Bazı sert çekirdekli meyve anaçlarının kuraklık, sıcaklık stresi ile geri kazanım uygulamalarına morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal tepkilerinin sürdürülebilirlik açısından incelenmesi
Investigation of sustainability of the responses, morphologicalphysiological and biochemical to recovery applications withdrought, heat stress of some stone fruit rootstocks
- Tez No: 922031
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM BOLAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Meyve Yetiştirme ve Islahı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
İklim değişikliği, kuraklık ve yüksek sıcaklık gibi abiyotik stres faktörlerinin sıklığını ve şiddetini artırmakta, bu durum tarımsal üretkenlik üzerinde ciddi tehditler oluşturmaktadır. Dünyada önemli bir tarım kolu olan meyveciliğin kuraklık ve yüksek sıcaklık streslerinden etkilenmesi kaçınılmazdır. Meyve yetiştiriciliğinde verimliliği etkileyen en önemli faktörlerden birisi de yetiştiriciliğin yapılacağı bölge için uygun anaç ve çeşitlerin kullanılmasıdır. Bu çalışmada GF 677, Myrobolan 29C, Marianna 2624, Rootpac 20, Rootpac 40, Rootpac R ve Garnem sert çekirdekli meyve anaçlarının kuraklık ve yüksek sıcaklık streslerinin tekli ve kombine uygulanması ile stres sonrası geri kazanım mekanizmasına tepkileri incelenmiştir. Ayrıca kuraklık ve yüksek sıcalık stresi ile geri kazanım mekanizmalarının kayısı (MikadoxMyrobolan 29C, MikadoxMarianna2624) ve şeftalide (DivadonaxRootpac40, DivadonaxRootpac20) çeşitxanaç kombinasyonlarının da etkisinin saptanması amacıyla bitkilerin bazı morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal tepkileri de ortaya konmuştur. Anaç ve çeşitlerde yapılan uygulamalarda bitkilerin kuraklık ve kuraklık+yüksek sıcaklık streslerinde diğer uygulama gruplarından daha olumsuz tepki verdiği saptanmıştır. Stres ve geri kazanım uygulamaları sonucunda gövde çapı, bitki boyu, yaprak sayısı, yaprak alanı, taze ve kuru ağırlıkları, kök uzunluğu, klorofil içeriği, stoma iletkenliği, yaprak sıcaklığı, membran geçirgenliği, yaprak oransal su kapsamı, NDVI değerleri ile prolin, MDA, H2O2, enzim ve mineral madde içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan ölçüm ve analizler neticesinde; Rootpac 40 ve Marianna 2624 anaçlarının stres uygulamalarında diğer anaçlardan daha üstün tolerans gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca Rootpac 20 ve Myrobolan 29C anaçlarının, özellikle kuraklık ve yüksek sıcaklık kombinasyonlarına karşı hassasiyet sergilediği ve buna karşılık, GF 677, Rootpac R ve Garnem anaçları, farklı parametreler arasında değişken yanıtlarla orta düzeyde stres toleransı gösterdiği tespit edilmiştir. Çeşitlerin stres ve geri kazanım mekanizmalarına tepkilerinin karşılaştırılması sonucunda ise Mikado kayısı çeşidinin Marianna 2624 anacına aşılı olanları, Myrobolan 29C anacına aşılı olanlarına kıyasla daha toleranslı olduğu, öte yandan Divadona şeftali çeşidinin ise Rootpac 40 anacına aşılı olanlarının Rootpac 20 anacına aşılı olanlara kıyasla daha toleranslı olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar, anaç ve çeşitxanaç kombinasyonlarına özgü stres yanıt mekanizmaları ve iyileşme potansiyelleri hakkında önemli bilgiler sunarak, kuraklık ve yüksek sıcaklık streslerine yönelik toleranslı anaç seçimi ve ıslah proğramları açısından değerli bir rehber niteliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Climate change is increasing the frequency and severity of abiotic stress factors such as drought and high temperature, posing serious threats to agricultural productivity. Fruit cultivation, which is a significant agricultural sector worldwide, is inevitably affected by drought and high temperature stresses. One of the most crucial factors affecting productivity in fruit cultivation is the use of suitable rootstocks and cultivars for the region where