Profesyonel bürokrasiden klana evrilme: Karar süreçleri
Transformation from professional bureaucracy to clan: Decision-making processes
- Tez No: 924007
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ABDÜLKADİR VAROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Sosyal kimlik ve sosyal statü bakış açısının temel alındığı bu tez çalışmasında örgütsel alanda klanlar arası ilişkiler ve bu ilişkinin karar süreçlerine etkisi ilişkilendirilmiştir. Buradan hareketle örgütsel kararların başarı ya da başarısızlığının sebeplerinin daha iyi anlaşılması için profesyonel bürokrasilerde hangi kurumların güç tabanı ve denetim odağı olarak kullanılabileceği, yüksek statülü klanın öne çıkmasına bağlı olarak örgüt içinde faaliyet gösteren düşük ve yüksek statülü klanlar arasındaki ilişkilerin nasıl şekilleneceği ve bu ilişkinin örgütün karar süreçlerine nasıl etki edeceği araştırılmıştır. Kısaca yüksek statülü klan hakimiyetinin arttığı profesyonel bürokrasilerde düşük statülü klan ve yüksek statülü klan arasındaki ilişkiler nasıl şekilleniyor? Bu ilişki karar süreçlerinde nasıl bir rol oynuyor? sorularına yanıt aranmıştır. Çalışma bu araştırma sorularını yanıtlayarak, klanlar arası ilişkilere yönelik yapılan çalışmalara katkı sağlamayı ve farklı bir bakış açısı kazandırmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte profesyonel bürokrasilerde mevcudiyetini korumaya devam eden klan yapılanmasının sosyal statü'nün tanımladığı sınırlar çerçevesinde karar süreçlerini ve buna bağlı olarak örgütsel değişimi nasıl etkilediği konusuna açıklama getirilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda, sosyal kimlik kuramı, örgütsel değişim kuramı, sosyal statü ve güç faktörleri bütüncül bir model çerçevesinde ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışma nitel bir araştırmadır. Çalışmanın araştırma deseni durum çalışmasıdır. Veri toplamak amacıyla yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır ve veri analiz tekniği olarak içerik analizi tercih edilmiştir. Örneklem, profesyonel bürokrasi özelliği taşıyan bir örgütte çalışan üst kademe yöneticilerden oluşturulmuştur. Çalışma“Direktör”ve“Genel Müdür Yardımcısı”pozisyonunda görev yapan 23 yönetici ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada Muzaffer Şerif'in“gerçekçi grup çatışması”kuramı çerçevesinde ele aldığı gibi örgütsel karar süreçlerinde iki farklı klan arasında çatışmanın ve buna bağlı olarak kutuplaşmanın olması beklenirken elde edilen bulgular ışığında kuramın aksine örgütsel karar süreçlerine hem yüksek statülü hem de düşük statülü klan üyelerinin iştirak ettiği ancak sosyal statünün getirdiği avantajlara sahip olan yüksek statülü klanın örgütsel karar süreçlerini ve örgütsel değişimi kendi inanç, norm ve beklentilerine uygun olarak gerçekleştirdiği görüşüne varılmıştır. Dahası düşük statülü klan üyelerinin büyük bir kısmının gerek alınan kararlara gerekse de örgütsel değişme direnç göstermediği yani kabullendiği; bu kabullenenlerin bazılarının değişimi aktif aktivasyon ve olumlu valans ile yanıtladıkları tespit edilmiştir. Dahası düşük statülü klan üyelerinin alınan kararları, bu kararlar sonucunda ortaya çıkan örgütsel değişimi ve bunların kendileri üzerindeki potansiyel etkilerini değerlendirmeleri sonucunda olayın kendi hedefleri ile ne kadar uyumlu olduğuna ya da ne kadar önemli ve anlamlı olduğuna baktıkları; bireysel yarar veya zarar algılarını ölçtükleri ve buna göre tepki verdikleri (itaat ettikleri) sonucuna ulaşılmıştır. Başka bir ifadeyle elde edilen bulgulara göre, her ne kadar görünürde yüksek statülü klan ile düşük statülü klan arasında olumlu bir temas varmış gibi görünse de bu durumun önyargı ve ayrımcılıktan arınmamış ve karşılıklı menfaatler esasına dayalı bir birliktelikten başka bir şey olmadığı düşünülmektedir. Yine elde ettiğimiz bulgulara göre yüksek statülü klanın koalisyonu kontrolü altına alması ile birlikte, görünürde koalisyonlar etkinliğini korumaya devam etse de bunu kurumsal yapıyı zayıflatarak yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir deyişle koalisyonun 'hibrit klan'a dönüştüğü, profesyonel bürokrasinin de karar süreçleri bakımından 'basit yapı' gibi yönetildiği kanaatine ulaşılmıştır. Bu noktada alınan kararların başarı ya da başarısızlığı değil, 'Stratejik zirvenin aldığı kararlara itaat edilmesinin' daha fazla önem kazandığı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, to better understand the reasons behind the success or failure of organizational decisions, it investigates which institutions can be used as a power base and control center in professional bureaucracies, focusing on the emergence of high-status clans as relational institutions. It explores how the relationships between low-status and high-status clans operating within organizations are shaped, and how this