Uzunpınar (Boztepe-Kırşehir) yöresinde metamorfiklere bağlı Zn-Pb cevherleşmesinin jeolojik özellikleri
Geological properties of metamorphic-hosted zinc-lead mineralisation in Uzunpınar (Boztepe, Kırşehir)
- Tez No: 920877
- Danışmanlar: PROF. YURDAL GENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maden Yatakları ve Jeokimya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Uzunpınar Zn-Pb±Cu cevherleşmesini kapsayan çalışma alanı, Kırşehir ili Boztepe ilçesi Uzunpınar Köyü'nün 3 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Uzunpınar cevherleşmesi, yüzeydeki döküntüler, toprak jeokimyası ve 6 sondajdan elde edilen verilerle tanımlanmıştır. Çalışma alanında, Kırşehir Masifi'ni oluşturan Paleozoyik yaşlı formasyonlardan biri olan Kalkanlıdağ Formasyonu gözlenir. Kalkanlıdağ Formasyonu üyeleri, protolitleri pelitik ve karbonatlı sedimanter kayaçlar olan, yüksek dereceli metamorfizma ve anateksi süreçleriyle oluşmuş metamorfik kayaçlardır. Gözlenen birimlerin yer aldığı metamorfik fasiyes, amfibolit ile amfibolit-granulit fasiyesleri arasındadır. Ardalanmalı olarak gözlenen bu birimler mika gnays (sillimanit-mika gnays ve granat-mika gnays), migmatit ve mermerdir. Gnayslar, çalışma alanında en yaygın gözlenen birimdir. Birimlerin doğrultusu K30D, eğimi ise 10°-52° arasında değişmekte ve eğim yönü KB'dır. Pegmatitik mikrogranit, çalışma alanında yalnızca bir sondajda tespit edilen bir diğer birimdir. Çalışma alanında yüzeyde izleri olan ancak mostrası gözlenmeyen Zn-Pb±Cu cevherleşmesinin yankayaçları gnayslar ve mermerdir. Cevherleşme, foliasyon düzlemleriyle uyumlu olarak farklı kalınlıklarda bantlar ve saçınımlar şeklinde gözlenir. Sondaj verileri ve yüzeydeki bulgulara dayanarak, cevher bantlarından oluşan altı cevherli seviye tespit edilmiştir. Cevherli seviyelerin yüzeydeki izleri kuzeydoğu-güneybatı yönünde yaklaşık 1850 metre boyunca uzanmaktadır. Döküntülerin gözlendiği alanlar ve toprak jeokimyasında gözlenen Zn, Pb ve Cu anomalileri, cevherleşmenin doğrultusunun yankayaçların doğrultusuna paralel olduğunu ortaya koymaktadır. Zn-Pb toprak anomalileri tüm seviyelerde tespit edilirken, kuzeybatıdaki cevherli seviyelerde Zn-Pb ile birlikte Cu anomalileri de tespit edilmiştir. Çalışma alanındaki altı sondajın tamamında cevherli seviyeler kesilmiştir. Cevherli seviyeler, kalınlıkları 0,1 ile 8 cm arasında değişen ince cevher bantlarını ve saçınımlar şeklinde gözlenen opak mineralleri içermektedir. Cevherli seviyelerde gözlenen cevher bantlarının sayısı birimlere göre değişiklik göstermektedir. Cevherli seviyelerin kalınlıkları 3,1 ile 32,10 m arasındadır. Cevher bantları foliasyon ile uyumludur. Saçınımlar şeklinde gözlenen opak minerallerin yönelimleri ise yankayaç minerallerinin yönelimlerine paralellik göstermektedir. Cevherli seviyelerden alınan karot örnekleri, %2,95'e kadar Zn, %0,7'ye kadar Pb ve %0,15'e kadar Cu, 6,12 ppm'e kadar Ag içermektedir. Cevher bantlarının sfalerit ve galenitçe zengin olanları kahverengi-kırmızı, piritçe zengin olanları sarı renkli olarak gözlenir. Cevher bantlarında gözlenen ana cevher minerali sfalerittir. Bantlarda daha az miktarda gözlenen cevher mineralleri galenit, kalkopirit ve eser miktarda şelittir. Gang mineralleri ise pirit, markazit, pirotin, gahnit, willemit, hematit, limonit, kalsit, kuvars, barit, Ba-feldispat, apatit, rutil ve ilmenittir. Uzunpınar cevherleşmesinde cevher bantlarının yankayaç foliasyonuyla uyumu, iri taneli özşekilli opak mineraller, köpük dokuları, gahnit ve Ba-feldispat varlığı, pirit-pirotin birlikteliği, sfaleritlerde yüksek Fe içeriği ve cevher-yankayaç minerallerinde birlikte uzamalar (elongasyon), metamorfizmanın başlıca etkileri olarak tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, Uzunpınar cevherleşmesinin stratiform şekilli ve sinjenetik bir cevherleşme olduğuna işaret etmektedir. Yapı-doku özellikleri, geometri, cevher-yankayaç ilişkileri, metal ve mineral içeriği açısından karşılaştırıldığında, Uzunpınar cevherleşmesinin metamorfizmaya uğramış Sedex tipi yataklarla benzer özelliklere sahip olduğu düşünülmektedir. Uzunpınar cevherleşmesi, Orta Anadolu Kristalen Kompleksi içerisindeki Başçatak (Yozgat-Akdağmadeni) Pb-Zn-Cu sülfit cevherleşmesi, Yenipazar (Yozgat-Boğazlıyan) Cu-Pb-Zn-Au-Ag cevherleşmesi ve Sarıkaya (Yozgat-Sarıkaya) Fe–Mn cevherleşmesi ile benzer jeolojik özellikler taşımaktadır. Bu cevherleşmeler, benzer çökelme koşullarında oluşmuş, stratiform şekilli, sinjenetik kökenli, tür ve köken açısından benzer yankayaçlar içerisinde ve metamorfizma öncesinde oluşmuş olmaları gibi temel ortak özelliklere sahiptir.