cultivation will be conducted. In this study, the responses of stone fruit rootstocks GF 677, Myrobolan 29C, Marianna 2624, Rootpac 20, Rootpac 40, Rootpac R, and Garnem to single and combined applications of drought and high temperature stresses, as well as their post-stress recovery mechanisms, were investigated. Additionally, morphological, physiological, and biochemical responses were examined to determine the effects of drought and high temperature stress and recovery mechanisms on cultivar×rootstock combinations in apricot (Mikado × Myrobolan 29C, Mikado × Marianna 2624) and peach (Divadona × Rootpac 40, Divadona × Rootpac 20). In rootstock and cultivar applications, it was determined that plants showed more adverse reactions to drought and drought+high temperature stresses compared to other treatment groups. As a result of measurements and analyses conducted to determine stem diameter, plant height, leaf number, leaf area, fresh and dry weights, root length, chlorophyll content, stomatal conductance, leaf temperature, membrane permeability, leaf relative water content, NDVI values, as well as proline, MDA, H2O2, enzyme, and mineral content during stress and recovery applications; Rootpac 40 and Marianna 2624 rootstocks demonstrated superior tolerance compared to other rootstocks under stress conditions. Furthermore, Rootpac 20 and Myrobolan 29C rootstocks exhibited sensitivity particularly to combinations of drought and high temperature stress, whereas GF 677, Rootpac R, and Garnem rootstocks showed moderate stress tolerance with variable responses across different parameters. Comparison of cultivar responses to stress and recovery mechanisms revealed that the Mikado apricot cultivar grafted on Marianna 2624 rootstock was more tolerant compared to those grafted on Myrobolan 29C rootstock, while the Divadona peach cultivar grafted on Rootpac 40 rootstock demonstrated higher tolerance compared to those grafted on Rootpac 20 rootstock. These results provide valuable insights into stress response mechanisms and recovery potentials specific to rootstock and cultivar × rootstock combinations, serving as a valuable guide for drought and high temperature stress-tolerant rootstock selection and breeding programs.
Benzer Tezler
- Bazı prunus anaçlarında kısıtlı su ve mikoriza uygulamalarının kuraklığa dayanıklılık üzerine etkileri
The effects of water stress and mycorrhiza inoculation on drought resilience in some prunus rootstocks
FATMA BELKIS ESİMEK
- WRKY transkripsiyon faktörlerini kodlayan genlerin ekspresyonlarının bazı Prunus anaçlarında kuraklık stresi sırasında incelenmesi
Expression anaysis of WRKY transcription factors in response to drought stress in some Prunus rootstocks
MEHMET AKSU
Doktora
Türkçe
2023
ZiraatIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP ŞAHİN ÇEVİK
- Bazı sert çekirdekli meyve anaçlarının ın vıtro çoğaltımı ve kök-ur nematodlarına karşı dayanıklılıklarının araştırılması
In vitro micropropagation of some prunus rootstocks and evaluation of resistance for root-knot nematodes
BURCU ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
ZiraatÇukurova ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUKADDES KAYIM
- Prunus microcarpa ve bazı sert çekirdekli meyve anaçlarının tuzluluğa tolerans yönünden karşılaştırılması
Comparison of Prunus microcarpa and some stone fruit rootstocks with respect to salinity tolerance
NEVZAT SEVGİN
Doktora
Türkçe
2014
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NURİ NAS
- In vitro ortamda uzun süreli çoğaltılan bazı sert çekirdekli meyve anaçlarında genetik stabilitenin moleküler tekniklerle belirlenmesi
Determination of the genetic stability by molecular techniques in some long term in-vitro produced stone fruit rootstocks
MÜCAHİD FURKAN YEŞİLBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN EVRENOSOĞLU
PROF. DR. EMEL SÖZEN