Geri Dön

Çok doymamış yağ asitleri bakımından zengin alg ilave edilen yemlerin levrek (Dicentrarchus albrax L., 1758)'de büyüme performansı ve vücut komposizyonuna etkisi

Effects of pufa (Polyunsaturated fatty acids) enriched algae added diets on growth and body composition of sea bass (Dicentrarchus labrax L., 1758)

PDF İndir

  1. Tez No: 183999
  2. Yazar: KAMİL MERT ERYALÇIN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL ŞENER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Su Ürünleri, Aquatic Products
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2006
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Su Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 62

Özet

ÖZETÇOK DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ BAKIMINDAN ZENGİN ALG İLAVE EDİLENYEMLERİN LEVREK (Dicentrarchus labrax L., 1758)'DE BÜYÜME PERFORMANSIVE VÜCUT KOMPOZİSYONUNA ETKİSİ.Bu çalışmada, çok doymamış yağ asitleri (PUFA) bakımından zengin alg ilave edilenyemlerin levrek balığı (Dicentrarchus labrax L., 1758)'nda büyüme ve vücutkompozisyonuna etkisi incelenmiştir.Yemleme deneylerinde ortalama başlangıç ağırlığı 4,28±0,05 g olan toplam 2000 adetbalık kullanılmıştır. Yemleme deneyleri, iki grup ile ve paralelli olarak sürdürülmüştür.Balıklar 60 gün süre ile farklı iki yem ile beslenmişlerdir. Deney grubu yemleri, çokdoymamış yağ asitleri bakımından zengin olan ticari mikroalglerin % 10 oranındaeklenmesi ile hazırlanmıştır.Yemleme deneyleri sonunda balıkların ortalama canlı ağırlık artışları kontrol grubunda,16,85±0,35 g, deney grubunda 16,26±0,21 g bulunmuştur. Yapılan istatistiksel analizlersonucunda deney grupları arasında bu farkın önemsiz olduğu görülmüştür. Yemdenyararlanma oranları kontrol grubunda 1,46, deney grubunda 1,44 olarak bulunmuştur.Spesifik büyüme oranları ise kontrol grubunda 2,2, deney grubunda 2,3 olarak tespitedilmiştir.Deney yemlerinin büyüme ve vücut kompozisyonuna olan etkilerinin incelenmesi içindeney başlangıcında ve sonunda balıklar örneklenmiştir. Örneklenen balıklardan yağasidi analizleri yapılmıştır. Yağ asidi analizi sonuçlarına göre; farklı yem içerikleri balıketine yansımıştır. Mikro alg katkılı yemlerin balıkların Docosahexanoic (DHA),Eicosapentanoic (EPA), Arachidonic (AA) oranlarını desteklediği görülmüştür. Bununlabirlikte, linolenik asit seviyesi deney grubunda kontrol grubundan yüksek bulunmuştur.Balık etindeki DHA/EPA oranı kontrol grubunda 1,83 , deney grubunda 1,81bulunmuştur. Bu değerler levrek balıklarının büyümesi için gerekli olan DHA/EPAoranlarına benzerdir.Çalışma sonunda veriler istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Yapılan istatistikselanalizler sonunda büyüme performansı ve vücut komposizyonu bakımından gruplararasında önemli fark olmadığı görülmüştür. Bu araştırma PUFA'ca zengin alg ilaveedilen yemlerin levrek balığının büyümesini olumlu yönde etkilediğini göstermiştir.vii

Özet (Çeviri)

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜYÜKSEK LİSANS TEZİÇOK DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ BAKIMINDAN ZENGİNALG İLAVE EDİLEN YEMLERİN LEVREK (Dicentrarchuslabrax L., 1758)? DE BÜYÜME PERFORMANSI VE VÜCUTKOMPOSİZYONUNA ETKİSİKamil Mert ERYALÇINSu Ürünleri Yetiştiricilik BölümüDanışmanProf. Dr. Erdal ŞENERİSTANBULİSTANBUL ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜYÜKSEK LİSANS TEZİÇOK DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ BAKIMINDAN ZENGİNALG İLAVE EDİLEN YEMLERİN LEVREK (Dicentrarchuslabrax L., 1758)? DE BÜYÜME PERFORMANSI VE VÜCUTKOMPOSİZYONUNA ETKİSİKamil Mert ERYALÇINSu Ürünleri Yetiştiricilik BölümüDanışmanProf. Dr. Erdal ŞENERİSTANBULBu çalışma ..../..../ 2003 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından .......................................Anabilim Dalı .................................. programında