Kahramanmaraş merkezli depremlerde görev yapan ruh sağlığı çalışanlarının ikincil travmatik stres sonrası psikolojik sağlamlık, insomnia, depresyon ve anksiyetenin nörobilim bağlamında incelenmesi
Investigation of psychological resilience, insomnia, depression and anxiety after secondary traumatic stress in mental health workers working in earthquakes centered in kahramanmaras in the context of neuroscience
- Tez No: 925597
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜRKER TEKİN ERGÜZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Anksiyete, deprem, ikincil travmatik stres, insomnia, psikolojik sağlamlık, Anxiety, earthquake, insomnia, psychological resilience, secondary traumatic stress
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 78
Özet
6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler tüm ülkede travmatik duygular uyandırmıştır. Deprem sonrası, depreme maruz kalan bireylere çalışan ruh sağlığı profesyonelleri travmatik olayı doğrudan deneyimlemeseler bile duydukları ve öğrendikleri bilgiler ile dolaylı olarak ikincil travmatik strese maruz kaldılar. Araştırmanın amacı, 18-60 yaş aralığındaki, Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası deprem bölgesinde ya da depremzedelerle çalışan ruh sağlığı çalışanlarının ikincil travmatik stres sonrası psikolojik sağlamlık, insomnia, depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkinin nörobilim bulguları ışığında incelenmesidir. Ayrıca araştırmada cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu gibi değişkenler de ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemini 18-60 yaş aralığındaki 139 birey (100 kadın, 39 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, Demografik Bilgi Formu, İkincil Travmatik Stres Ölçeği (İTSÖ) , Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ) , Uykusuzluk Şiddeti İndeksi Ölçeği (UŞİ) , Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği (DASS-21) kullanılmıştır. Verilerin istatistik analizleri SPSS 25.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bilgilere göre, ikincil travmatik stres ile anksiyete, stres ve insomnia arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu, ikincil travmatik stres ile psikolojik sağlamlık arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu, depresyon, anksiyete ve insomnia ikincil travmatik stresi anlamlı bir şekilde yordadığı, stres ve psikolojik sağlamlık ise ikincil travmatik stresi anlamlı bir şekilde yordamadığı ve cinsiyet değişkenine göre ikincil travmatik stres düzeylerinde anlamlı bir farklılık olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, deprem gibi travmatik olayların sonrasında ruh sağlığı profesyonellerinin ikincil travmatik stres ve ilişkili değişkenler bakımından ele alındığında risk altında olduğunu göstermektedir. Bu sebeple, ruh sağlığı profesyonellerinin ruhsal sağlığını korumak ve desteklemek için koruyucu ve müdahale edici stratejiler geliştirilmesi önemlidir.
Özet (Çeviri)
The earthquakes centered in Kahramanmaraş on February 6, 2023, triggered traumatic feelings throughout the country. Following the earthquake, mental health professionals working with individuals affected by the disaster, even if they did not directly experience the traumatic event, were indirectly exposed to secondary traumatic stress through the information they heard and learned. The aim of this study is to examine the relationship between secondary traumatic stress and psychological resilience, insomnia, depression, and anxiety among mental health professionals working with individuals in the earthquake-affected region or with earthquake survivors, in light of neuroscientific findings. Additionally, variables such as gender, age, marital status, and educational level were also considered in the study. The sample of the study consists of 139 individuals (100 women, 39 men) aged between 18 and 60. Data were collected using the Demographic Information Form, Secondary Traumatic Stress Scale (STSS), Short Psychological Resilience Scale (SPRS), Insomnia Severity Index Scale (ISI), and Depression, Anxiety, and Stress Scale (DASS-21). The data were analyzed using the SPSS 25.0 software. The results of the study indicated that there was a significant positive relationship between secondary traumatic stress and anxiety, stress, and insomnia. A significant negative relationship was found between secondary traumatic stress and psychological resilience. Depression, anxiety, and insomnia were found to significantly predict secondary traumatic stress, whereas stress and psychological resilience did not significantly predict secondary traumatic stress. No significant difference was found in secondary traumatic stress levels based on gender. The results of the study suggest that mental health professionals are at risk regarding secondary traumatic stress and related variables following traumatic events such as earthquakes. Therefore, it is important to develop protective and interventive strategies to support and maintain the mental well-being of mental health professionals.
Benzer Tezler
- Spor yapan ve spor yapmayan depremzede çocukların umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi (Gaziantep ili örneği)
Determination of hopelessness levels of earthquake victims who do and do not do sports (Gaziantep province example)
BEYZA NUR KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SporFırat ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL SAVUCU
- Afet koordinasyonu kapsamında 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerde Hatay ve Osmaniye illerinde görev alan Aksaray umke personellerinin deneyimleri
Disaster coordination experiences of Türkiye national medical rescue teams (UMKE) from aksaray deployed to Hatay and Osmaniye during the 2023 Kahramanmaras earthquakes
MISRA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İlk ve Acil YardımAksaray ÜniversitesiAcil Yardım ve Afet Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABBAS MOL
- Malatya'da görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenme durumları üzerine yapılan niteliksel bir araştırma
A qualitative research on the affectedness of physical education teachers working in Malatya by the Kahramanmaraş centered earthquakes
ORHAN KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KARADAĞ
- Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Hastanesinde çalışan asistan hekimlerin deprem sonrası anksiyete düzeyleri ve deprem stresi ile baş etme durumları
Post-earthquake anxiety levels and coping with earthquake-related stress among resident physicians at Hatay Mustafa Kemal University Hospital
HANNE DEMİRCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERHAN YENGİL
- Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerde deprem bilgi düzeyi ile deprem korkusu ilişkisinin değerlendirilmesi
Assessment of the relationship between earthquake knowledge level and earthquake fear among physicians and nurses working at Başakşehir Çam and Sakura City Hospital
HAVVA ÇELİK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ÖZKAYA