Geri Dön

Okul müdürlerinin eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi

Evaluation of school principals' attitudes towards educational administration theories

PDF İndir

  1. Tez No: 922775
  2. Yazar: DİLŞAD BAKIR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL TOPRAKCI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Eğitim Yönetimi, Eğitim Yönetimi Kuramları, Kuram, Okul Müdürleri, Educational Administration, Educational Administration Theories, School Principals, Theory
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 342

Özet

Bu araştırmada okul müdürlerinin eğitim yönetimi kuramlarına göre tutumlarını değerlendirmek ve bulgular doğrultusunda öneriler geliştirmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Bilimsel Yönetim, İdeal Bürokrasi, Yönetim Süreçleri, Neo-Klasik Yönetim (Hawthorne, Harwood, Tavistock), Toplumsal Açık Sistem, Amaçlara Göre Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Öğrenen Örgüt, Stratejik Yönetim, Z Tipi Yönetim, Kriz Yönetimi, Manyetizma, Geçici Beraberlikler (Adhokrasi), Kaos ve Kuantum Kuramları çalışma kapsamına alınmıştır. Araştırma için ilişkisel tarama modellerinden karşılaştırmalı model kullanılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İzmir ilindeki resmi ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan 1443 okul müdürü araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise oranlı (tabakalı) küme örnekleme yöntemiyle belirlenen 746 okul müdürüdür. Araştırmacı tarafından geliştirilen“Okul Müdürlerinin Eğitim Yönetimi Kuramlarına Yönelik Tutum Ölçeği Bataryası”veri toplama aracı olarak kullanılmış ve okul müdürlerine çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Türkiye genelindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan 466 okul müdürü tarafından doldurulan taslak ölçek bataryası pilot uygulama için veri seti olarak kullanılmıştır. Bu ölçeklerin yapı geçerliğini ölçmek için Temel Bileşenler Analizi vasıtasıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. Ayrıca, geliştirilen ölçeklerin yapısının doğrulanması ve ana uygulamanın yapılması için 2021-2022 eğitim-öğretim yılında İzmir ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan 772 okul müdüründen elde edilen verilerle Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Buna ek olarak, ölçek maddelerinin ayırt ediciliği analiz edilmiştir. Ölçeklerin iç güvenirliği kapsamında“maddeler arası korelasyon”ve“madde-toplam puan korelasyonu”analizleri yapılmış ve Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısı değerleri hesaplanmıştır. Ölçeklerin dış güvenirliği için test-tekrar test yöntemi kullanılarak söz konusu ölçekler üç hafta arayla iki defa 50 katılımcıya yüz yüze uygulanmıştır. Ana uygulamanın veri analizi kapsamında öncelikle okul müdürlerinin eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumlarının ne düzeyde olduğunu tespit etmek için aritmetik ortalamaları, sonrasında bu kuramlara yönelik tutum puanları arasındaki ilişki incelenmiştir. Okul müdürlerinin cinsiyet değişkeni kapsamında eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumları arasında anlamlı düzeyde farklılık olup olmadığının belirlemek için Bağımsız Gruplar t-testi (independent samples t-test) uygulanmıştır. Okul müdürlerinin kişisel ve mesleki özelliklerinden yaşlarına, kıdemlerine, görev yaptıkları okul türüne, kurumlarındaki çalışma sürelerine, branşlarına, mezun oldukları fakültelere ve eğitim düzeylerine göre eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumları puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılık olup olmadığının tespit edilmesi için de Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) testi ve farklılığın kaynağını bulmak için