Doktora / Yüksek Lisans Tezi olarakkabul edilmiştir.Tez JürisiProf.Dr. Erdal ŞENER Prof.Dr. Müjdat ALPDanışman Jüri ÜyesiProf.Dr. Neşe KOCABAĞLI Prof.Dr. Metin TİMURJüri Üyesi Jüri ÜyesiProf.Dr. İsmet BARANJüri ÜyesiBu Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP)Yürütücü Sekreterliği tarafında desteklenmiştir.Proje No: T448/25062004ÖNSÖZKılıç Su Ürünleri Bafa Kuluçkahanesinde (Didim/Aydın) 2005 Mart?tan Mayıs?a kadaryapılan bu çalışmada çok doymamış yağ asitleri bakımından zengin alg içeren yeminLevrek (Dicentrarchus labrax L.,1758) balığının büyüme performansı ve vücutkompozisyonuna olan etkisi incelenmiştir.Lisans ve yüksek lisans öğrenimim sırasında ve tez çalışmalarım boyunca gösterdiği hertürlü destek ve yardımdan dolayı değerli hocam Prof. Dr. Erdal ŞENER?e, laboratuarçalışmalarım sırasında yol gösteren Yrd. Doç. Dr. Mustafa YILDIZ?a ve TÜBİTAKMarmara Araştırma Merkezi (MAM) Gıda Laboratuarı çalışanlarına teşekkür ederim.Ayrıca, çalışmalarım süresince yardımlarını esirgemeyen Kılıç Su Ürünleri GenelMüdür yardımcısı Sn. Dr. Oğuz UÇAL?a ve Bafa Kuluçkahanesindeki tüm çalışmaarkadaşlarıma ve Yüksek lisans tezimi destekleyen İstanbul Üniversitesi BilimselAraştırma Projeleri (BAP) Yürütücülüğüne?ne teşekkürü borç bilirim.OCAK, 2006 Kamil Mert ERYALÇINiİÇİNDEKİLERÖNSÖZ......................................................................................................... İİÇİNDEKİLER .......................................................................................... İİŞEKİL LİSTESİ ......................................................................................... VTABLO LİSTESİ ......................................................................................VİÖZET........................................................................................................ VİİSUMMARY ............................................................................................ Vİİİ1. GİRİŞ .......................................................................................................12. GENEL KISIMLAR ...............................................................................32.1 LEVREK BALIĞININ BİYOLOJİSİ................................................................. 32.2 LEVREK BALIĞININ BESLENMESİ .............................................................. 52.3 MİKROALGLERİN AKUAKÜLTÜRDEKİ YERİ VE ÖNEMİ .................... 62.4 YAĞLARIN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ....................................................... 102.5 YAĞ ASİTLERİNİN DENİZ BALIĞI LARVALARININ BESLENMESİNDEKİÖNEMİ....................................................................................................................... 103. MALZEME VE YÖNTEM ..................................................................123.1 MALZEME.......................................................................................................... 123.1.1 Deney yeri ve süresi....................................................................................... 123.1.2 Deneyde kullanılan balıklar ......................................................................... 133.1.3 Yemleme deneyinde kullanılan mikroalg ve besin maddeleri kompozisyonu 143.1.4 Deneyde kullanılan yemlerin formülasyonu ve besin maddeleri miktarı 153.1.5 Çevre Koşulları ............................................................................................. 173.2 YÖNTEMLER .................................................................................................... 193.2.1 Deney yemlerinin hazırlanması ................................................................... 193.2.2 Yemleme Deneyleri ....................................................................................... 203.2.3 Balık Örneklerindeki Kimyasal Analizler .................................................. 20ii3.2.4 Deney Balıklarının Ortalama Canlı Ağırlık Artışı .................................... 203.2.5 Deney Balıklarının Ortalama Yüzde Canlı Ağırlık Artışı......................... 203.2.6 Spesifik Büyüme Oranı................................................................................. 213.2.7 Yemden Yararlanma Oranı ......................................................................... 213.2.8 Kimyasal Analizler........................................................................................ 213.2.8.1 Kuru Madde .............................................................................................. 223.2.8.2 Ham Protein.............................................................................................. 223.2.8.3 Ham Yağ.................................................................................................... 233.2.8.4 Ham Selüloz .............................................................................................. 233.2.8.5 Ham Kül .................................................................................................... 233.2.8.6 Azotsuz Öz Madde ..................................................................................... 243.2.8.7 Toplam Enerji Değeri ............................................................................... 243.2.8.8 Metabolize Olabilir Enerji ........................................................................ 253.2.9 Yağ Asidi Analizleri ...................................................................................... 253.2.9.1 Balık Etindeki Toplam Yağ Miktarı .......................................................... 253.2.9.2 Yağ Asidi Metil Esterlerinin Hazırlanması ............................................... 263.2.9.3 Gaz Kromatografisinde Yağ Asitlerinin Tayini ........................................ 263.2.9.4 Gaz Kromatografisi Koşulları .................................................................. 273.2.10 İstatistiksel Analizler .................................................................................. 274. BULGULAR ..........................................................................................284.1 DENEY BALIKLARININ ORTALAMA CANLI AĞIRLIKLARI .............. 284.2 BALIKLARIN ORTALAMA CANLI AĞIRLIK ARTIŞI............................. 294.3 BALIKLARIN ORTALAMA YÜZDE CANLI AĞIRLIK ARTIŞLARI ..... 294.4 SPESİFİK BÜYÜME ORANI ........................................................................... 304.5 YEM TÜKETİMİ ............................................................................................... 314.6 YEMDEN YARARLANMA ORANI ................................................................ 314.7 LEVREK BALIKLARININ VÜCUT KOMPOZİSYONU............................. 324.8 ARAŞTIRMADA KULLANILAN DENEY YEMLERİNİN VE BALIKLARINYAĞ ASİDİ KOMPOZİSYONU ............................................................................. 335. TARTIŞMA VE SONUÇ......................................................................36KAYNAKLAR...........................................................................................43iiiÖZGEÇMİŞ...............................................................................................50ivŞEKİL LİSTESİŞekil 2.1 : Levrek balığı (Dicentrarchus labrax L.,1758) ............................................................4Şekil 2.2 : Levrek balığı?nın (Dicentrarchus labrax L.,1758) Yayılım Gösterdiği Alanlar.........4Şekil 2.3 : Plastik torbalarda mikroalg yetiştiriciliği ....................................................................7Şekil 2.4 : Laboratuar ortamında mikroalg yetiştiriciliği..............................................................8Şekil 3.5 : Kılıç Su Ürünleri Bafa Kuluçkahanesi Yavru Üretim