Okul psikolojik danışmanları özel gereksinimi olan öğrencilere yapılan zorbalığı önlemeye hazırlar mı?
Are school psychological counselors ready to prevent bullying against students with special needs?
- Tez No: 923365
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE ALAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Özel gereksinim, okul psikolojik danışmanı, zorbalık, zorbalığı önleme, algı, yetkinlik, Special needs, school counselor, bullying, bullying prevention, perception, competency
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Amaç: Bu çalışmada, okul psikolojik danışmanlarının özel gereksinimli olan öğrencilerin maruz kaldığı zorbalığı önleme konusunda kendilerinin hazır olup olmadıklarına ilişkin algılarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada, fenomenolojik desen kullanılarak Erzurum'daki üç merkez ilçedeki devlet ve özel ortaokul ile liselerde görev yapan 16 okul psikolojik danışmanının görüş ve deneyimlerine odaklanılmıştır. Danışmanların zorbalığa ilişkin algıları, yarı yapılandırılmış görüşme formu ve anketle belirlenmiş; görüşme verileri yansıtıcı tematik analiz, anket verileri ise betimsel istatistik analizi ile incelenmiştir. Bulgular: Bu çalışma sonucunda, okul psikolojik danışmanlarının genel ve özel gereksinimi olan öğrencilerin yaşadıkları zorbalık olaylarına ilişkin algı, müdahale ve yeterlilik algılarını kapsayan toplam dört kapsayıcı tema, bu kapsayıcı temaların altında yer alan on tema ve bu temaların altında yer alan otuz bir alt tema elde edilmiştir. Sonuçlar: Araştırma sonuçlarına göre, okul psikolojik danışmanları zorbalığı öncelikle sözlü, sosyal ve fiziksel eylemlerle ilişkilendirmekte ve son dönemlerde siber zorbalığın da ortaya çıktığını belirtmektedir. Özel gereksinimi olan öğrencilerin daha çok mağdur konumunda oldukları, bunun esas olarak sosyal ve iletişim becerilerindeki eksiklik ile farkındalık yetersizliğinden kaynaklandığı ifade edilmiştir. Danışmanlar, zorbalıkla mücadelede tepkisel müdahaleler kullanmalarına rağmen, etkili bir mücadele için okul çapında eğitim, paydaş ve uzman desteğinin gerekli olduğunu vurgulamış; ayrıca, lisans ve lisansüstü eğitimlerin yetersiz kaldığını, özel gereksinimli öğrencilere yönelik zorbalığı önleyecek politika düzenlemeleri ve kapsamlı programların geliştirilmesi gerektiğini belirtmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Purpose: This study aimed to determine the perceptions of school psychological counselors regarding their readiness to prevent bullying experienced by students with special needs. Method: A phenomenological design was used to focus on the views and experiences of 16 school psychological counselors working in public and private middle and high schools in three central districts of Erzurum. The counselors' perceptions of bullying were assessed using a semi-structured interview form and a questionnaire. The interview data were analyzed using reflective thematic analysis, while the questionnaire data were examined with descriptive statistical analysis. Findings: The study identified a total of four overarching themes covering general perceptions, intervention strategies, and competence regarding bullying incidents involving both general and special needs students, which were further divided into ten themes and 31 subthemes. Conclusions: According to the research findings, school psychological counselors primarily associate bullying with verbal, social, and physical actions, and note that cyberbullying has recently emerged. They reported that students with special needs are more likely to be victims, primarily due to deficiencies in social and communication skills and a lack of awareness. Although the counselors use reactive interventions to combat bullying, they emphasized that school-wide training, stakeholder collaboration, and expert support are essential for effective prevention. They also pointed out that undergraduate and graduate education is insufficient in enhancing competency on bullying issues and called for policy reforms and comprehensive programs specifically designed to prevent bullying among students with special needs.
Benzer Tezler
- BEP geliştirme birimi üyelerinin bireyselleştirilmiş eğitim programlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi
Determining the opinions of BEP development unit members on individualized education programs
MELİKE DAĞDÖGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ÜLKÜ KAN
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin mükemmeliyetçiliklerinin,empati düzeyleri ve algılanan anne baba davranış biçimleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perfectionism, empathy levels and perceived parenting behaviors of gifted and talented secondary school students
ŞEYMA BOYDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN BÖLÜKBAŞI MACİT
- Özel eğitim okullarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin psikolojik danışmanların görüş ve önerileri
Opinions and suggestions of psychological counselors on psychological counseling and guidance services carried out in special education schools
ESİN KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKTAY TAYMAZ SARI
- İlkokullarda uygulanan bireyselleştirilmiş eğitim programına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi
Examination of teacher's opinions on the individualised education program implemented in primary schools
HÜLYA ŞENGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale ÜniversitesiSınıf Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ TOPTAŞ
- Yasal düzenlemeler açısından rehber öğretmenlerin/psikolojik danışmanların özel eğitimle ilgili görevlerini okullarda uygulamaya yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi
An Evaluation of Educational Psychologists Perspectives on Practices of Their Duties in Schools Related to the Turkish Special Education Legislation (2006)
ZEHRA SÜTÇÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. HAKAN SARI