Bingöl ovası ve yakın çevresinde sürdürülebilir arazi kullanımı
Sustainable land use in the Bingöl plain and its vicinity
- Tez No: 926087
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ZAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Bingöl Ovası ve Yakın Çevresi, AHS, ÇKKV, CBS, ESRI Arazi Tasnif Metodu, Bingöl Plain and its Vicinity, AHS, MCDM, GIS, ESRI Land Classification Method
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 315
Özet
Arazi, daima insanların kendi ihtiyaçları doğrultusunda kullandıkları bir kaynak olmuştur. Gelişen teknolojik ilerlemelerle birlikte artan nüfusun ihtiyaçları da gün geçtikçe çeşitlenmeye başlamıştır. Bu durum arazi üzerinde antropejen baskıları artırmaktadır. Arazi sınıflarının amacı ve potansiyeli doğrultusunda kullanımının azalması nihai olarak arazi degradasyonuna ortam hazırlamaktadır.“Bingöl Ovası ve Yakın Çevresinde Sürdürülebilir Arazi Kullanımı”konulu bu çalışmada, Bingöl Ovası ve yakın çevresinin mevcut doğal ve sosyo-ekonomik özellikleri göz önünde bulundurularak, arazinin daha doğru ve planlı bir şekilde kullanılması için, sürdürülebilir arazi kullanım modelinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda sürdürülebilir arazi kullanımı açısından uygun alanların belirlenmesi amacıyla ÇKKV (Çok Kriterli Karar Verme) ve CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) yöntemleri entegre bir şekilde kullanılmıştır. Uygulanan bu model, 2 ana grup ve 17 alt kriter altında tasarlanmıştır. Uzman görüşlerine başvurularak yapılan AHS analizine göre kriterlerin önem dereceleri belirlenmiştir. Bunun sonucunda bu kriterler Weighted Overlay analiz yöntemiyle çok uygun, uygun, orta derecede uygun, az uygun ve uygun olmayan alanlar olarak analiz edilmiştir. Bu değerlendirmeler ve analiz sonucunda sürdürülebilir arazi kullanımı açısından belirlenen nihai uygunluk haritasında sahanın 4 km²'si az uygun, 2896 km²'si orta derecede uygun, 248 km²'si uygun alan olarak belirlenmiştir. Ayrıca ESRI arazi tasnif yöntemi kullanılarak Bingöl Ovası ve yakın çevresindeki arazi sınıflarında meydana gelen değişim ve gelişmeleri yıllara göre değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu yöntem CBS entegrasyonu ile birlikte kullanılarak LULC (arazi kullanım/arazi örtüsü) haritaları üretilmiştir. Üretilen LULC haritalarına göre araştırma sahasında (2023 yılı) 203,965,63 ha (% 64,8) mera alanları, 63,542,44 ha (% 20,19) tarım alanları, 34,665,31 ha (% 11,01) orman alanları, 8,462,15 ha (% 2,69) yapay alanlar (yerleşme/sanayi/maden), 3,538,84 ha (% 1,12) su yüzeyleri, 600,17 ha (% 0,19) kayalık alanlar ve 0,4 ha bataklık alanların olduğu tespit edilmiştir. Bu arazi sınıflarının çoğunlukla insan kaynaklı müdahaleler sonucunda sürekli dönüşüme tabii tutularak kullanıldığı belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Land has always been a resource that people use in line with their own needs. With the developing technological advances, the needs of the increasing population have started to diversify day by day. This situation increases anthropogenic pressures on land. The decrease in the utilisation of land classes in line with their purpose and potential ultimately leads to land degradation. In this study on 'Sustainable Land Use in Bingöl Plain and its Vicinity' it is aimed to develop a sustainable land use model for a more accurate and planned use of land, taking into account the existing natural and socio-economic characteristics of Bingöl Plain and its immediate surroundings. In this direction, MCDM (Multi-Criteria Decision Making) and GIS (Geographical Information Systems) methods were used in an integrated manner in order to identify suitable areas for sustainable land use. This model was designed under 2 main groups and 17 sub-criteria. The importance levels of the criteria were determined according to the AHS analysis made by applying expert opinions. As a result, these criteria were analysed as very suitable, suitable, moderately suitable, less suitable and unsuitable areas by Weighted Overlay analysis method. As a result of these evaluations and analyses, in the final suitability map determined in terms of sustainable land use, 4 km² of the site was determined as less suitable, 2896 km² as moderately suitable and 248 km² as suitable area. In addition, by using ESRI land classification method, it was aimed to evaluate the changes and developments in land classes in Bingöl Plain and its immediate surroundings over the years. LULC (land use/land cover) maps were produced by using this method together with GIS integration. According to the LULC maps produced, 203,965.63 ha (64.8%) pasture areas, 63,542.44 ha (20.19%) agricultural areas, 34,665.31 ha (11.01%) forest areas in the research area (2023), 8,462.15 ha (2.69%) artificial areas (settlement/industry/mining), 3,538.84 ha (1.12%) water surfaces, 600.17 ha (0.19%) rocky areas and 0.4 ha swampy areas. It has been determined that these land classes are mostly used by being subjected to continuous transformation as a result of anthropogenic interventions.
Benzer Tezler
- Bingöl şehir merkezinin doğal ortam analizi ve fiziksel planlaması
The natural environment analyeses and physical planing of downtown bingol
ÖNDER ÜSTÜNDAĞ
- Bingöl şehrinin depremselliği ve yerleşme ilişkisi
Seismicity of Bingöl city and its relations with settlements
CELAL KAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NADİRE KARADEMİR
- Elazığ - Bingöl karayolu çevresindeki toprak ve sedimanların ağır metal kirliliği
Heavy metal pollution of soil and sediments around Elazığ - Bingöl highway
MUHAMMED CİHAD BAŞAÇIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİCLE BAL AKKOCA
- Kars Selim'de tarihi ve arkeolojik araştırmalar
Historical and archaeologyical research in Kars-Akyaka
GÖKMEN BULUT
- Tepecik sürtmetaş buluntu topluluğu
Ground stone asemblage of Tepecik
AHMET AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiPrehistorya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL GÜLÇUR