Merkezi.................................12Şekil 3.6 : Grupların içine yerleştirildiği 1,5×1,5×1,5 m. ölçülerinde PVC yaşatma ve balıklar13Şekil 3.7 : Deneyin gerçekleştirildiği 80 ton hacime sahip tank içine yerleştirilen deney kafesleri......14Şekil 3.8 : Tuzluluk ölçümünde kullanılan ATAGO Refractometer ..........................................18Şekil 3.9 : Deneyde oksijen ölçülmesinde kullanılan Oxyguard ................................................18Şekil 3.10 : Hamur makinasında yem hammaddelerinin karıştırılması ......................................19vTABLO LİSTESİTablo 3.1 : Deneyde Kullanılan Balıkların Ortalama Başlangıç Ağırlıkları ................................13Tablo 3.2 : Deneyde Kullanılan Mikroalg?in Besinsel Maddeleri Kompozisyonu ......................14Tablo 3.3 : Deney Yemlerinin Formülasyonu ve Besin Değerleri ...............................................16Tablo 3.4 : İşletmede Kullanılan Deniz Suyundaki Ortalama Kimyasal ve Fiziksel Parametreler....... 17Tablo 4.5 : Balıkların Ortalama Canlı Ağırlıkları ........................................................................28Tablo 4.6 : Balıkların Ortalama Canlı Ağırlık Artışları ...............................................................29Tablo 4.7 : Balıkların Ortalama Yüzde Canlı Ağırlık Artışları....................................................30Tablo 4.8 : Deney Gruplarının Spesifik Büyüme Oranları...........................................................30Tablo 4.9 : Deneyde Grupların tükettikleri Toplam Yem Miktarları ...........................................31Tablo 4.10 : Deney Gruplarının Yemden Yararlanma Oranları...................................................32Tablo 4.11 : Levrek Balıklarının Besin Maddeleri Miktarı..........................................................33Tablo 4.12 : Araştırmada kullanılan Deney Yemlerinin Yüzde Yağ Asidi Kompozisyonu ........34Tablo 4.13 : Deney başlangıcında ve Deneyin 60. Gününde Levrek Balıklarının Etindeki YüzdeYağ Asidi Kompozisyonu.............................................................................................................35viÖZETÇOK DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ BAKIMINDAN ZENGİN ALG İLAVE EDİLENYEMLERİN LEVREK (Dicentrarchus labrax L., 1758)?DE BÜYÜME PERFORMANSIVE VÜCUT KOMPOZİSYONUNA ETKİSİ.Bu çalışmada, çok doymamış yağ asitleri (PUFA) bakımından zengin alg ilave edilenyemlerin levrek balığı (Dicentrarchus labrax L., 1758)?nda büyüme ve vücutkompozisyonuna etkisi incelenmiştir.Yemleme deneylerinde ortalama başlangıç ağırlığı 4,28±0,05 g olan toplam 2000 adetbalık kullanılmıştır. Yemleme deneyleri, iki grup ile ve paralelli olarak sürdürülmüştür.Balıklar 60 gün süre ile farklı iki yem ile beslenmişlerdir. Deney grubu yemleri, çokdoymamış yağ asitleri bakımından zengin olan ticari mikroalglerin % 10 oranındaeklenmesi ile hazırlanmıştır.Yemleme deneyleri sonunda balıkların ortalama canlı ağırlık artışları kontrol grubunda,16,85±0,35 g, deney grubunda 16,26±0,21 g bulunmuştur. Yapılan istatistiksel analizlersonucunda deney grupları arasında bu farkın önemsiz olduğu görülmüştür. Yemdenyararlanma oranları kontrol grubunda 1,46, deney grubunda 1,44 olarak bulunmuştur.Spesifik büyüme oranları ise kontrol grubunda 2,2, deney grubunda 2,3 olarak tespitedilmiştir.Deney yemlerinin büyüme ve vücut kompozisyonuna olan etkilerinin incelenmesi içindeney başlangıcında ve sonunda balıklar örneklenmiştir. Örneklenen balıklardan yağasidi analizleri yapılmıştır. Yağ asidi analizi sonuçlarına göre; farklı yem içerikleri balıketine yansımıştır. Mikro alg katkılı yemlerin balıkların Docosahexanoic (DHA),Eicosapentanoic (EPA), Arachidonic (AA) oranlarını desteklediği görülmüştür. Bununlabirlikte, linolenik asit seviyesi deney grubunda kontrol grubundan yüksek bulunmuştur.Balık etindeki DHA/EPA oranı kontrol grubunda 1,83 , deney grubunda 1,81bulunmuştur. Bu değerler levrek balıklarının büyümesi için gerekli olan DHA/EPAoranlarına benzerdir.