Refakatçi davranışları ile hasta güvenliği arasındaki ilişki
Relationship between accompanying behavior and patient safety
- Tez No: 922726
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZ IŞIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Bu çalışma, hastane ortamında refakatçi rollerinin hasta güvenliği üzerindeki etkilerini incelemektedir. Araştırma, T.C. Sağlık Bakanlığı Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Kardiyoloji Kliniğinde yatan 209 hasta ve 209 refakatçiden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada verilerin toplanması için dört bölümden oluşan, hasta ve refakatçiler için düzenlenmiş anket formu kullanılmıştır. Anket, sosyo-demografik özellikler ve refakatçi rolleri ile hasta güvenliği uygulamalarını değerlendirmeye yönelik ifadelerden oluşturularak; ulusal ve uluslararası literatür taraması, hasta güvenliği standartları ve uzman görüşleri doğrultusunda geliştirilmiştir. Araştırmada anket yoluyla toplanan verilerin analizi iki aşamalı olarak gerçekleştirilmiş; ilk aşamada tek değişkenli analizlerle (t-testi, ANOVA) gruplar arasındaki farklar incelenmiş, anlamlı değişkenler ikinci aşamada çok değişkenli analizlere dahil edilerek refakatçi rolleri ve hasta güvenliği uygulamalarını etkileyen faktörler belirlenmiştir. Bulgular, refakatçilerin“savunucu-arabulucu,”“savunucu-destekçi,”“pasif katılımcı”ve“muhalif”olmak üzere dört farklı rol üstlenebildiklerini göstermektedir. Savunucu-arabulucu rolünün eğitim düzeyi, sağlık bakım bilgisi ve hasta ile yakınlık derecesinden etkilendiği; ortaöğretim ve üzerinde bir eğitimin, belirli düzeyde sağlık bilgisi ile çocuğu veya kardeşi olmak gibi yakın aile bağına sahip olmanın bu rolü güçlendirdiği belirlenmiştir. Savunucu-destekçi rolünde de benzer şekilde eğitimin yüksekliği ve sağlık bakım bilgisi rolü olumlu etkilemiştir. Pasif katılımcı rolü ise yaş, eğitim düzeyi, hasta ile yakınlık derecesi ve refakat süresinden etkilenmiştir. Genç ve üniversite mezunu refakatçilerin daha az pasif davranış sergilediği, ancak 5 gün ve üzeri uzun refakat sürelerinin pasif katılımcı rolünü artırdığı gözlemlenmiştir. Muhalif rol ise cinsiyet, düşük sağlık bakım bilgisi ve hastanın ekipman kullanımı ile ilişkilendirilmiştir. Hasta güvenliği faktörleri olarak belirlenen uygulama deneyimi, kayıt/iletişim, düşme riski ve güvenli transfer değişkenlerinde savunucu-destekçi ve pasif katılımcı roller olumlu katkı sağlarken, muhalif rolün olumsuz etki yaptığı ortaya koyulmuştur. Kadın refakatçiler genellikle daha dikkatli ve hasta odaklı davranarak güvenli transfer deneyimini iyileştirirken, sağlık bakım bilgisi olan refakatçiler bilinçli uygulamalarla hasta güvenliğini desteklemiştir. Öte yandan, uzun süreli refakatçilik yorgunluk ve dikkat kaybına yol açarak hasta güvenliği uygulamalarını zayıflatmıştır. Bulgular, refakatçi rolleri, cinsiyet, sağlık bakım bilgisi düzeyi ve refakat süresinin hasta güvenliği açısından kritik belirleyiciler olduğunu ortaya koymaktadır. Refakatçi rollerinin, cinsiyetin, sağlık bakım bilgisi düzeyinin ve refakat süresinin hasta güvenliği açısından kritik belirleyiciler olduğu göz önünde bulundurularak, bu unsurlara yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının geliştirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the effects of caregiver roles on patient safety in a hospital setting. The research was conducted using data collected from 209 inpatients and 209 companions hospitalized in the Cardiology Department of Ankara Bilkent City Hospital under the Ministry of Health, Turkey. For data collection, a questionnaire with four sections designed for patients and companions was used The questionnaire was developed based on a review of national and international literature, patient safety standards, and expert opinions, evaluating socio-demographic characteristics, companion roles, and patient safety practices. The analysis of the data collected through the questionnaire was carried out in two stages: in the first stage, univariate analyses (t-test, ANOVA) were used to examine differences between groups, and significant variables were included in multivariate analyses in the second stage to identify factors affecting companion roles and patient safety practices. The findings show that companions can take on four different roles:“advocate-mediator,”“advocate-supporter,”“passive participant,”and“antagonist.”The advocate-mediator role was found to be influenced by education level, healthcare knowledge, and the degree of closeness to the patient. It was determined that having at least a high school education, certain levels of healthcare knowledge, and being a close family member (such as a child or sibling) strengthened this role. Similarly, the advocate-supporter role was positively influenced by higher education and healthcare knowledge. The passive participant role was influenced by age, education level, the degree of closeness to the patient, and the length of the companion's stay. Younger and university-educated companions exhibited fewer passive behaviors, although longer stays (5 days or more) increased the passive participant role. The antagonist role was associated with gender, low healthcare knowledge, and the use of patient equipment. In terms of patient safety factors, the roles of advocate-supporter and passive participant contributed positively to variables such as practice experience, record-keeping/communication, fall risk, and safe transfer, while the antagonist role had a negative impact. Female companions generally exhibited more cautious and patient-centered behaviors, improving the safe transfer experience, while companions with healthcare knowledge supported patient safety through informed practices. On the other hand, long-term companionship led to fatigue and decreased attention, weakening patient safety practices. Overall, these findings indicate that companion roles, gender, healthcare knowledge, and the duration of companionship are critical determinants of patient safety. Given the importance of these factors, it is recommended to develop awareness and education programs targeting companion roles, gender, healthcare knowledge, and the length of the companion's stay.
Benzer Tezler
- Hastanede çalışan destek hizmetleri personelinin erişkin aşıları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları
Knowledge, attitudes and behaviors of support services staff working in the hospital regarding adult vaccinations
BETÜL SARAÇ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk SağlığıHacettepe ÜniversitesiAşı Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDDİKA SONGÜL YALÇIN
- Pediyatrik tedavi mekanlarını kullanan bireylerin mekansal algılarının bilişsel ve mekan dizimi yöntemleriyle irdelenmesi
Analysis of perceptual processes of individuals using pediatric spaces by the methods of cognition and space syntax
NEVŞET GÜL ÇANAKÇIOĞLU
- Yoğun bakım hemşirelerinin bakım odaklı hemşire-hasta etkileşimine yönelik tutum ve davranışları
Intensive care nurse'attitudes and behaviors towards nurse-patient the interaction
BÜŞRA ECEM KUMRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA UĞUR
- Yoğun bakım hemşirelerinin bakım odaklı hemşire-hasta etkileşimine yönelik tutum ve davranışlar
Intensive care nurse'attitudes and behaviors towards nurse-patient the interaction
BÜŞRA ECEM KUMRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA UĞUR
- Çocuk ve adolesan çağda görülen Temporomandibular bozukluğun etiyolojisinde ailesel ve davranışsal faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of familial and behavioral factors in the etiology of Temporomandibular disorder in children and adolescents
MUSTAFA SAATÇİ
Doktora
Türkçe
2023
Diş HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAğız Diş ve Çene Cerrahisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURCU BAŞ AKKOR