relationship affects the organization's decision-making processes. Based on this idea, the study seeks to answer the questions: How are the relationships between low-status clans and high-status clans shaped in professional bureaucracies where the dominance of high-status clans is increasing? What role does this relationship play in decision-making processes? By answering these research questions, the study aims to contribute to the existing literature on inter-clan relationships and provide a different perspective. Additionally, it attempts to explain how the clan structure, which continues to exist in professional bureaucracies, affects decision-making processes and organizational change within the boundaries defined by social status. In this context, social identity theory, organizational change theory, social status and power factors are addressed within a holistic model. The study is qualitative in nature, using a case study research design. Structured interview techniques were employed for data collection, and content analysis was preferred as the data analysis technique. The sample consisted of upper-level managers working in an organization characterized by professional bureaucracy. The study was conducted with 23 managers holding the positions of“Director”and“Executive Vice President”. In this study, as Muzaffer Sherif addressed in his“realistic group conflict”theory, it was expected that there would be conflict and polarization between two different clans in organizational decision-making processes. However, in light of the findings, contrary to the theory, it was concluded that both high-status and low-status clan members participated in organizational decision-making processes, but the high-status clan, which held the advantages of social status, carried out these processes according to its own beliefs, norms, and expectations. Furthermore, it was found that a significant number of low-status clan members did not resist the decisions made or the organizational changes but accepted them; some of those who accepted these changes responded with active activation and positive valence. Additionally, it was concluded that low-status clan members evaluated the decisions made, the organizational change, and their potential effects on themselves based on how aligned the situation was with their own goals or how important and meaningful it was; they reacted (or complied) according to their perceptions of individual benefit or harm. In other words, according to the findings, although there appears to be a positive interaction between the high-status clan and the low-status clan, it is believed that this situation is nothing more than a partnership based on mutual interests, unburdened by prejudice and discrimination. Moreover, according to our findings, it was concluded that as the high-status clan took control of the coalition, although the coalitions seemed to maintain their effectiveness, they did so at the expense of weakening the institutional structure. In other words, the coalition transformed into a 'hybrid clan' and the professional bureaucracy was deemed to have turned into a 'simple structure.' At this point, it is evaluated that rather than the success or failure of the decisions made, 'obedience to the decisions made by the Strategic Summit' has gained more importance.
Benzer Tezler
- Endonezya'da idari reform: Cumhurbaşkanlığı örneği 1998 - 2014
Administrative reform in Indonesia: Case study of Presidential office 1998 - 2014
YANUAR AGUNG ANGGORO
Doktora
Türkçe
2018
Kamu YönetimiSelçuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ACAR
- Örgütsel güven ve psikolojik sözleşme ilişkisinde profesyonel bürokrasi etkisi
The effect of professional bureaucracy on organizational trust and psychological contracts relationship
YAVUZ KORKMAZYÜREK
Doktora
Türkçe
2020
İşletmeBaşkent Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ABDÜLKADİR VAROĞLU
- Memory of an institution: The Turkish Ministry of Foreign affairs and Turkish diplomats in the 1960-1980 period
Bir kurumun hafızası: 1960-80 döneminde Türk Dışişleri Bakanlığı ve diplomatı
HÜSEYİN SERT
Doktora
İngilizce
2018
Türk İnkılap TarihiBoğaziçi ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN BABUNA
- Kapitalist üretim sisteminin gelişimi sürecinde sendikal harekette değişim dinamikleri ve bürokratikleşme sorunsalı
The dynamics of change in trade union movement in the process of development of capitalist production system and the problem of bureaucratization
İDİL ECE BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZGÜR MÜFTÜOĞLU
- Kamu hizmetlerinin örgütlenmesinde yeni yaklaşımlar ve profesyonelleşme olgusu
The New approachs to organization of public services and professionalization
KORAY KARASU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ ONARAN