68 no'lu Kırım şerʻiyye sicili (h. 1157-1165/ m. 1744-1751) değerlendirme ve transkripsiyon
Evaluation and transcription of the Crimean sherriye register no. 68 (h. 1157-1165/ m. 1744-1751)
- Tez No: 926386
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR ARSLANBOĞA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Politikası Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Politikası Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 489
Özet
Moğol İmparatorluğuʼnun kurucusu ve birçok topraklara sahip olan Cengiz Han dünyaya hükmetmiştir. Cengiz Hanʼın 3 tane oğlu vardır. Cengiz Han ölmeden önce oğullarının aralarında eşit bir şekilde topraklarını paylaştırarak bölüştürmüştür. Cengiz Hanʼın en büyük oğlu Cuci, Cuci'nde en küçük oğlu Batu Han tarafından Batıya doğru topraklarını genişleterek Altın Orda devletini kurmuştur. Altın Orda demek otağ anlamını vermektedir. Daha sonra Alın Orda devleti Gök Orda olarakta adlandırıldı. Kuruluş tarihi 1242 yılıdır. Başkenti Saray Berke olarak bilinmektedir. Altın Ordu Devleti Cengiz Hanın koyduğu yasalarla yönetilmekteydi, bu ülke monarşi yani tek hükümdarlık ile yönetiliyordu. Altın Ordu devletinin çöküşü 1502 yılıdır bu yıllar içersinde, Kırım Hanlığı, Kazan Hanlığı, Astrahan Hanlığı, Sibir Hanlığı, Nogay Orda hanlıkları kuruluyor ama bunların içersinde en çok ayakta kalabilen Hanlık, Kırım Hanlığıʼdır. Kırım Hanlığıʼnın kuruluş tarihi 1441 yılıdır. Kırım Hanlığı, Osmanlı Devleti dahil hiçbir devlete bağlı bir Hanlık değildi. 13. ve 14. yüzyıllarda Rusyaʼnın içlerine ilerleyen ve Kıpçak bozkırı Deşti kıpçaka ilerleyen tatarlar yavaş yavaş Kırıma doğru ilerleyerek yerleşmeye başladılar. Altın Ordanın yıkılmasından sonra Cuci'nin küçük oğlu Toka Temür soyundan gelen ve Tatarları yöneten Haci Giray tarafından Kazanıldı. Hacı Girayın oğulları kendi aralarında taht meselesi için savaşınca araya Osmanlı Devleti, Haci Girayın oğullarından biri olan Mengil Girayın yanında oldu, iki kıtanın koruycusu ve iki denizin Hanı unvanını almasına yardımcı oldu. Osmanlı Devleti Kırım Hanlığını kendi himayesi altına aldı fakat Kırım Hanlığını kendini yönetme hakkını elinden almadı, Cengiz Hanın soyundan gelenlerin kalmasına izin verdi. Kırım Hanlığı Osmanlı İmparatorluğuna vergi ödemedi onun yerine Kırım Hanlığını güçlü süvarilerini savaşlarda kullandılar. 1551 yılında tahta geçen 1. Devlet Giray güçlü bir Çerkezler, Nogaylar, Kıpçaklar süvarisinden oluşan orduyla Moskovayı fethetmiştir. Moskovanın çevrelerine ise tampon olarak Türk boylarından oluşan hanlıklardan yerleştirdi. 16. yüzyılda genelikle Tatar ordularından oluşan süvarileri Polonya ve Moldovanın bulunduğu topraklara bir çok kez seferler yapılmıştır. 17. yy sonlarına gelirken çeşitli devletler güçlendiği için ve Moskova Çarlığı güçlü bir süvariye sahip olduğundan dolayı artık Kırım Hanlığı bu durumun üstesinden gelemedi. Murat Giray görevden alındıktan sonra 2. Hacı Giray çok kısa süreliğine tahta geçti, daha sonra 1. Selim Giray 4 defa geçtiği kırım tahtında büyük başarılar sağladı. Selim Giray ne kadar başarılı olsa da Osmanlı bu olaylardan galip çıkamayıp Karlofça Antlaşmasını imzaladı. Rus imparatorluğu dahada güçlenmesi Kırımı daha da güçlü etkilediği için artık Savaşacak gücü kalmıyor ve yavaş yavaş Kırım Hanlığı yıkılmaya başlıyor. Bu sebeplerden dolayı Kırım Hanlığınına inen Ruslar Bahçe sarayı yağmalamaya başlıyor ve 1783 yılında Kırım Hanlığı güçsüzleşiyor ve yıkılıyor. Her arşiv kaynağının bir hikayesi olduğu gibi şer'iyye sicillerinin de kaydedildikleri dönemden itibaren günümüze kadar olan tarihsel yolculuklarını içeren kendilerine ait bir geçmişi ve serüveni vardır. Toplamda 121 defter vardır ve Rusya St. Petersburg Kütüphanesi'nde Otdel Rukopisey Rossiyskoy Natsionalnoy Bibliotek (ORRNB), Fond 917'de bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Genghis Khan, the founder of the Mongol Empire and the owner of many lands, made a living. Genghis Khan has 3 sons, before the people of Genghis Khan, people