Rusça ve Türkçe söz varlığı etkileşiminin sözcüksel ve anlamsal analizi
Lexical and semantic analysis of Russian and Turkish vocabulary interaction
- Tez No: 925965
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED TAŞKESENLİGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sözcük bilim (Leksikoloji), Anlam bilim (Semantik), Dil et-kileşimi, Rusça, Türkçe, Söz varlığı, Etimoloji, Lexicology, Semantics, Language interaction, Russian, Turkish, Vocabulary, Etymology
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Bu çalışmada, Rusça ve Türkçenin dil etkileşimlerine ilişkin olarak, Rus ve Türk dillerinin birbirlerinin söz varlıklarına verdikleri ödünçlemeler sözcük bilimsel ve anlam bilimsel bağlamda karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Çalışmanın amacı, E.N Şipova, M. Fasmer ve G. Karaağaç gibi üç dil bilimcinin etimolojik sözlüklerinde ortak kullandıkları ödünç kelimeleri sentezlemek ve Türk Dil Kurumu'nun verileri ile açıklamalı anlamları verilerek kullanım alanlarına göre karşılaştırmalı şekilde sınıflandırarak bilimsel alana katkı sunmaktır. Dil etkileşimleri 19. yüzyıldan günümüze kadar dil bilimin önemli bir araştırma alanı olmuştur. Dil bilimcilere göre, aynı veya farklı dillerde konuşan toplulukların birey-leri arasında gerçekleşen sözlü iletişim sonucunda dil etkileşimleri ortaya çıkmaktadır. Bu yöndeki etkileşimler, dillerin söz varlıkları üzerinde büyük etkiler bırakmaktadır. Dil bilimde bu disiplin alanı, belirli tarihi veya sosyal koşullar altında iki ya da daha fazla dil arasında gerçekleşen etkileşimin tarihi süreçlerini ve sonuçlarını incelemektedir. Bu bağ-lamda Rus ve Türk dillerinin karşılıklı etkileşimleri, birçok dil bilimcinin araştırma alanı olmuştur. Tarihi süreç içerisinde Rus ve Türk halkları arasında kültürel, coğrafi, politik, askeri, ticari, dini vb. etkileşimler yaşanmıştır. Bu doğrultuda Rus ve Türk halklarının günlük hayattaki ihtiyaçlarını karşılamak için dili her alanda kullanmaları, Rusça ve Türkçenin birbirlerine birçok ödünç kelime vermelerine neden olmuştur. Bu çerçevede farklı dil ailelerinden olan Rusça ve Türkçenin söz varlıklarına giren ödünç kelimeler sözcük bilimsel ve anlam bilimsel bağlamda analiz edilerek, etkileşimin boyutuna söz varlığı düzeyinde açıklık getirilmektedir. Rus dili, Türk dili ve diğer dillerden çeşitli bilimsel çalışmalar taranmış, Türk Dil Kurumu'nun verileri ile E.N. Şipova, M. Fasmer, G. Karaağaç gibi dil bilimcilerin açık-lamalı ve etimolojik sözlüklerinden yararlanılmıştır. Elde edilen bilgiler ve tespit edilen veriler değerlendirilmiştir. Buna bağlı olarak çalışmada, Rus ve Türk dillerinin söz varlık-ları üzerine yapılacak etimolojik, tarihsel vb. araştırmalar sayesinde bugüne kadar tespit edilmemiş sözlüksel unsurların ortaya çıkmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, concerning the linguistic interaction between Russian and Turkish, the borrowings of Russian and Turkish languages into each other's lexicon are comparatively analyzed in lexicological and semantic contexts. The study aims to synthesize the loanwords that three linguists such as E.N. Şipova, M. Fasmer, and G. Karaağaç use in their etymological dictionaries and to contribute to the scientific field by comparatively classifying them according to their usage areas by giving their meanings with the data of the Turkish Language Association. Language interactions have been an important research area of linguistics since the 19th century. According to linguists, language interactions occur as a result of oral communication between individuals of communities speaking the same or different lan-guages. These interactions have a great impact on the vocabulary of languages. This disciplinary field in linguistics studies the historical processes and consequences of the interaction between two or more languages under certain historical or social conditions. In this context, the interaction of Russian and Turkish languages has been a research area for many linguists. In the historical process, there have been cultural, geographical, poli-tical, military, commercial, religious, etc. interactions between Russian and Turkish peoples. In this direction, the fact that Russian and Turkish people use language in every field to meet their needs in daily life has caused Russian and Turkish to lend many loanwords to each other. In this framework, the loanwords entering the lexicon of Russian and Turkish, which are from different language families, are analyzed in lexical and semantic contexts, and the extent of interaction is clarified at the level of the lexicon. Various scientific studies from Russian, Turkish, and other languages were scanned, and the data of the Turkish Language Association and the annotated and etymological dictionaries of linguists such as E.N. Şipova, M. Fasmer, G. Karaağaç were used. The information obtained and the data identified were evaluated. Accordingly, the study aims to contribute to the emergence of lexical elements that have not been identified so far thanks to etymological, historical, etc. research on the lexicon of Russian and Turkish languages.
Benzer Tezler
- Türkçeden Rumcaya geçen verinti sözcükler
Translated words from Turkkish to Greek
HÜLYA TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimIğdır ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESRİN GÜLLÜDAĞ
- Batum Burunbaşı Mevkii'nde Aziziye şehrinin kuruluşu, mimarisi ve Osmanlı Dönemi yapıları (1864-1878)
The establishment, architecture and Ottoman buildings of the city Aziziye in Burunbasi district of Batumi (1864-1878)
SELMA SALTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYGÜL AĞIR
- Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında eş seslilik ve çok anlamlılık ilişkisi
Başlık çevirisi yok
MUHAMMETMURAT SAPAROV
Doktora
Türkçe
1997
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY KARAAĞAÇ
- Ayaz İshaki'nin iki hikayesinde söz varlığı: ?İke Yöz Yıldan Son İnkraz? ve ?Zindan?
The word corpus in the fictional works of Ayaz İshaki: ?İke Yöz Yıldan Son İnkıraz? ve ?Zindan?
ARİFE GÜLSÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MUSTAFA ÖNER
- Karay Türkçesinin tarihî ve Çağdaş Kıpçak Türkçesiyle karşılaştırmalı söz varlığı - fiil
The comperative vocabulary with the historic and Modern Kipchak Turkish of Karaim Turkish - verb
ABDULKADİR ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN