, working in tourism enterprises, voluntarily choosing the department, and having the desire to pursue a career in tour guiding positively and significantly contribute to career mindfulness. Another finding was that voluntarily choosing the department and having a career aspiration in tour guiding positively and significantly affected professional commitment. Based on the research findings, theoretical and practical implications have been presented.
Benzer Tezler
- Proaktif kişiliğin sporcuların psikolojik iyi oluş düzeyine etkisi
The effect of proactive personality on the psychological well-being of athletes
TOLGA ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN GÜRCAN
- Üniversite öğrencilerinde yapay zeka kaygısı ve kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkide proaktif kişiliğin rolünün incelenmesi
Examining the role of proactive personality in the relationship between artificial intelligence anxiety and career adaptability among university students
SÜMEYYE KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GAMZE SART
- Proaktif kişiliğin işe tutkunluk üzerindeki etkisinde yenilikçi davranışın aracı rolü
The mediating role of innovative behaviour in the impact of proactive personality on work engagement
ÖMER ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUBA BÜYÜKBEŞE
- Proaktif kişilik ve bireysel yenilikçiliğin girişimcilik eğilimi üzerindeki etkisi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesinde bir uygulama
The effect of proactive personality and individual innovation on entrepreneurial tendency: An application in Agrı İbrahim Çecen University
NİHAL ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeAğrı İbrahim Çeçen Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN KESER
- Proaktif kişilik ve iş becerikliliğinin problem çözme becerilerine etkisi: Turist rehberleri üzerine bir araştırma
The effect of proactive personality and job crafting on problem solving skills: A study on tourist guides
ZUHAL YAŞAR
Doktora
Türkçe
2023
TurizmAnadolu ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY EMİR
DOÇ. DR. YASİN KELEŞ