LSD testi kullanılmıştır. Bunun dışında, okul müdürlerinin bu değişkenlere yönelik tutumları her kuramın maddeleri temelinde tek tek incelenmiştir. Son olarak, okul müdürlerinin görev yaptıkları ilçeye göre eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumları arasında farklılık olup olmadığını belirlemek için ilçe değişkenin normal dağılıma sahip olmamasından dolayı Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Farkın kaynağı bulmak için yapılan ikili karşılaştırmalarda Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, 1. Okul müdürlerinin tutumlarının Yönetim Süreçleri, Neo-Klasik Yönetim, Toplumsal Açık Sistem, Amaçlara Göre Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Öğrenen Örgüt, Stratejik Yönetim, Manyetizma, Geçici Beraberlikler (Adhokrasi) ve Kuantum Kuramına“her zaman”dönük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, okul müdürlerinin tutumlarının Bilimsel Yönetim, İdeal Bürokrasi, Z Tipi Yönetim, Kriz Yönetimi ve Kaos Kuramına“çoğu zaman”eğilim gösterdiği ortaya çıkmıştır. Buna ek olarak, okul müdürlerinin Bilimsel Yönetim Kuramına yönelik tutumlarının ele alınan tüm modern ve postmodern eğitim yönetimi kuramlarıyla düşük düzeyde ilişki içinde olduğu belirlenmiştir. 2. Okul müdürlerinin cinsiyetlerine göre İdeal Bürokrasi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Öğrenen Örgüt ve Geçici Beraberlikler (Adhokrasi) Kuramlarına yönelik tutumları kadın okul müdürlerinin lehine farklılık göstermiştir. Diğer yandan, okul müdürlerinin Bilimsel Yönetim, Yönetim Süreçleri, Neo-Klasik Yönetim, Toplumsal Açık Sistem, Amaçlara Göre Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, Stratejik Yönetim, Z Tipi Yönetim, Kriz Yönetimi, Manyetizma, Kaos ve Kuantum Kuramlarına yönelik tutumlarında cinsiyetlerinin bir etkisine rastlanmamıştır. 3. Okul müdürlerinin Bilimsel Yönetim, İdeal Bürokrasi, Yönetim Süreçleri, Neo-Klasik Yönetim, Toplumsal Açık Sistem, Amaçlara Göre Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Öğrenen Örgüt, Stratejik Yönetim, Z Tipi Yönetim, Kriz Yönetimi, Manyetizma, Geçici Beraberlikler (Adhokrasi), Kaos ve Kuantum olmak üzere çalışmada ele alınan tüm eğitim yönetimi kuramlarına ilişkin tutumlarında yaşlarının, kıdemlerinin, kurumdaki çalışma sürelerinin, mezun oldukları fakültenin ve eğitim düzeylerinin bir etkisinin olmadığı anlaşılmıştır. 4. Okul müdürlerinin tutumları okul türü değişkenine göre Neo-Klasik Yönetim, Stratejik Yönetim ve Kuantum Kuramlarında anlamlı düzeyde farklılaşırken; Bilimsel Yönetim, İdeal Bürokrasi, Yönetim Süreçleri, Toplumsal Açık Sistem, Amaçlara Göre Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Öğrenen Örgüt, Z Tipi Yönetim, Kriz Yönetimi, Manyetizma, Geçici Beraberlikler (Adhokrasi) ve Kaos Kuramlarında anlamlı düzeyde farklılık göstermemektedir. 5. Okul müdürlerinin eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumları branşlarına göre Kuantum Kuramında anlamlı düzeyde farklılık gösterirken; Bilimsel Yönetim, İdeal Bürokrasi, Yönetim Süreçleri, Neo-Klasik Yönetim, Toplumsal Açık Sistem, Amaçlara Göre Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Öğrenen Örgüt, Stratejik Yönetim, Z Tipi Yönetim, Kriz Yönetimi, Manyetizma, Geçici Beraberlikler (Adhokrasi) ve Kaos Kuramlarında farklılaşmamıştır. Bu sonuçlar temelinde araştırmacılara okulun iç ve dış paydaşlarının bakış açısına göre okul müdürlerinin eğitim yönetimi kuramlarına yönelik tutumlarını tespit etmek için çalışmalar yapmaları tavsiye edilebilir. Ayrıca, uygulayıcılar, okul müdürlerinin bu tutumları üst düzeyde gösterebilmeleri için hizmet içi eğitimler düzenlemek ve onların eğitim yönetimi alanında lisansüstü eğitim almalarını sağlamak gibi katkılarda bulunabilirler.

Özet (Çeviri)

This study aims to evaluate school principals' attitudes towards educational administration theories and develop suggestions based on the findings. In this context, the study includes the Theory of Scientific Management, Ideal Bureaucracy, Functions of Management, Neoclassical Management (Hawthorne, Harwood, Tavistock), Open Social System, Management by Objectives, Total Quality Management, Human Resources Management, Learning Organization, Strategic Management, Type Z Organization, Crisis Management, Magnetism, Temporary Organization (Adhocracy), Chaos, and Quantum. The comparative model, one of the correlational survey models, was used for the research. The research's population consisted of 1443 school principals managing official primary, secondary and high schools affiliated with the Ministry of National Education (MoNE) in Izmir. The study's sample was 746 school principals determined by the proportional cluster sampling method. The“Scale Battery of School Principals' Attitudes Towards Educational Administration Theories”developed by the researcher was used as a data collection tool and was applied online to school principals. The draft scale answered by 466 school principals managing official primary, secondary and high schools affiliated with the MoNE throughout Türkiye was used as the data set for the pilot study. Exploratory Factor Analysis (EFA) was conducted to measure the construct validity of the scales. To verify the structure of the developed scales and carry out the main study, Confirmatory Factor Analysis (CFA) was used for the data obtained from 772 school principals administrating official primary, secondary and high schools affiliated with the MoNE in Izmir in the 2021-2022 academic year. In addition, the distinctiveness of the scale items was analysed. Within the internal reliability of the scales, the analyses of“correlation between items”and“correlation between item and total score”were performed and the values of Cronbach's Alpha reliability coefficient were calculated. For the external reliability of the scales, the test-retest method was used and the scales were applied face to face to 50 participants twice, three weeks apart. For the data analysis of the main application, firstly the arithmetic means were found to determine the level of attitudes of school principals towards educational administration theories, and then the relationship between their scores of attitudes towards these theories was examined. Independent Samples T-Test was applied to state whether there was a significant difference between the attitudes of school principals towards educational administration theories according to the gender variable. One-way ANOVA test was used to find out whether there was a change between the mean scores of the school principals' attitudes towards educational administration theories according to their characteristics such as age, seniority, type of school they work in, length of service in their institutions, branches, faculties they graduated from and level of education, and LSD test was used to find the source of the difference. Moreover, each item of the theories was examined individually to determine the attitudes of school principals regarding these variables. Finally, the Kruskal-Wallis H test was used to define whether there was a change in school principals' attitudes towards educational administration theories according to the district they work in because the data regarding this variable did not have a normal distribution. Mann Whitney U test was used in pairwise comparisons to find the source of the difference. As a result of the analysis, 1. It was concluded that the school principals' attitudes were“always”oriented towards the Theories of Functions of Management, Neoclassical Management, Open Social System, Management by Objectives, Total Quality Management, Human Resources Management, Learning Organization, Strategic Management, Magnetism, Temporary Organization (Adhocracy), and Quantum. In addition, it was revealed that the school principals' attitudes“often”tended towards the Theories of Scientific Management, Ideal Bureaucracy, Type Z Organization, Crisis Management and Chaos. Also, it was determined that the school principals' attitudes towards Scientific Management Theory had a low level of relationship with all modern and postmodern educational administration theories within this study. 2. School principals' attitudes according to their gender towards the Theories of Ideal Bureaucracy, Human Resources Management, Learning Organization and Temporary Organization (Adhocracy) differed in favour of female school principals. On the other hand, no effect of gender was found on the school principals' attitudes towards the theories of Scientific Management, Functions of Management, Neoclassical Management, Open Social System, Management by Objectives, Total Quality Management, Strategic Management, Type Z Organization, Crisis Management, Magnetism, Chaos and Quantum. 3. It was determined that the school principals' attitudes towards all educational administration theories within this study, including the Theory of Scientific Management, Ideal Bureaucracy, Functions of Management, Neoclassical Management, Open Social System, Management by Objectives, Total Quality Management, Human Resources Management, Learning Organization, Strategic Management, Type Z Organization, Crisis Management, Magnetism, Temporary Organization (Adhocracy), Chaos, and Quantum, did not have an effect on their age, seniority, length of service in their institution, the faculty they graduated from and their level of education. 4. While the school principals' attitudes differed significantly in the Theories of Neoclassical Management, Strategic Management and Quantum according to the school type variable, there were no significant differences in the Theory of Scientific Management, Ideal Bureaucracy, Functions of Management, Open Social System, Management By Objectives, Total Quality Management, Human Resources Management, Learning Organization, Type Z Organization, Crisis Management, Magnetism, Temporary Organization (Adhocracy) and Chaos. 5. While the school principals' attitudes towards educational administration theories differed significantly in Quantum Theory according to their branches, they did not create a change in the Theory of Scientific Management, Ideal Bureaucracy, Functions of Management, Neoclassical Management, Open Social System, Management by Objectives, Total Quality Management, Human Resources Management, Learning Organization, Strategic Management, Type Z Organization, Crisis Management, Magnetism, Temporary Organization (Adhocracy) and Chaos. Based on these results, it can be recommended that researchers conduct studies to identify the school principals' attitudes towards educational administration theories according to the perspectives of the school's internal and external stakeholders. Besides, practitioners can contribute to displaying the school principals' attitudes towards educational administration theories at a high level such as organizing in-service training and ensuring that they study for a postgraduate degree in the field of educational administration.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    413670

    Yönetim kuramları bakımından günümüz okul yöneticilerinin yönetim anlayışları

    Today's school manager's management comprehension examined in point of management theories

    EBRU ÖZDEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ HAMEDOĞLU

  2. Tez No

    957980

    Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin değişim yönetimi yeterlilikleri ile okulların değişime açıklık düzeyleri arasındaki ilişki: Değişime yönelik tutumun aracı rolü

    Relationship between change management competencies of school principles and the levels of schools' openness to change according to teachers' perceptions: The mediatory role of attitude towards change

    YAĞMUR YAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEMİH ÇAYAK

  3. Tez No

    407061

    Okul yöneticilerinin disiplin yaklaşımları

    Disciplinary approaches of school administrators

    AYŞE BÜYÜKSARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GANİME AYDIN

  4. Tez No

    818481

    Demokratik eğitim ilkeleri bağlamında okula katılım tür ve düzeylerinin analizi

    Analysis of types and levels of school participation in the context of democratic education principles

    ASLIHAN HANCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN HÜSEYİN AKSOY

  5. Tez No

    791347

    Sınıf öğretmenlerinin mesleki etik ve sınıf yönetimine karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi

    Comparing and examining the attitudes of classroom teachers towards professional ethics and classroom management in relation to various variables

    NEŞE KAYRIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATMA SADIK

Geri Dön