Blokzincir teknolojisi bağlamında rekabet hukuku ihlalleri ve haksız rekabet
Competition law violations and unfair competition in the context of blockchain technology
- Tez No: 923023
- Danışmanlar: PROF. DR. CAFER EMİNOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 327
Özet
Rekabet Hukukunda, bir mal veya hizmet piyasasında rekabetin doğrudan veya dolaylı olarak engellenebilmesi için teşebbüsler arasında bir kısım bilgilerin paylaşılması suretiyle ortak hareket etme bilincinin bulunması gerekmektedir. Yakın döneme kadar üzerinde durulan konu teşebbüslerin ortak kararının etkileri ve teşebbüsler arasındaki ilişkinin ispatıdır. Ancak, yeni teknolojiler ile yapay zekanın, algoritmaların, makine öğrenmeleri ve derin öğrenmelerin sadece mühendisleri ilgilendiren bir konu olmaktan çıkıp, tüm insanlığı ve tüm disiplinleri etkiler bir hal aldığı görülmektedir. Konunun hukuki yönlerinin ise araştırılması ve tartışılması gerekmektedir. Zira, sürücüsüz otomobillerden, sanat eseri üretebilen algoritmalardan (Harold Cohen'in AARON, David COPE'nin EMI- Experiments in Musical Intelligent, Simon COLTON'un The Painting Fool), Cambridge Analytica'nın ABD seçimlerini etkilemesine, ABD Adalet Bakanlığının Antitrust Komisyonunun bazı ürünlerin satışında özel bir fiyatlandırma algoritmalarının Scherman Act'ı ihlali teşkil ettiğine ilişkin yaptırım kararlarına kadar pek çok alanda ve özellikle Rekabet Hukuku alanında, yeni teknolojilerin ve“verinin”önemi hukukçular tarafından tartışılmalı ve bu alanda hukuk her zaman teknolojinin gerisinde kalır tabusunun yıkılarak teknoloji ile hukuk arasındaki fiili boşluğun kaldırılması gerekmektedir. Rekabet hukuku ile ekonomi birbiri ile oldukça etkileşim halindedir. Ancak geleneksel ekonomi kavramı, teknolojik gelişmelerle birlikte yerini“yeni ekonomi”kavramına bırakmıştır. Bu kavramla birlikte, büyük veri pazarında fiyatlandırma güvenilir bir gösterge olmaktan çıkmıştır. Ürün kalitesi gibi fiyat dışı unsurlar üzerinden rekabet edilmektedir. Blokzincir, verilerin ve işlemlerin merkezden bağımsız (dağıtık yapı) şekilde gerçekleştiği sistemdir. Süreçleri otomatikleştireceği için aracıları ortadan kaldırır ve işlem masrafları azalır. Bu nedenle çeşitli işlemlere aracılık eden platformların piyasadan silinme potansiyeli olması nedeniyle pazarın rekabetçi yapısını değiştirecektir. Blokzincir teknoloji aynı zamanda pazardaki teşebbüslerin paylarını etkileyebileceği gibi yeni pazar alanları da yaratacaktır. Yeni pazar alanları ise teknoloji teşebbüsleri ile ortaya çıkabilecek olup, rekabet otoriteleri bu teknoloji devlerinin, sistemdeki boşluklardan yararlanmak sureti ile rekabeti kısıtlayıcı, engelleyici ya da bozucu davranışları önleyebilmek adına bir kısım yeni düzenlemeler yapmak yoluna gitmiştir. Bu düzenlemelerin yumuşak hukuk ya da katı hukuk ile olup olmayacağı yahut blokzincir teknolojisinin bir düzenlemeye tabi tutulup tutulmaması gerektiği tartışılmıştır. Nitekim, Sermaye Piyasası Kanunu'nda yapılan değişiklikler ile Türk Kanun Koyucusunun tercihinin yumuşak hukuk yönünde olduğunu söylemek mümkündür. Haksız rekabet hukukuna ilişkin kanunda sayılan ancak sınırlı sayıda olmayan ihlal halleri, blokzincir teknoloji kullanılarak gerçekleşebileceği gibi bu teknoloji haksız rekabetin oluşmasına engel olacak şekilde de tasarlanabilir. Benzer şekilde, rekabet hukuku ihlalleri açısından blokzincir, kartel gibi oluşumların uzun vadeli olarak devam etmesini sağlayabilir yahut bu teknolojinin faydaları ile rekabet otoriteleri, rekabetin bozulmasına ya da kısıtlanmasına engel olabilir. İşte elinizdeki bu çalışma ifade edilen hususları ele alma amacıyla hazırlanmış, özellikle blokzincirin rekabet hukuku ve haksız rekabet açısından hangi bağlamda ihlale yol açacağı, hangi bağlamda ihlali önleyeceği veya ihlalin önlenmesine yönelik bir vasıta olarak kullanılabileceğini bilhassa ticaret hukuku bakış açısıyla değerlendirmeyi amaçlamıştır.