Çalışma sonunda veriler istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Yapılan istatistikselanalizler sonunda büyüme performansı ve vücut komposizyonu bakımından gruplararasında önemli fark olmadığı görülmüştür. Bu araştırma PUFA?ca zengin alg ilaveedilen yemlerin levrek balığının büyümesini olumlu yönde etkilediğini göstermiştir.viiSUMMARYEFFECTS OF PUFA (POLYUNSATURATED FATTY ACIDS) ENRICHED ALGAEADDED DIETS ON GROWTH AND BODY COMPOSITION OF SEA BASS(Dicentrarchus labrax L., 1758).In this study, effects of the PUFA (polyunsaturated fatty acids) enriched microalgaeadded diets on growth and body composition of Sea Bass (Dicentrarchus labraxL.,1758) were investigated.2000 fish with mean initial weight 4,28±0,05 g were used in the feeding trials. Feedingtrials were designed as each group was duplicate. Experimental fish fed two differentfeeds during the 2 months. Experimental feed was prepared with 10 % PUFA enrichedmicroalgae adding to the experimental feed.At the end of feeding trials, mean weight gain were found 16,85±0,35 g in control groupand 16,26±0,21 g in experimental group respectively. It was found that there were nodifferences between the mean live weight gains. Feed conversion ratio were found 1,46in control group, 1,44 in experimental group. Spesific growth rate were found 2,2 incontrol group, 2,3 in experimental group.In order to see effects of the feeds on growth and body composition sampled fish fromeach group at the beginning and end of the feeding trials. Fatty acids composition ofsampled fish were analysed. According to the results of fatty acids analysis, differenttype of feeds were reflected to the fish fillets. It has been found that DHA, EPA and AAlevels increased in fish fish fed with microalgae added diets. In addition, Linolenic acidlevel in experimental group was higher than control group. DHA/EPA ratio of fishfillets was found with 1,83 in control group and 1,81 in experimental group. This resultshave supported the growth of sea bass fingerlings with DHA/EPA values.All results were analysed statistically. As a result, there was no significant differencesbetween control and experimental groups according to growth performance and bodycomposition. This research showed that growth performance of sea bass fingerlings fedPUFA enriched microalgae added diets were supported.viii11. GİRİŞLevrek balığının yetiştiriciliği üzerine ilk çalışmalar, 1905 yılında Fabre Domergue veBietrix tarafından yapılmıştır. Bu araştırıcıların ardından 1955 yılında Jackman, 1968yılında Kennedy ve Fitzmaurice levrek balığı yumurtalarının yapay yolla döllenmesi velarva gelişimi üzerine araştırmalar yapmışlardır. 1970?li yıllarda Barnabe ve MetaillerFransa ve İtalya?da yapmış oldukları araştırmalar sonunda levrek balığının ticari olaraküretilmesi çalışmaları başlamıştır [1].Akdeniz bölgesinde akuakültür endüstrisi özellikle Fransa, İtalya, Yunanistan, İspanyave Portekiz?de yoğunlaşarak gelişme göstermiştir. Akdeniz?de yetiştiriciliği yapılandeniz balıkları arasında levrek balığı (Dicentrarchus labrax L.,1758) ekonomik önemesahip bir türdür. Ve bu balığa olan pazar talebi son 20 yılda, etinin lezzetli ve kaliteliolmasından dolayı katlanarak artmıştır. 1995 verilerine göre Akdenizdeki toplam üretimmiktarının %48?ini Levrek (Dicentrarchus labrax) ve %50?sini Çipura (Sparus aurata)oluşturmaktadır [2].Dünyada avcılık ile elde edilen levrek miktarı 1950 yılından itibaren artış göstererek2000?li yılların sonunda 10000 tona yükselmiştir. Yetiştiricilik ile elde edilen levreküretimi ise tüm dünyada 1985 yılında 581 tondan, 1999 yılında 53307 tona yükselmiştir.Türkiye?de üretilen levrek miktarı 1992 yılından itibaren sürekli artarak gelişmegöstermiştir. Levrek üretimi 2000 yılında 18000 tona ulaşmıştır. 