Radyoterapinin pulmoner damarlara etkisinin incelenmesi ve radyasyon pnömonisi erken tanısına katkısının araştırılması
Investigation of the effect of radiotherapy on pulmonary vessels and its contribution to the early diagnosis of radiation pneumonia
- Tez No: 924912
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZKAN DOĞANAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyofizik, Göğüs Hastalıkları, Radyasyon Onkolojisi, Biophysics, Chest Diseases, Radiation Oncology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Onkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Kanser sebepli ölümlerin önde gelen sebeplerinden biri akciğer kanseridir. Akciğer kanserinin tedavisi, eş zamanlı olarak kemoterapi (KT) ve radyoterapinin (RT) hastaya verilmesidir. Hasta RT alırken kanserli dokuların yanı sıra sağlıklı akciğer dokusu da hasar görür ve bu hasara Radyasyonun indüklediği akciğer hasarı (RILI) adı verilir. Bu hasar, ileri aşamalarda fibröz gelişmesine sebebiyet vererek organ yetmezliği ve hasta sağkalım sürelerinde azalma gibi hayati sonuçlar doğurur. Akciğer kanseri teşhisi, RT tedavi planlaması ve RT'den sonra oluşan etkiler Bilgisayarlı Tomografi (BT) aracılığıyla değerlendirilir. Bu tez çalışmasında RT'nin damarlar üzerindeki etkilerini kantitatif olarak değerlendirebilmek için yeni bir segmentasyon ve görüntü işleme algoritması geliştirilmiştir. Geliştirilen algoritmalar sayesinde BT görüntülerinden pulmoner doku ve damar ağı segmentasyonları ve morfolojik değişimleri ölçebilmek için yarıçap, kıvrımlılık ve HU analizleri yapılmıştır. Tez çalışmasında 12 hastanın RT planlaması yapılırken (Pre RT) ve RT aldıktan sonraki (Post RT) BT görüntüleri ve 12 sağlıklı kontrol grubu görüntülerinden pulmoner doku ve damar segmentasyonları yapılarak damar yarıçap, kıvrımlılık ve HU değişimleri ile pulmoner doku yoğunluk ve HU değişimleri RT dozu (15 Gy, 30 Gy ve 60 Gy) ve zamana bağlı olarak (RT'den sonraki 3.ay ve 6.ay) analizlenmiştir. Analizler sonucunda, Pre RT, Post RT sonrası 3. ay ve 6. ay olmak üzere üç zaman noktasında damar yarıçapı, kıvrımlılık ve HU değerlerindeki değişimler kantitatif olarak değerlendirilmiştir. 15 Gy doz bölgesinde damar yarıçapında önce artış, 6. ayda ise gerileme eğilimi gözlenmiştir. 30 Gy doz bölgesinde artış daha belirgin olup kısmen azalmış, 60 Gy doz bölgesinde ise bu genişleme kalıcı olmuştur. Kıvrımlılık artışı özellikle 15 Gy ve 30 Gy dozlarda belirginleşmiş, 60 Gy dozda ise anlamlı fark görülmemiştir. HU değerlerinde 15 Gy, 30 Gy ve 60 Gy doz bölgelerinde artış saptanmıştır. Bu bulgular, pulmoner damarların RT'den etkilendiğini ve damarlardaki değişimlerin RT dozu ve RT'den sonra geçen süreyle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. BT verilerinden elde edilen damar yapılarının kantitatif olarak analiz edilmesi ve bu tezin sonuçlarının ileri araştırmalarla desteklenmesiyle RILI'nın erken dönemde tespit edilmesi ve RILI'ya bağlı oluşan radyasyon pnömonisinin (RP) ve fibrozisin önüne geçilerek hastanın yalnızca hayatta kalma oranını artırılmayıp aynı zamanda hayat kalitesini de arttıracaktır. İleride yapılacak olan çalışmalarla da desteklendiğinde bu tez akciğer pnömoni komplikasyonları gelişimi ve damar yapılarıyla ilgili olan pulmoner hipertansiyon, interstisyel akciğer hastalığı(ILD), pulmoner emboli gibi hastalıkların tanı ve teşhisine katkı sağlaması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Lung cancer is a leading cause of cancer-related mortality, with current treatment regimens involving concurrent chemotherapy (CT) and radiotherapy (RT). During RT, both healthy lung tissue and cancerous cells are damaged, leading to a condition known as radiation-induced lung injury (RILI). This injury can progress to fibrosis in advanced stages, resulting in fatal consequences such as organ failure and decreased patient