İmam Şâfiî'nin Kavl-i Kadîm ve Kavl-i Cedîd'inde hazr ve ibâha
Hazr and Ibâha in Imam Shafi'i's Qavl-i Qadim
- Tez No: 921191
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HADİ SOFUOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Usûlü fıkıh, İmam Şâfiî, Kavl-i kadim, Kavl-i cedid, Hazr, İbâha, Imam Shafi'i, usul al-fiqh, previous opinions, new opinions, haram, ibaha
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Bu tez, İmam Şâfiî'nin“Kavl-i Kadîm”olarak bilinen erken dönem görüşlerinde hazr ve ibâha kavramlarını incelemektedir. Çalışma, İmam Şâfiî'nin mezhebi içinde zamanla ortaya çıkan kavl-i kadîm ve kavl-i cedîd ayrımının ardındaki fıkhî ve metodolojik sebepleri anlamayı hedeflemektedir. İslam hukuku literatüründe hazr ve ibâha kavramlarının anlamı ve kapsamı, Şâfiî mezhebi bağlamında analiz edilmiştir. Ayrıca, İmam Şâfiî'nin bu iki kavram arasındaki ilişkileri nasıl ele aldığı ve bu bağlamda görüşlerinin nasıl bir evrim geçirdiği tartışılmıştır. Çalışma, öncelikle hazr ve ibâha kavramlarının hem sözlük hem de terim anlamlarını ele almış, bu kavramlarla ilişkili diğer terimler ve delalet biçimlerini incelemiştir. Daha sonra, İmam Şâfiî'nin görüşlerinin zaman içinde nasıl değiştiği ve bu değişimlerin arkasındaki temel nedenler üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, İmam Şâfiî'nin görüşlerinin iki döneme ayrıldığı, bunların kadîm ve cedîd olarak adlandırıldığı, mezhep içerisinde de bu ayrımın etkilerinin görüldüğü belirtilmiştir. Tez, İmam Şâfiî'nin kadîm görüşlerinin ortaya çıktığı bağlamı ve bu dönemdeki temel eserlerini değerlendirerek, bu eserlerde hazr ve ibâha ile ilgili görüşlerini analiz etmiştir. Ardından, cedîd dönemde yapılan değişiklikler ve bu değişikliklerin arkasındaki yeni deliller ve toplumsal gereklilikler ele alınmıştır. İmam Şâfiî'nin bu süreçte Kur'an ve sahih sünneti temel alma konusundaki hassasiyeti de özel olarak vurgulanmıştır. Sonuç bölümünde, İmam Şâfiî'nin hazr ve ibâha konularındaki görüş değişikliklerinin fıkhî, metodolojik ve mezhebi etkileri analiz edilmiş, bu değişimlerin İslam hukuku üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Tez, literatürde az çalışılmış bir konuya farklı bir perspektiften yaklaşarak, İmam Şâfiî'nin fıkhî düşüncesine ve metodolojisine dair yeni bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the concepts of ḥaẓr (prohibition) and ibāḥa (permissibility) within the early doctrinal framework of Imam al-Shāfiʿī, commonly referred to as“Kawl al-Qadīm.”The study aims to explore the jurisprudential and methodological foundations underlying the distinction between Kawl al-Qadīm and Kawl al-Jadīd that emerged over time within the Shāfiʿī school of thought. The research further analyzes the meanings and scope of the concepts of ḥaẓr and ibāḥa in the context of Islamic legal literature, particularly focusing on their application and interpretation within the Shāfiʿī tradition. Moreover, it discusses how Imam al-Shāfiʿī approached the relationship between these two principles and the evolution of his views in this regard. The study begins by addressing the linguistic and technical definitions of ḥaẓr and ibāḥa, examining related terminologies and their implications within the framework of legal reasoning. Subsequently, it delves into the evolution of Imam al-Shāfiʿī's views over time, highlighting the key factors driving this transformation. In this context, it identifies the division of his jurisprudential thought into two distinct phases—Qadīm and Jadīd—and investigates the influence of this bifurcation within the Shāfiʿī school. The thesis evaluates the context in which Imam al-Shāfiʿī's earlier views (Qadīm) emerged, analyzing his foundational works from that period to understand his treatment of ḥaẓr and ibāḥa. It then examines the revisions made during the Jadīd phase, focusing on the new evidences and social needs that prompted these changes. Special emphasis is placed on Imam al-Shāfiʿī's meticulous adherence to the Qur'an and authentic sunnah as primary sources of legal reasoning throughout this intellectual transition. In the conclusion, the thesis analyzes the jurisprudential, methodological, and doctrinal implications of Imam al-Shāfiʿī's shifts in perspective on ḥaẓr and ibāḥa. It further evaluates the broader impact of these changes on Islamic legal theory. By addressing a relatively underexplored topic, the study seeks to provide a fresh perspective on Imam al-Shāfiʿī's jurisprudential methodology and legal thought.
Benzer Tezler
- İmâm Şâfiî'nin değişen usûl görüşleri ve mezhepteki yansımaları
The changing usul views of Imam Shafi'i and their reflections in the madhhab
CİHAD ÖZEL
Doktora
Türkçe
2025
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YAMAN
- Şâfiî mezhebinde 'kavl' ayrımı ve Nevevî tarafından tercîh edilen kavl-i kadîm
The distinction of legal opinios in the Shafiite school and the previous opinion preferred by Nawawi
CİHAD ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YAMAN
- Şemsüleimme Serahsî'nin 'El-Mebsût' adlı eserinde İmam Şâfiî'ye atfedilen görüşlerin tespit ve incelenmesi (ibadetler bağlamında zekât, oruç ve hac özelinde)
Determination and examination of the views attributed to Imam Shafii in the work of Şemsüleimme Serahsi named 'Al-Mebsût' (zakat, fasting and hajj in the context of worship)
MEHMET ALİ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÖZER
- El-üm çerçevesinde İmam Şâfiî'nin Abdullah b. Mes'ûd'un ictihadları karşısındaki tutumu -temel ibadetler-
The attitude of the shafii against the case of law Abdullah b. Mesud in the framework of al-um -basic worship-
İBRAHİM ERTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YAMAN
- İmâm Nevevî'nin hayatı Minhâcü't-Tâlibîn eserindeki farklı görüş ve tercihleri
The life of İmam Nawawi, his different views and preferences in his Minhaj at-Talibin
İBRAHİM İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
HukukYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADNAN MEMDUHOĞLU