Özet (Çeviri)
The Uzunpınar Zn-Pb±Cu mineralisation area is located 3 km northeast of Uzunpınar Village in Boztepe District, Kırşehir Province. It has been explored through floats, soil geochemistry and six drill holes. The Kalkanlıdağ Formation, a Paleozoic formation of the Kırşehir Massif, is observed within the study area. The Kalkanlıdağ Formation units consist of metamorphic rocks formed from pelitic and carbonate sedimentary protoliths through high-grade metamorphism and anatexis. The metamorphic facies of these units ranges between amphibolite and amphibolite-granulite. The intercalated metamorphic units include mica gneiss (garnet-mica gneiss and sillimanite-mica gneiss), migmatite, and marble, with gneisses being the most dominant. The strike of the units is N30E, with dips varying between 10° and 52° to NW. The pegmatitic microgranite is another unit identified in only one drill hole within the study area. Gneiss and marble constitute the host rocks for the zinc-lead±copper mineralisation in the study area, where surface traces of mineralisation are present, but no outcrops are exposed. Mineralisation is observed as bands and disseminations with varying thicknesses, concordant to the foliation planes. Drilling data and surface findings revealed six mineralised levels composed of ore bands. The surface traces of these levels extend approximately 1850 meters along a northeast-southwest trend. Areas where the floats are observed and Zn, Pb, and Cu anomalous are identified in soil geochemistry indicate that the strike of the mineralisation is parallel to the strike of the host rock. While Zn-Pb soil anomalous are detected across all mineralised levels, Cu anomalous are observed in addition to Zn-Pb in the mineralised levels located in the northwest. Mineralised levels were intersected in all six drill holes in the study area. These levels comprise thin ore bands with thicknesses ranging from 0.1 to 8 cm and disseminated opaque minerals. The quantity of ore bands varies across these mineralised levels. The thickness of the mineralised levels ranges from 3.1 to 32.10 m. Ore bands are concordant with foliation, and the alignments of disseminated ore minerals are parallel to the alignments of host rock minerals. Core samples obtained from the mineralised levels contain up to 2.95% Zn, 0.70% Pb, 0.15% Cu, and 6.12 ppm Ag. The ore bands exhibit brown-red coloration in sphalerite and galena-rich bands and yellow coloration in pyrite-rich bands. The major ore mineral observed in the ore bands is sphalerite. Other ore minerals, observed in minor amounts, include galena, chalcopyrite, and trace amounts of scheelite. The gangue minerals consist of pyrite, marcasite, pyrrhotite, gahnite, willemite, hematite, limonite, calcite, quartz, barite, Ba-feldspar, apatite, rutile, and ilmenite. In Uzunpınar mineralisation, the primary effects of metamorphism are characterized by the alignment of ore bands with the host rock foliation, the presence of coarse-grained euhedral opaque minerals, triple-junction(foam) textures, occurrences of gahnite and Ba-feldspar, pyrite-pyrrhotite associations, intense Fe content in sphalerites, and the co-elongation of ore and host rock minerals. The findings suggest that Uzunpınar represents stratiform and syngenetic mineralisation. Based on comparisons of textural and structural characteristics, geometry, ore–host rock relationships, and metal and mineral contents, it is inferred that the Uzunpınar mineralisation exhibits similarities to metamorphosed Sedex-type deposits. The Uzunpınar mineralisation shares similar features with the Başçatak (Yozgat-Akdağmadeni) Pb-Zn-Cu sulphide mineralisation, the Yenipazar (Yozgat-Boğazlıyan) Cu-Pb-Zn-Au-Ag mineralisation, and the Sarıkaya (Yozgat-Sarıkaya) Fe–Mn within the Central Anatolian Crystalline Complex. These mineralisations share major common features, including deposition under similar depositional settings, stratiform morphology, a syngenetic origin, occurrence within host rocks that are similar in type and genesis and pre-metamorphic formation.
Benzer Tezler
- Uzunpınar-Maraşlı-Karahalka (Kayseri) arasının stratigrafisi ve tektonik özellikleri
Başlık çevirisi yok
YAVUZ ÇUBUK
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- İlkokul yöneticileri ve sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık ve mesleki motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi
An analysis of the relationship between organizational commitment and professional motivations of primary school principals and primary school teachers
HANİFİ UZUNPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE VATANSEVER BAYRAKTAR
- Göçmen karşıtlığının göçmenlere yönelik sosyal politikalara etkisi- Almanya ve Türkiye üzerine inceleme
The impact of anti-immigration views on social policies towards immigrants-research on Germany and Turkiye
MELTEM UZUNPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sosyal HizmetAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR DEVELİ
- Akıllı sözleşmelerin uyarlanması
Adaptation of smart contracts
AYBÜKE UZUNPINAR TÜFEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukKadir Has ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK ZEYNEP BAYSAL ZEKİ
- Ergenlerin yaşam becerilerinin yaratıcı drama yoluyla geliştirilmesi: İletişim becerileri örneği
Supporting adolescents' life skills through creative drama: An example of communication skills
SILA UZUNPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN ÇOK