VIIRS uydu görüntülerinden tespit edilen gece ışıklarının sosyoekonomik parametrelerin modellenmesinde kullanımının değerlendirilmesi
Evaluating the usability of nighttime light data from VIIRS satellite images for modeling socio-economic parameters
- Tez No: 920879
- Danışmanlar: PROF. DR. SULTAN KOCAMAN GÖKÇEOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Gece ışıkları haritalarının uzaktan algılama yöntemleri ile elde edilebilmesi, beşeri faaliyetlerin uzaydan doğrudan gözlemlemek için önemli bir imkan sunmaktadır. Gece ışıklarının uydu algılayıcıları ile tespiti, kentsel alanların haritalanması, nüfus ve gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) tahmini, afetlerin ve çatışma yaşanan bölgelerin izlenmesi gibi bir dizi uygulamaya olanak sağlamıştır. Ayrıca, uydulardan algılanan gece ışıkları görüntülerinin; kentleşme, ekonomik faaliyet ve nüfus gibi sosyoekonomik parametrelerle ilişkili olduğu bilinmektedir. Diğer yandan, ışık emisyonlarının (ışık kirliliği) insan sağlığı üzerindeki etkileri de dahil olmak üzere çevresel etkilerini anlama konusunda kullanım alanı bulmuştur. Uydu verilerinden tespit edilen gece ışıkları, ekonomi uzmanları tarafından ekonomik faaliyet tespiti amaçlı giderek daha fazla kullanılmaktadır. Bu verilerin artan uygulama yaygınlığı, ulusal veya bölgesel GSYİH gibi daha geleneksel ekonomik istatistiklerin ya yokluğunu ya da varsayılan yanlışlığını yansıtabilmektedir. Bu tez çalışması, Suomi National Polar-orbiting Partnership (Suomi NPP) uydusunda bulunan Visible Infrared Imaging Radiometer Suite (VIIRS) algılayıcısından elde edilen verileri kullanarak gece ışıklarının analizini ve bu verilerin Amerika Birleşik Devletleri'nde eyalet ve ülke seviyesindeki ekonomik göstergelerle ilişkisini incelemeyi amaçlamıştır. Ayrıca, altı farklı eyalette gölge ekonomi indeksleri analiz edilmiştir. Literatürdeki çalışmalar genellikle Defense Meteorological Satellite Program (DMSP) verileri ile yapılmış olup, bu uydu artık veri sağlamamaktadır. VIIRS ise güncel veri sağlaması, daha yüksek radyometrik ve geometrik çözünürlük sağlaması ve dolayısıyla daha yüksek doğrulukta gece ışığı analizi yapabilmesi nedeniyle tercih edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, VIIRS uydu verileri ile analiz edilen gece ışıkları, eyalet düzeyindeki ekonomik göstergelerle güçlü bir korelasyon sergilemiştir. Bu bulgu, VIIRS uydu verileri ile elde edilen gece ışıklarının ekonomik faaliyetlerin mekânsal ve zamansal dağılımını değerlendirmek için etkin bir araç olabileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The availability of night light maps through remote sensing technologies provides a unique opportunity to directly observe human activities from space. Nighttime lights (NTL) have enabled several applications, such as mapping urban areas, estimating population and gross domestic product (GDP), and monitoring disaster and conflict zones. It is also known that satellite-sensed night light images are correlated with socioeconomic parameters such as urbanisation, economic activity, and population. On the other hand, they have been used to understand the environmental impacts of light emissions (light pollution), including their effects on human health. NTL detected from satellite data are increasingly used by economists to detect economic activity. The increasing prevalence of their application may reflect either the absence or assumed inaccuracy of more traditional economic indicators such as national or regional GDP. This thesis aimed to analyse the NTL from the Visible Infrared Imaging Radiometer Suite (VIIRS) sensor aboard the Suomi National Polar-orbiting Partnership (Suomi NPP) satellite and to analyze the relationship between these data and economic indicators at state and nation levels in the U.S.A. In addition, shadow economy indices for six different states are also computed to reveal the usability. Studies in the literature have generally been conducted with the Defense Meteorological Satellite Programme (DMSP) sensor, and this satellite no longer provides data. Here, the VIIRS is preferred because it provides up-to-date data, higher radiometric and geometric resolution, and, therefore, more accurate night light analysis. According to the results, night lights analysed with VIIRS satellite data strongly correlate with state-level economic indicators. This finding suggests that NTL data obtained from the VIIRS can be an effective tool for assessing the spatial and temporal distribution of economic activities.
Benzer Tezler
- Uzaktan algılama tabanlı nüfus analizi: kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti örneği
Remote sensing based population analysis:a case study of the turkish republic of northern cyprus
İREM TEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUSUN BALIK ŞANLI
DOÇ. DR. DİLEK EREN AKYÜZ
- Turkey forest fire decision support system (TFFDSS)
Türkiye orman yangını karar destek sistemi (TFFDSS)
ABDULLAH SUKKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZGÜR DOĞRU
- Makine öğrenmesi yaklaşımları kullanılarak yangın verilerinin analizi: Marmara ve Kocaeli bölgelerinde bir vaka çalışması
Analysing fire data using machine learning approaches: A case study in Marmara and Kocaeli regions
AHSEN USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKocaeli ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ORHAN AKBULUT
- Kentsel gelişim modeli ve VIIRS-DNB uydu verileri ile dünya astronomi sitelerinin ışık kirliliği analizi ve gelecek tahmini
Light pollution analysis and future prediction of world astronomy sites with urban development model and VIIRS-DNB satellite data
ZÜHAL KURT
Doktora
Türkçe
2025
Astronomi ve Uzay BilimleriÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZIM AKSAKER
- Işık kirliliğinin uydu ve yer tabanlı verilerle analizi: Antalya ölçeği
Analysis of light pollution using satellite and ground-based data: The measurement of Antalya
FARHAN RAFIQUE SHAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM MORAL