Konya Sırçalı Medresesi'nin geometrik süslemelerinin incelenmesi
An analysis of the geometric ornaments of Konya Sırçalı Madrasah
- Tez No: 923096
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN TOKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Anadolu Selçuklu Devleti, tarihimizin önemli dönemlerinden birine imzasını atmış, bu süreçte Anadolu'nun dört bir yanına kervansaraylar, camiler, medreseler, hamamlar ve türbeler gibi birçok anıtsal eser kazandırılmıştır. Bu eserlerde çini, en dikkat çekici süsleme ögelerinden biri olarak öne çıkmakta; özellikle eyvanlar, pencere alınlıkları, kubbeler, kubbeye geçiş unsurları ve taşıyıcı elemanlarda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Geometrik desenler de bu süslemelerin temelini oluşturur ve çini, kündekâri, tezhip, taş işçiliği ve sedef kakma gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır. Türk-İslam medeniyeti, bilim, ilim ve sanata büyük değer vermiş; yalnızca topraklarını genişletmekle kalmayıp, bilim ve sanat alanlarında da önemli gelişmeler sağlamıştır. Bu ilerlemeler, farklı malzemeler üzerine işlenen geometrik desenlerle günümüze kadar ulaşmış, estetik bir mirası beraberinde getirmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti olan Konya, bu dönemde sanat ve bilimde büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Sırçalı Medrese, Karatay Medresesi ve İnce Minareli Medrese gibi yapılar, geometrik süsleme sanatının zenginliğini ve özgünlüğünü yansıtan seçkin örnekler arasında yer almaktadır. Bu medreseler, Selçuklu dönemi eğitim sistemini ve estetik anlayışını bir arada temsil eden, sanatsal ve mimari başarılarıyla dikkat çeken yapılardır. Bu medreselerde ki süslemeler, estetik bir görsellik sunmanın ötesinde, dönemin kültürel ve sembolik değerlerini de gözler önüne serer. Geometrik desenler, İslam sanatının mantık ve düzen anlayışını yansıtan birer sembol olarak karşımıza çıkar. Çizgi, yay ve noktalar gibi temel geometrik unsurlardan oluşturulan bu desenler, kare, daire, beşgen ve çeşitli çokgenlerle tasarlanır. Elde edilen hücreler bir araya getirilerek karmaşık ve estetik kompozisyonlar oluşturulur. Bu çalışmada, Sırçalı Medresesi'nin geometrik süslemeleri detaylı olarak incelenmiş; AutoCAD kullanılarak adım adım analizleri yapılmıştır. Analizler, desenlerin estetik ve matematiksel ilişkilerini ortaya koyarak bu kültürel zenginliğin gelecek kuşaklara açık ve erişilebilir şekilde aktarılmasını hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
The Seljuk State of Anatolia has left its mark on one of the important periods of our history, and during this process, many monumental works such as caravanserais, mosques, madrasahs, baths and tombs have been built all over Anatolia. In these works, tiles stand out as one of the most striking decorative elements; they are widely used especially in iwans, window pediments, domes, transition elements to domes and carrier elements. Geometric patterns also form the basis of these decorations and are widely used in areas such as tiles, kundekari, illumination, stonework and mother-of-pearl inlay. The Turkish-Islamic civilization gave great value to science, knowledge and art; it not only expanded its lands but also made significant developments in the fields of science and art. These advances brought with them an aesthetic heritage that has survived to the present day with geometric patterns processed on different materials. Konya, the capital of the Seljuk State of Anatolia, made great progress in art and science during this period; Structures such as Sırçalı Madrasah, Karatay Madrasah and Ince Minareli Madrasah are among the distinguished examples that reflect the richness and originality of geometric ornamentation art. These madrasahs are structures that represent the Seljuk period education system and aesthetic understanding together, and attract attention with their artistic and architectural achievements. The ornaments in these madrasahs, beyond providing an aesthetic visual, also reveal the cultural and symbolic values of the period. Geometric patterns appear as symbols that reflect the logic and order understanding of Islamic art. These patterns, which are created from basic geometric elements such as lines, arcs and points, are designed with squares, circles, pentagons and various polygons. The resulting cells are brought together to form complex and aesthetic compositions. In this study, the geometric ornaments of Sırçalı Madrasah were examined in detail; stepby-step analyses were conducted using AutoCAD. The analyses aim to reveal the aesthetic and mathematical relationships of the patterns and to transfer this cultural wealth to future generations in an open and accessible manner.
Benzer Tezler
- Sırçalı Medrese mihrabındaki mozaik çinilerin tasarımsal incelemesi ve Karatay Medresesindeki benzerleriyle karşılaştırılması
The desing study of mosaic tiles in the altar of Sırçalı Madrasah and the comparison of them to the similar ones in Karatay Madrasa
ABDULBAKİ ÜNAL
- Osmanlı öncesi Konya ve çevresinde bulunan mimari eserlerdeki ma'kılî yazılar
Pre-Ottoman ma'kili writings in architectural works in Konya and surroundings
RAŞİDE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ZUHAL TÜRKTAŞ
- Integrating a scale transition system into the scan-to-HBIM process
Taramadan tarihi yapı bilgi modeline geçişte ölçekler arası ilişkilerin bütünleştirilmesi
BERKAY ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU
- Modeling brick surfaces in historic buildings with design computation methods
Tarihi yapılarda tuğla yüzeylerin hesaplamalı tasarım yöntemleriyle modellenmesi
SEVGİ ALTUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU
- Konya Anadolu Selçuklu eserlerindeki çini mukarnas tasarımları
Tile muqarnas designs at Konya Anatolia Seljukian works
ZEHRA ALADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
El SanatlarıNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA YILDIRIM