Asteriks çizgi romanlarındaki yansıma sözcüklerin Fransızcadan Türkçeye çevirisi
Translation of onomatopoeic words in asterix comics from French to Turkish
- Tez No: 920965
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF POLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fransızca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Bu tez çalışmasında yansıma sözcüklerin Fransızcadan Türkçeye çevirisi sırasında profesyonel çevirmenlerin benimsedikleri çeviri stratejileri inceleme konusu yapılmıştır. Bu amaçla Fransız yazar René Goscinny ve çizer Albert Uderzo'nun ilk olarak 1961 yılında yayımladıkları, dünya çapında bilinen ve Türkçeye de çevirileri yapılan Asteriks çizgi romanlarının 1986-2017 tarihleri arasında Kervan Yayınları, Remzi Kitabevi, Bulvar Gazetesi ve Tercüman Gazetesi tarafından yapılmış olan çevirileri Javier Franco Aixelá'nın kültüre özgü ögeler için yayınladığı çeviri stratejileri çerçevesinde incelenmiştir. Bu çalışma ile profesyonel çevirmenlerin yansıma sözcüklerin çevirilerinde başvurdukları stratejiler ile başvurma gerekçeleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, yukarıda anılan yapıtların incelenmesi sonucunda 401 yansıma sözcük derlenmiş, bu veriler bir Excel tablosuna elle girilerek araştırma bütüncesi oluşturulmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde tezin konusu, amaç ve önemi, kapsam ve sınırlılıkları, yöntem ve veri toplama ile çözümleme teknikleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde araştırmanın kuramsal çerçevesi sunulmuştur. Bu doğrultuda, dilbilim alanının bakış açısıyla Türkçede ve Fransızcada yansıma sözcüklerin nasıl ele alındığı ortaya konmuştur. Ardından çeviribilim alanının inceleme konusu olan çeviri stratejileri hakkında alanyazında yer alan yaklaşımlar gözden geçirilmiştir. Bu yaklaşımlar arasında konumuzla ilişkisi bakımından özel bir öneme dâhil olması nedeniyle Javier Franco Aixelá'nın çeviri stratejileri ayrıntılı olarak betimlenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise yukarıda anılan çizgi romanlardan derlenen yansıma sözcükler araştırmanın sınırlılıkları çerçevesinde, insan, hayvan ve doğa sesi yansıma sözcükler olmak üzere üç öbekte toplanmıştır. Bu sözcüklerin Fransızcadan Türkçeye hangi stratejilerle aktarıldığı istatistiksel veriler aracılığıyla gözlemlenmiştir. Dördüncü bölümde araştırma sorularına yönelik bulgular ortaya koyulmuştur. Veriler profesyonel çevirmenlerin kaynak metindeki yansıma sözcükleri önemli ölçüde yerlileştirme stratejisine başvurarak çevirdiklerini göstermektedir. Öte yandan, Türkçede karşılığı bulunamayan yansıma sözcükler için genellikle çıkarma strateijisine başvurulduğu bulgulanmıştır. Son olarak çevirmenlerin gerektiğinde anlık sözlükselleştirme yoluna gittikleri de görülmüştür.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the translations of the globally renowned Asterix comic books (Astérix le domaine des dieux, Astérix le goths, Astérix et les lauriers de César, Astérix la grande traversée, Astérix légionnaire, Astérix le combat des chefs, L'odyssée d'Astérix, le tour de Gaule d'Astérix, Astérix chez les Belges, Astérix et Cleopatre, Astérix et le chaudron), originally published by French authors René Goscinny and Albert Uderzo in 1961, and translated into Turkish by Kervan Yayınları, Remzi Kitabevi, Bulvar Gazetesi, and Tercüman Gazetesi between 1986-2017, have been analyzed in terms of Javier Franco Aixelá's translation strategies for culture-specific elements. The aim of this study is to identify the strategies employed by translators in the translation of onomatopoeic words and to provide recommendations based on the identified strategies. In this context, translation strategies, speech act of complaint, and previously conducted studies are first discussed. From the works analyzed, 401 onomatopoeic words were selected, and these data were manually entered into an Excel spreadsheet to form a corpus. The introductory section of the study provides information on the subject, purpose, and significance of the thesis, as well as its scope and limitations, methods, and techniques for data collection and analysis. The second chapter, which forms the theoretical framework, covers onomatopoeic words, the fields of translation studies and linguistics to which these words belong, and the translation strategies considered by translators in their practice. In the third chapter, the 401 onomatopoeic words compiled from the works are identified and listed under three categories: human sounds, animal sounds, and natural sounds. The strategies used to translate these words into Turkish are then discussed. The fourth chapter presents the findings obtained from the research data, revealing that translator's resort to domestication strategies to convey the meanings of onomatopoeic words in the target text and adopt an omission strategy for words without equivalents. Additionally, it is observed that translators sometimes engage in instant lexicalization.
Benzer Tezler
- Türkiye'de çizgi roman çevirilerinin ekinsel, zamansal, uzamsal açıdan incelenmesi: Asteriks, Red Kit, Ten Ten
A study on the comics translations in Turkey from a cultural, temporal, local aspect: Asterix, Lucky Luke, Tin Tin
ÖZGÜR ELİF ERTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. EMİNE DEMİREL
- Çeviri stratejileri açısından Türkçe ve Fransızca yakınma söz edimi
Turkish and French complaint as a speech act in terms of translation strategies
İLGİN GÜLİZ ARAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKırıkkale ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF POLAT
- İkinci harmonik şavaktan pompalamalı dağılmış parametreli karıştırıcı tasarımı
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA TUNA ORDU
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. OSMAN PALAMUSTÇUOĞULLARI
- Bolu ilindeki bazı akarsulardan seçilen istasyonlardaki taban büyük omurgasız topluluklarının Avrupa Birliği su çerçeve direktifi kriterlerine göre limnolojik yönden analizi
Limnological analyses of benthic macroinvertebrate communities in the stations chosen from some streams in the province of Bolu according to European Union water framework directive criteria
TOLGA TUGAYTİMÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSERAP NİLGÜN KAZANCI
- İskenderun ve Mersin Körfezlerin'den avlanan vatozların (Raja clavata (Linnaeus, 1758), Raja asterias (Delaroche, 1809), dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758), gymnura altavela (Linnaeus, 1758) biyoekolojik özelliklerinin belirlenmesi
Identification of bioecological characteristics of some rays caught (Raja clavata (Linnaeus, 1758), raja asterias (Delaroche, 1809), Raja radula (Delaroche, 1809), dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758) from İskenderun and Mersin Bays
HACER YELDAN