Cem Sultan Dîvânı (Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
The Divan of Cem Sultan (Contextual index and functional dictionary)
- Tez No: 920889
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUBA ONAT ÇAKIROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 2677
Özet
Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüklerin temel amacı, bir metnin söz varlığının barındırdığı anlam(lar)ın kendi bağlamından hareketle tek tek tespit edilerek dizilmesi ve metnin işlevsel bir sözlüğünün hazırlanmasıdır. Türkçenin tarihî metinlerinin her birinin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğünün hazırlanması Türk dilinin tanıklı büyük sözlüğünün hazırlanmasını sağlayacaktır. Bu büyük hedefi gerçekleştirmek için yürütülen TEBDİZ projesi ile Türkçenin tarihî metinlerinin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlükleri dijital ortamda bir araya gelmektedir. Cem Sultan Dîvânı (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük) adlı çalışmamız da TEBDİZ projesi kapsamında hazırlanmış olup projenin veri tabanına kazandırılmıştır. Çalışmamız aynı zamanda ilgili sözlük hazırlanırken elde edilen verilerden hareketle metnin söz varlığı ve şairin üslubuna yönelik tespitleri de içermektedir. Dört bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümü olan Giriş'te çalışmanın amacı, kapsamı ve önemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Cem Sultan'ın hayatı, eserleri ve edebî kişiliği ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Cem Sultan Divanı'nın söz varlığına dair somut ve istatistikî veriler sunularak üslup tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise Cem Sultan Divanı'nın bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğüne yer verilmiştir. Sözlük hazırlanırken Divan'da yer alan kelimeler ve kelime gruplarının (deyimler, atasözleri, kalıp ifadeler, kelam-ı kibarlar, yardımcı fiiller, Arapça-Farsça terkipler, ayetler, hadisler, dua ifadeleri, beddua ifadeleri) her biri mercek altına alınarak kendi bağlamında kazandığı anlam(lar)ıyla birlikte sözlükte yer almıştır.
Özet (Çeviri)
The fundamental purpose of contextual indexes and functional dictionaries is to identify and arrange the meanings contained within the vocabulary of a text one by one based on their respective contexts, thereby preparing a functional dictionary of the text. Preparing a contextual index and functional dictionary of each of the historical texts of Turkish will enable the preparation of a great and exemplary dictionary of the Turkish language. The TEBDIZ project, which aims to achieve this grand goal, brings together the contextual indexes and functional dictionaries of historical Turkish texts in a digital environment. Our work titled“Cem Sultan Divanı (Contextual Index and Functional Dictionary)”has been prepared within the scope of the TEBDIZ project and has been integrated into the project's database. Our study also includes observations on the vocabulary of the text and the poet's style, based on the data obtained while preparing the relevant dictionary. The first part of the study, Introduction, discusses the purpose, scope, and importance of the study. In the second part, the life, works, and literary personality of Cem Sultan are examined. The third part attempts to make stylistic observations by presenting concrete and statistical data on the style of Cem Sultan Divan. The final section includes the contextual index and functional dictionary of Cem Sultan Divan. While preparing the dictionary, each word and word group in the Divan (idioms, proverbs, clichés, words of wisdom, auxiliary verbs, Arabic-Persian compounds, verses, hadiths, prayer expressions, curse expressions) has been captured under the lens in detail, along with the meanings they acquire in their own contexts.
Benzer Tezler
- Cem Sultan'ın Türkçe Divan'ında maddî kültür unsurları
Matarial culture elements in Cem Sultan's Turkish Divan
İNCİ MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBaşkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI AYTAÇ
- 15. yy. şairlerinden Mesihi, Cem Sultan, Ahmed Paşa, Necati Beg, Üsküblü İshak Çelebi ve Şeyhi'nin divanlarında atasözleri ve deyimler
Proverbs and idioms from the classical Ottoman poetry of Mesihi, Cem Sultan, Ahmed Paşa, Necati Beg, Ishak Çelebi from Üsküb and Şeyhi who are from 15. cc. poets
SEVİL ÖGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜREYYA BEYZADEOĞLU
- Cem Sultan' ın Türkçe Divanı' nın tahlili
The analysis of Cem Sultan's Divân written in Turkish
SEDAT ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MİNE MENGİ
- Cem Sultan'ın Türkçe Divanı'ının psikolojik tahlili
The Psyhological analysis of the Turkish Divan of Cem Sultan
SEMA ÇAKMAK ALPUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ZÜLFÜ GÜLER
- Cem Sultan'ın Türkçe Divanı'nda Aşık, Maşuk ve rakib
The Concept of lover, belovend and competitior in Cem Sultan's Turkish Divan
MERYEM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANEFİ YONTAR