Özet (Çeviri)
In competition law, it is understood that for competition in a market for goods or services to be directly or indirectly impeded, there must be a mutual awareness of joint action through the sharing of certain information among enterprises. Until recently, the focus has been on the impact of such joint decisions and the proof of relationships between enterprises. However, with the advent of new technologies, artificial intelligence, algorithms, machine learning, and deep learning, these concepts are no longer confined to the realm of engineers; they now affect all of humanity and various disciplines. It is essential to research and discuss the legal aspects of these developments. From self-driving cars to algorithms capable of creating art (such as Harold Cohen's AARON, David Cope's EMI-Experiments in Musical Intelligence, Simon Colton's The Painting Fool), to Cambridge Analytica's influence on U.S. elections, and the U.S. Department of Justice's Antitrust Division's decisions regarding pricing algorithms violating the Sherman Act, numerous areas, particularly in competition law, underscore the importance of new technologies and data. Legal scholars must engage in these discussions to ensure that the law does not perpetually lag behind technology, thereby closing the practical gap between law and technology. Competition law and economics are highly interactive. However, the traditional concept of economics has been replaced by the“new economy”due to technological advancements. Along with this shift, pricing in the big data market has ceased to be a reliable indicator. Competition is now based on non-price factors such as product quality. Blockchain is a system where data and transactions occur in a decentralized manner (distributed structure). By automating processes, it eliminates intermediaries and reduces transaction costs, potentially altering the competitive structure of the market by rendering intermediary platforms obsolete. Blockchain technology can also affect the market shares of enterprises and create new market areas. These new market areas, emerging with technological enterprises, necessitate regulatory interventions by competition authorities to prevent anti-competitive, restrictive, or disruptive behaviors by these tech giants exploiting systemic gaps. Whether these regulations will be soft law or hard law, or whether blockchain technology should be regulated at all, has been a subject of debate. The amendments to the Capital Markets Law indicate that the Turkish legislator leans towards soft law. The scenarios listed in the law concerning unfair competition, although not exhaustive, can occur using blockchain technology, which can also be designed to prevent unfair competition. Similarly, from the perspective of competition law violations, blockchain can sustain cartels long-term or, with its benefits, help competition authorities prevent competition distortion or restriction. This study has been prepared with the aim of addressing the issues expressed, specifically evaluating, from a commercial law perspective, the contexts in which blockchain may lead to violations in terms of competition law and unfair competition, the context in which it may prevent such violations, and how it can be utilized as a tool to prevent violations.
Benzer Tezler
- Istoken : The digital revolution of fractional Ownership & Real estate tokenization model in Türkiye
Istoken : Türkiye'de parçalı mülkiyetin dijital devrimi ve gayrimenkul tokenizasyon modeli
GÖKSU SABUNCUOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Ekonomiİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEREM YAVUZ ARSLANLI
- Kapalı döngü tedarik zincirinde blok zincir teknolojisinin entegrasyonu ve çok seviyeli rekabetçi ağ tasarımı optimizasyonu: Yeni bir etkileşimli bulanık programlama yaklaşımı
Blockchain technology integration and multi-level competitive network design optimization in closed-loop supply chain: a novel interactive fuzzy programming approach
BELKIZ TORĞUL
Doktora
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN PAKSOY
- Sanal para düzenekleri ve merkez bankacılığına muhtemel etkileri
Virtual currency schemes and its effects on central banking
ERDİNÇ AHMET ASRAV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiKaradeniz Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYFETTİN ARTAN
- Simpoez: Mimari nesne üzerine mereolojik bir yaklaşım
Simpoiesis: A mereological approach on architectural object
ERHAN SEVİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
- Dijital dönüşüm sürecinde blok zincir teknolojilerinin finansal performansla ilişkisi
The relationship between blockchain technologies and financial performance in the digital transformation process
MELİH SEFA YAVUZ