Türkiye'de para ikamesi ve belirleyicileri (2006-2024)
Currency substitution and its determinants in Türkiye (2006-2024)
- Tez No: 925334
- Danışmanlar: PROF. DR. SABRİ AZGÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Para İkamesi, Dolarizasyon, ARDL Sınır Testi, Türk Ekonomisi, Currency Substitution, Dollarization, ARDL Bounds Test, Turkish Economy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Para ikamesi, genellikle parasal ve mali ekonomik göstergelerdeki bozulmalar nedeniyle yabancı para biriminin yerli para birimi rolünü üstlenmesi durumunda görülmektedir. Yaygın olarak ABD doları, ekonomilerde rezerv para olarak tercih edildiğinden dolarizasyon olarak da adlandırılabilmektedir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yüksek oranlarda seyrettiği ve kronik bir sorun haline geldiği için araştırılması, halka ve ekonomiye etkileri nedeniyle büyük bir önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 2006-2024 dönemi arasında para ikamesi olgusu ve para ikamesinin belirleyicilerini ARDL yöntemi ile analiz etmektir. Bu bağlamda para arzı, döviz kuru, enflasyon, faiz oranları gibi parasal göstergelerin dolarizasyon üzerindeki rolü ortaya konmuştur. Ekonometrik analiz sonuçlarından elde edilen verilerden yola çıkıldığında dört temel bulgu saptanmıştır: i) uzun dönemde sırasıyla, enflasyon, para arzı ve döviz kuru dolarizasyonu en çok etkileyen değişkenlerdir, ii) kısa dönemde enflasyonun etkisi yüksektir, iii) kur önlemlerinin uzun vadede dolarizasyonu azaltmaya yönelik sınırlı bir etkisi bulunmaktadır, iv) uzun dönemde dolarizasyon oranı kendi içinde dengeleyici bir mekanizma kuracaktır. Türkiye'de para ikamesinin kontrol altına alınabilmesi için kurumsal ve yapısal dönüşümlerin sağlanmasıyla birlikte parasal ve mali reformların düzenlenmesi önem arz etmektedir. Özellikle sıkılaştırıcı parasal tedbirler dolarizasyonun ortadan kaldırılmasında kısa vadede etkili olacağı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Currency substitution is typically observed when foreign currency takes over the role of the domestic currency due to disruptions in monetary and fiscal economic indicators. Since the US dollar is widely preferred as a reserve currency in many economies, this phenomenon can also be referred to as dollarization. In developing countries like Türkiye, where it has remained at high levels and become a chronic issue, it is of great importance to investigate its effects on the public and the economy. The aim of this study is to analyze the phenomenon of currency substitution and its determinants in Türkiye between 2006 and 2024 using the ARDL method. In this context, the roles of monetary indicators such as money supply, exchange rate, inflation, and interest rates on dollarization have been explored. Based on the results of the econometric analysis, four main findings were identified: i) in the long run, inflation, money supply, and exchange rate are the variables that most affect dollarization, ii) in the short run, the effect of inflation is high, iii) exchange rate measures have a limited effect on reducing dollarization in the long run, iv) in the long run, the dollarization rate will establish a self- correcting mechanism. In order to control currency substitution in Türkiye, it is essential to implement institutional and structural reforms alongside monetary and fiscal reforms. Particularly, tightening monetary measures are considered to be effective in eliminating dollarization in the short term.
Benzer Tezler
- Determinants of the dollarization in Turkey: Does it differ for households and firms?
Türkiye'de dolarizasyonun belirleyicileri: Hanehalkları ve firmalar için farklı mı?
ÖMER EREN ÇATALÇAM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF AKBOSTANCI ÖZKAZANÇ
- En route to irreversible dollarization: A study on Turkey
Tersine dolarizasyon yolunda: Türkiye üzerine bir araştırma
AHMET REBİİ VATANSEVER
- 1980 sonrası Türkiye'de uygulanan politikaların işsizlik üzerine etkileri ve işsizliğin belirleyicileri üzerine ampirik analiz
The effects of policies implemented after 1980 on employment in Turkey and an emprical analysis for unemployment identifiers
AHMET TAYFUR AKCAN
Doktora
Türkçe
2016
EkonomiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA ENER
- Türkiye'de para ikamesi: Doğrusal olmayan ekonometrik modelleme
Currency substitution in Turkey: Non-linear econometric modelling
ERKAN AĞASLAN