survival. The diagnosis of lung cancer, the planning of RT treatment and the effects of RT after treatment are evaluated by Computed Tomography (CT).The present thesis develops a new segmentation and image processing algorithm to quantitatively assess the effects of RT on vessels.The developed algorithms are used to segment pulmonary tissue and vascular network from CT images and to analyse radius, tortuosity and HU to measure morphological changes. In this thesis study, CT images obtained from 12 patients during RT planning (Pre RT) and after RT (Post RT), along with images from 12 healthy control subjects, were utilised to perform segmentations of pulmonary tissue and vascular structures. Changes in vessel radius, tortuosity, and Hounsfield Unit (HU) values, as well as changes in lung tissue density and HU values, were analysed quantitatively in relation to RT dose levels (15 Gy, 30 Gy, and 60 Gy) and time points. The analyses were conducted across three time points: Pre-RT, 3 months post-RT, and 6 months post-RT. In the 15 Gy dose region, vessel diameter initially increased but showed a tendency to decrease by the 6th month. In the 30 Gy region, the increase was more pronounced and partially regressed by the 6th month, while in the 60 Gy region, vessel enlargement remained persistent. Tortuosity increased significantly in the 15 Gy and 30 Gy dose regions, whereas no statistically significant change was observed in the 60 Gy region. HU values showed an increase in all dose regions: 15 Gy, 30 Gy, and 60 Gy. These findings indicate that pulmonary vessels are affected by RT and that the morphological changes observed in the vasculature are associated with both the RT dose and the time elapsed following treatment. This thesis is supported by further research and quantitative analysis of vascular structures obtained from CT data. The early detection of RILI and prevention of RP and fibrosis will not only increase survival rates but also improve quality of life. Future studies may contribute to the diagnosis of pulmonary hypertension, interstitial lung disease (ILD), pulmonary embolism, and vascular complications related to pulmonary pneumonia.
Benzer Tezler
- Pentoksifillinin normal akciğeri radyoterapinin etkilerinden koruyuculuğu
Başlık çevirisi yok
BERRİN ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1998
Radyoloji ve Nükleer TıpGazi ÜniversitesiRadyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM EGEHAN
- Çocuklarda çağı kanser hastalarında bleomisin'in solunum fonksiyon testlerine etkisi
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP EBRU BİLGİÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
- Meme kanseri tanılı hastalarda postoperatif radyoterapi teknikleri sonrası akciğer akut ve subakut yan etkilerinin solunum fonksiyon testleri ve üç boyutlu tek foton emisyon bilgisayarlı tomografisi (SPECT) bazlı akciğer perfüzyon sintigrafisi ile değerlendirilmesi
Evaluation of pulmonary acute and subacute toxicity after breast cancer postoperative radiotherapy via pulmonary function tests (PFT) and single photon emission computer tomography (SPECT) based lung perfusion scintigraphy
BENGÜL SERARSLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
Onkolojiİstanbul ÜniversitesiSağlık Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. NEZİHE SEDEN KÜÇÜCÜK
- Rektal kanserlerde preoperatif radyoterapinin perioperatif morbidite ve mortalite üzerine etkisi
The Effect of preoperative radiotheraphy on perioperative morbidity and mortality in rectal cancers
MEHMET ARTAN
- Toraks'a radyoterapi alan hastalarda akciğer hasarlanması sıklığı
Frequency of lung damage in patients who received radiotherapy to the thorax
HATİCE KEŞOĞLU TOK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Göğüs HastalıklarıErciyes ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNCİ GÜLMEZ