Enderunlu Vâsıf Divanı'nda sevgili–âşık–rakîp
Beloved–lover–rival in the Enderunlu Vâsıf Divan
- Tez No: 921066
- Danışmanlar: PROF. DR. AYSUN SUNGURHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Enderunlu Vâsıf, sevgili, âşık, rakip, mazmun, Enderunlu Vâsıf, beloved, lover, rival, intellect
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
Arap ve Fars edebiyatının etkisiyle gelişip altı asırdan fazla bir süredir varlığını sürdüren Osmanlı Dönemi sosyal ve kültürel hayatının derin izlerini barındıran Klasik Türk Edebiyatının ana teması aşktır. Bu tema etrafında karşılaştığımız en önemli karakterler ise sevgili, âşık ve rakiptir. Âşık ve rakibin hedefi sevgili olduğundan dolayı divanlarda ne fazla kullanılan kişi unsuru da sevgili olmuştur. Sevgili, âşığa karşı acımasız davranması, sürekli eziyet etmesi, hiçbir şekilde vefa göstermemesi, âşığın gönlünü azarlamalarıyla kırması, âşığa karşı iltifat etmeyip nazlanması ama rakibi sürekli yanında tutması ve böylece âşığın gönlünü ateşe atması ve eşsiz güzelliğiyle anlatılmıştır. Sevgilisine sadık, samimiyet ve bağlılığı, hatta onun uğruna ölümü göze alması gibi özellikleriyle karşımıza çıkan âşık tipi, Klasik Türk Edebiyatında sevgiliden sonra gelen en önemli karakterdir. Şiirlerde kimi zaman doğrudan âşık olarak, kimi zaman da açık istiare yoluyla üftâde, bülbül, pervane, Mecnun gibi kelimelerle ifade edilen âşık, pek çok benzetmeye de konu olmuştur. Sevgili ve âşıktan sonra divanlarda ele alınan üçüncü kişi rakiptir. Rakip, âşıkla sürekli mücadele eden, sevgilinin iltifatına mazhar olup sürekli yakınında bulunan ve hiçbir zaman sevgilinin yanından ayrılmayan ve bundan dolayı sürekli âşıkların şikayetlerine maruz kalıp âşık tarafından kötülenen kişidir. Bu üç önemli kişi unsurunun da 19. yüzyıl divan şairi olan Enderunlu Vâsıf'ın Divanı'nda gelenek çerçevesinde işlendiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The main theme of divan literature, which has deep traces of the social and cultural life of the Ottoman Period, which developed under the influence of Arabic and Persian literature and has existed for more than six centuries, is love. The most important characters we encounter around this theme are lover, lover and rival. Since the target of the lover and the rival is the lover, the most used person element in the divans is also the lover. It is described with her cruel behavior towards the lover, constantly tormenting him, showing no loyalty, breaking the lover's heart with her scoldings, not complimenting the lover and being coy, but always keeping the rival near him, thus setting the lover's heart on fire, and her unique beauty. The lover type, who is loyal to his beloved, sincerity and devotion, and even risks death for her, is the most important character after the lover in divan literature. The lover, who is sometimes expressed directly as a lover in poems and sometimes with open metaphors such as fond, nightingale, butterfly, Mecnun, has also been the subject of many similes. After the beloved and the lover, the third person discussed in the divans is the rival. The rival is the person who constantly struggles with the lover, who receives the lover's compliments and is always close to him, who never leaves the lover's side, and who is therefore constantly subjected to the lovers' complaints and is vilified by the lover. It has been seen that these three important personal elements are handled within the framework of tradition in the Divan of Enderunlu Vâsıf, a 19th century divan poet.
Benzer Tezler
- Enderunlu Vâsıf Divanı'nda İstanbul ve İstanbul yaşantısı
Istanbul and İstanbul life in the divan of Enderunlu Vâsif
TAHİR ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BELDE AKA
- Enderûnlu Vâsıf Dîvânı'nda zaman
Time in the Dîvân of Enderûnlu Vâsıf
ALİ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. BAYRAM ALİ KAYA
- Sermed Divanı, inceleme-metin
Sermed's Divan, analyse-text
SERHAT YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN HORATA
- Ankara Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu'nda 06 mil yz a 10103 yer numaralı Mecmu'a-i Eş'ar (inceleme-karşılaştırmalı metin)
Ankara National Library Wri̇ti̇ng Collection 06 mil yz a 10103 place number Mecmu'a-i Eş'ar (examination-comparative text)
AYŞE NUR AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN GENÇ
- Enderunlu vâsıf divanında musammat ve murabbalarda ahenk unsurları incelenmesi
The studies of harmony elements on Musammats and Murabbas of Enderunlu Vâsif?s divan
DERYA GİRGEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN ALTINZENCİR