Erzurum Merkez İlçelerinden Narman ve Hınıs'ta bulunan baba, dede ve yatırların tarih, üslup ve ikonografik açıdan incelenmesi
Historical, stylish and iconographical analysis of father, grandpa and tombs found in Narman and Hınıs, Central Districts of Erzurum
- Tez No: 923367
- Danışmanlar: PROF. DR. YUNUS BERKLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Archeology, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Kuramı ve Eleştiri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Erzurum ve çevre ilçe ve köylerinde karşımıza çıkan ve büyük kısmı kayıt altına alınmamasına rağmen halk kültürü çerçevesinde yöre insanlarının hafızalarında yer alan bu yatırlar, zengin bir efsane örgüsü içerisinde yaşatılmaktadır. Özellikle bu yatırlara atfedilen en önemli özellik, manevi gücünün olduğuna dair inanıştır. Manevi gücü olduğuna inanılan ve insan-hayvan darda kalmış tüm canlılara yardım ettiğine dair kabullenmedir. Bu örneklerin yoğun olduğu Erzurum merkez ve Narman ile Hınıs ilçeleri ve köylerindeki örnekler ile Türk Kültür tarihi ve gelişimi açısından çök büyük bir öneme sahip olarak değerlendirilebilir. Bilhassa yöre insanının bunlara yüklediği manevi anlamlarla birlikte değerlendirildiğinde bölgenin vatanlaştırılması ile birlikte bölgenin koruyuculuk misyonunun da bu yatırlara yüklenilmesi konunun anlam ve önemini daha da öne çıkarmaktadır. Bu çalışma ile hem Türk Kültür Tarihi hem de bölgenin erken dönemlerden itibaren Orta Asya'dan aldığı göç ve erken dönem fetihleri ile ilişkilendirilmesi ortaya konulacaktır. Yatır, kaynaklarda daha çok manevi gücü olduğuna inanılan ve insan-hayvan darda kalmış tüm canlılara yardım ettiğine inanılan kişi veya kanaat önderlerine ait mezarlara verilen isimdir. Bunlar okumuş ilim sahibi kimseler olabileceği gibi, şehit, gazi veya halk arasında avam olarak görülen hatta meczup olarak tanınan kimselerden de olabildiği yapılan çalışmalar ve örneklerden anlaşılmaktadır. Hazırladığımız bu çalışmada, Erzurum ve çevre ilçe ve köylerinde yeni tespit edilen yatırların incelenmesi ve literatüre kazandırılması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
These tombs, which we encounter in Erzurum and surrounding districts and villages, and although most of them are not recorded, are kept in the memories of local people within the framework of folk culture, are kept alive within a rich weave of legends. The most important feature attributed to these tombs is the belief that they have spiritual power. It is the acceptance that it is believed to have spiritual power and that it helps all living beings, human and animal, that are in trouble. These examples can be considered to be of great importance in terms of Turkish Cultural history and development, with examples in Erzurum center and Narman and Hınıs districts and villages, where they are concentrated. Especially when evaluated together with the spiritual meanings that the local people attach to them, the nationalization of the region and the assignment of the protection mission of the region to these tombs further emphasizes the meaning and importance of the subject. With this study, both Turkish Cultural History and the region's association with the migration from Central Asia from the early periods and the early conquests will be revealed. Yatir is the name given to the graves of people or opinion leaders who are believed to have more spiritual power in the sources and to help all living creatures, human and animal, that are in trouble. It is understood from the studies and examples that these can be people who are educated and knowledgeable, or they can be martyrs, veterans, or people who are considered common among the public or even known as madmen. In this study we have prepared, it is aimed to examine the newly discovered deposits in Erzurum and its surrounding districts and villages and to introduce them to the literature.
Benzer Tezler
- Erzurum ve yöresinde Cicadellidae (Homoptera Auchenorrhyncha) türleri üzerinde faunistik ve sistematik çalışmalar
Faunistic and systematic studies on the Cicadellidae (Homoptera:Auchenomhyncha) in the Erzurum province
ŞABAN GÜÇLÜ
- Erzurum yöresinde tilkilerde görülen ektoparazitler
Ectoparasites on red foxes in Erzurum region
SALI YAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ParazitolojiAtatürk ÜniversitesiParazitoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM BALKAYA
- Erzurum'da hyalesthes obsoletus signaret (Cixiidae: Aomoptera)'un tanımı, konukçuları ve biyolojisi üzerinde bazı gözlemler
Some, morphological and biological studies on hyale sthes obsoletus signoret (Cixiidae: Homoptera) in Erzurum
ŞABAN GÜÇLÜ
- Erzurum merkez ilçelerinden Tortum Uzundere ve Tekman'da bulunan baba, dede ve yatırların tarih, üslup ve ikonografik açıdan incelenmesi
Historical, stylish and iconographical analysis of father, grandpa and tombs found in Tortum, Uzundere and Tekman central districts of Erzurum
MUSTAFA SAİT ARCAKLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Kuramı ve Eleştiri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS BERKLİ
- Erzurum ili Nitiidulidae (Coleoptera) türleri üzerinde faunistik çalışmalar
Faunistic studies on the species of Nitidulidae (Coleoptera) in Erzurum
GÜLŞEN YILMAZ