happily cultivate their lands. The eldest son of Genghis Khan, Cuci, established the Golden Horde state by expanding his lands to the West by his youngest son Batu Han in Cuci. Golden Horde means“Otagh”. Later, the Golden Horde state was also called the Sky Horde. Its foundation date is 1242 years. Its capital is known as Saray Berke. The Golden Horde State was ruled by Genghis Khan, it was ruled by a monarchy, that is, by unity. The collapse of the Golden Horde state has been in 1502. During these years, the Crimean Khanate, the Crimean Khanate, the Astrakhan Khanate, the Sibir Khanate, the Nogai Horde Khanate were established, but the most surviving Khanate was the Crimean Khanate. The history of the Crimean Khanate is 1441. The Crimean Khanate was a Khanate of no state, including the Ottoman Empire. 13. and 14. In the USA, the Kipchaks penetrated into Russia and gradually, the Kipchaka Tatars gradually learned and massacred. After the humiliation of the Golden Horde, Cuci's son Toka Temür, descended from and Tatars, was won by Hacı Giray. When the sons of Haci Giray fought among themselves for the throne, the Ottoman Empire stood by Mengil Giray, one of the sons of Haci Giray, and helped him to take the title of protector of two continents and inn of two seas. The Ottoman Empire took the Crimean Khanate under its protection, but did not take away the right to govern the Crimean Khanate, allowing the descendants of Genghis Khan to remain. The Crimean Khanate did not pay taxes to the Ottoman Empire, instead they used the Crimean Khanate's powerful cavalry in wars. The 1st Devlet Giray, who came to the throne in 1551, conquered Moscow with an army consisting of a strong Circassian, Nogay, and Kipchak cavalry. He placed khanates consisting of Turkish tribes as a buffer around Moscow. In the 16th century, the cavalry of the Tatar armies was made many times to the lands where Poland and Moldova are located. By the end of the 17th century, the Crimean Khanate could no longer overcome this situation, as various states became stronger and the Moscow Tsardom had a strong cavalry. After Murat Giray was dismissed, 2nd Hacı Giray took the throne for a very short time, then 1st Selim Giray achieved great success in the Crimean throne, where he passed 4 times. No matter how successful Selim Giray was, the Ottomans could not emerge victorious from these events and signed the Karlowitz Treaty. As the Russian empire gets stronger and affects the Crimea more strongly, it no longer has the strength to fight and the Crimean khanate is slowly starting to collapse. For these reasons, the Russians who descended to the Crimean Khanate began to loot the Garden Palace, and in 1783 the Crimean Khanate became weak and collapsed. As every archival source has a story, the şer'iyye registers have their own history and adventure that includes their historical journeys from the time they were recorded to the present day. There are 121 notebooks in total and Russia St. Petersburg Library Otdel Rukopisey Rossiyskoy Natsionalnoy Bibliotek (ORRNB), Fond 917. Within the scope of this study, the Crimean Court Registry No. 68 (H. 1157-1165/ M. 1744-1751) was evaluated. In addition, the subjects that are the subject of the court case have been classified and discussed.
Benzer Tezler
- Kayseri yoncası hatlarının tohum tutma özellikleri ve bunların polikros döllerinde yeşil yem veriminin belirlenmesi
Seed setting characteristics of Kayseri alfalfa lines and determination of forage yield of their polycross generations
DERYA GÜLOĞLU
Doktora
Türkçe
2009
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAFER SIRRI SEVİMAY
- Tire Necip Paşa Kütüphanasi'nde bulunan İbn-i Sina'ya ait Kitab-üş Şifa ve İbn-i Kasım'a ait Ravzul Ahyar isimli yazmalardaki tezhiplerin Türk sanatı tarihi açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ESİN GÜRTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR DENİZ
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE