Yönetim kurulu karakteristiğinin firma performansı üzerine etkisi
The effects of board characteristics on firm performance
- Tez No: 924010
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ABDÜLKADİR VAROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Günümüzde halka açık şirketlerin iyi kurumsal yönetim ilkelerini benimseyen, sürdürülebilir, dayanıklı ve insan odaklı kurumlar olması beklenmektedir. Paydaşların bu yöndeki talepleri kurumsal yönetimin kritik bir bileşeni olan yönetim kurullarının önemini daha da artırmakta, yönetim kurullarının beşerî ve sosyal sermayesini ön plana çıkarmaktadır. Bununla birlikte yönetim kurullarının firma performansına etkilerinin araştırıldığı önceki çalışmalarda çoğunlukla kurulların bir ya da birkaç özelliğine odaklanıldığı görülmüştür. Ayrıca şirketlerin finansal ve sürdürülebilirlik performansı genellikle ayrı araştırmaların konusu olmuştur. Bu çalışmada yönetim kurulu karakteristiğinin firma performansına etkisini ölçmek amacıyla bütünleşik bir yaklaşım önerilmektedir. Tezin özgün bir katkısı olan bu yaklaşımının geliştirilmesinde, vekâlet kuramı, temsil kuramı, kaynak bağımlılığı kuramı, kurumsal kuram ve sosyal sermaye literatürünün sunduğu farklı perspektiflerden yararlanılarak yönetim kurullarının stratejiye yön verme, kaynaklara erişim sağlama ve kontrol işlevlerine odaklanılmıştır. Ampirik araştırma Türkiye'de BIST'te listelenen finansal olmayan 265 şirketin 2022 yılına ait verileri esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada yönetim kurulunun kompozisyonu, beşerî sermayesi ve sosyal sermayesini temsil eden değişkenler kategorize edilmiştir. Bu değişkenlerin finansal performans ve sürdürülebilirlik performansına etkisini belirlemek amacıyla SPSS 25 yazılımı kullanılarak çoklu regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bulguları, yönetim kurulu kompozisyonunun ve sosyal sermaye unsurlarının sürdürülebilirlik performansı üzerindeki etkilerinin finansal performansa kıyasla daha güçlü olduğunu göstermektedir. Bu kapsamda yönetim kurullarının politik, bürokratik ve akademik bağlarının sürdürülebilirlik performansına olumlu katkısı gözlemlenirken, bu tür bağlantıların yoğunlaşmasının negatif etki yarattığı görülmüştür. Yönetim kurulunda kadın temsili, varlık karlılığı ve sürdürülebilirlik performansını pozitif yönde etkilerken, bağımsız kadın üye varlığının varlık karlılığını azaltabileceği gözlemlenmiştir. Lisansüstü eğitim düzeyi ile yurt dışı deneyimin sürdürülebilirlik performansı üzerindeki pozitif etkileri dikkat çekmiştir. Yönetim kurulunda CEO ikiliği ve aile bireylerinin özkaynak karlılığına olumlu etkisi ise Türkiye bağlamı için önemli bir sonuçtur. Firmaların finansal ve sürdürülebilirlik performansı üzerinde etkili olan faktörleri ortaya koyan araştırma literatüre bütünleşik bir bakış açısı sunarak katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In today's world, publicly traded companies are expected to adopt strong corporate governance principles, making them sustainable, resilient, and human-centered organizations. Stakeholders' demands in this regard have further increased the importance of boards of directors, a critical component of corporate governance, and have highlighted the human and social capital of these boards. However, previous studies examining the effects of boards of directors on firm performance have typically focused on one or a few characteristics of the boards. Additionally, the financial and sustainability performance of companies has often been studied separately. This study proposes an integrated approach to measure the impact of board characteristics on firm performance. In developing this approach, which represents the distinctive contribution of the thesis, different perspectives from agency theory, stewardship theory, resource dependence theory, institutional theory, and social capital literature have been utilized, focusing on the boards' functions in guiding strategy, accessing resources, and controlling operations. The empirical research was conducted using data from 265 non-financial companies listed on the Borsa Istanbul (BIST) in 2022. In the study, variables representing the composition, human capital, and social capital of boards of directors were categorized. Multiple regression analyses were conducted using SPSS 25 software to determine the impact of these variables on financial performance and sustainability performance. The findings of the study show that the effects of board composition and elements of social capital on sustainability performance are stronger than those on financial performance. In this context, it has been observed that the political, bureaucratic, and academic ties of boards positively contribute to sustainability performance, while the concentration of power has a negative impact. The representation of women on the board was found to positively influence return on assets and sustainability performance, although the presence of independent female members was observed to reduce return on assets. Postgraduate education level and international experience were found to have a positive impact on sustainability performance. CEO duality and the involvement of family members in the board had a positive effect on return on equity, which represents an important finding in the context of Turkey. This research identifies the factors that influence firms' financial and sustainability performance and contributes to the literature by proposing an integrated approach.
Benzer Tezler
- The effects of biodegradable waste diversion on landfill gas potential in Turkey
Kentsel atık depolama sahalarına giden biyobozunur atıkların azaltılmasının Türkiye'deki çöp gazı (LFG) potansiyeline olan etkileri
HASAN SUPHİ ALTAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
- İnsan kaynakları-muhasebe etkileşiminin finansal performans ile ilişkisi: Borsa İstanbul 100 endeksi'ne dahil işletmeler üzerine bir araştırma
The relation of human resource-accounting interaction with financial performance: A research on listed companies in Borsa İstanbul 100 indeks
SONGÜL SÜROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR KAYA
- Özelleşen yerel yönetim hizmetlerinin yararlanıcıların memnuniyet düzeyine etkisi: Aydın/Madrid örneği
The effect of privatizeted local administration services on satisfaction of beneficiaries
KUTAY GÖKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
EkonomiAdnan Menderes Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FUNDA ÇONDUR
- Mimarlık disiplininin sosyokültürel aktörleri olarak çağdaş mimarlık müzeleri: Almanya, İtalya ve Fransa örnekleri
Contemporary architectural museums as sociocultural actors of the discipline of architecture: The cases of Germany, Italy and France
GAMZE OKUMUŞ SOLMAZ
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DOĞRUSÖZ
- Türkiye'de belediyelerin yeniden yapılandırılması: 2004 belediye reform çalışmalarının değerlendirilmesine yönelik bir çalışma
Reconstruction of municipalities in turkey: A study about evaluation of 2004 municipality reform studies
HASAN YAYLI