2001 ve 2002?debeklenen üretim artışı olmamasına rağmen 2003 yılında 21000 ton ile tekrar artışgöstermeye başlamıştır [3,4].Yetiştiriciliği yapılan deniz balığı larvalarının besin zincirinin temelini fotosentezyapabilen tek hücreli mikroalgler oluşturmaktadır. Akdeniz?de yetiştiriciliği yapılanÇipura (Sparus aurata L.,1758)?da mikroalgler larva tanklarına verilerek başlangıçtanitibaren kullanılırlar. Levrek (Dicentrarchus labrax L.,1758) larvalarının beslenmesindeise mikroalgler larvaların ilk canlı yemini oluşturan Rotifer ve Artemia gibi2zooplanktonların beslenmelerinde ve esansiyel besin maddelerincezenginleştirilmelerinde kullanılırlar. Mikroalgler laboratuarlarda izole edilerek tek türhalinde saf kültürler olarak saklanırlar. Alg yetiştiriciliğinde filtrelerden ve UV?dengeçmiş olan deniz suyu, mineral tuzları ve vitaminlerce zenginleştirildikten sonra safkültürden steril deniz suyuna ekilirler. Sıcaklık, ışık ve besleyici bulunan ortamda hızlaçoğalırlar. Yumurtanın çatlaması ile levrek larvası besin kesesininden beslenmeyebaşlar. Besin kesesini tüketen larvaların ağızlarının açılması ile birlikte larvalar canlıyem arayışına girerler. Bu dönemde larvalara ilk canlı yem olarak mikroalg ile besinselaçıdan zenginleştirilmiş rotiferler verilir. Levrek larvalarının ağız genişliğinin artmasıile beraber 10. günden itibaren ise Artemia verilmeye başlanır. 45. günden sonralarvalara toz yem verilir. Bu süreden itibaren canlı yem oranı azaltılırken toz yemmiktarı artırılarak balığın toz yeme alışması sağlanır [1].Bu araştırmada çok doymamış yağ asitleri bakımından zengin olan ve ticari olaraküretilen bir alg konsantresi ilave edilen diyetin levrek yavrularında büyüme performansıve vücut kompozisyonunda etkisi incelenmiştir. Bu amaçla alg içeren deney yemi birkontol yemi ile karşılaştırılarak yemlerin levrek balıklarının vücudundaki yağ asitlerinine şekilde etkilediği araştırılmıştır.32. GENEL KISIMLAR2.1. LEVREK BALIĞININ BİYOLOJİSİLevrek balığının sistematiği:Phylum : VertabrataSubphylum : PiscesClassis : OsteichthyesOrdo : PerciformesFamilya : SerranidaeGenus : DicentrarchusSpecies : Dicentrarchus labrax (L., 1758)Levrek balığı (Dicentrarchus labrax L.,1758) karnivor bir türdür. Vücut yapısıuzunlamasına şekillenmiştir. Operkulumda 2 yassı diken ışın vardır. Çenelerde vevomerde küçük dişlere sahiptirler. Dorsal yüzgeçleri birbirinden ayrı konumdadır.Birinci dorsal yüzgeç 8-10 diken ışınlıdır. İkinci dorsal yüzgeç; birincisi diken ışın olup,diğerleri 11-14 arasında yumuşak ışından oluşur. Anal yüzgeç 3 diken ve 10-12arasında değişen sayıda yumuşak ışından oluşmuştur. Kaudal yüzgeç çatal şeklindedir.Yan çizgi tüm vücut boyunca devam eder ve kuyrukta sonra erer. Yan çizgi üzerinde55-80 arasında küçük pul bulunur. Levrek balığı sıcaklığa ve tuzluluğa oldukçatöleranslı olduğundan özellikle lagünler, nehir ağızları ve acı sularda bulunur.Akdeniz?de bu familyaya ait 2 tür bulunmaktadır. Bu türler Dicentrarchus labrax veDicentrarchus punctatus?dır [1,5].4Sekil 2.1. Levrek balığı (Dicentrarchus labrax L.,1758)Şekil 2.2. Levrek Balığı?nın (Dicentrarchus labrax L.,1758) Yayılım Gösterdiği AlanlarLevrek Balığı (Dicentrarchus labrax L.,1758) Norveç ve İngiltere adalarından itibaren,Kuzey Atlantik?ten Kanarya Adaları ve Fas?a kadar olmak üzere tüm Akdeniz?de veKaradeniz?de bulunan bir deniz balığı türüdür. Levrek balığı 1oC - 34oC arasında susıcaklığına tolerans gösterebilir. Ancak optimum gelişme 22oC-24oC arasında görülür.Tuzluluk ‰ 5-‰ 50 değerleri arasında olmalıdır. Dişi levrek balıklarının vücutlarıerkek bireylere oranla daha geniştir. Daha geniş predorsal, preanal yüzgeçlere ve noktalıbüyük bir kafaya sahiptir. Levrek balığının doğal koşullarda üremesi ve büyümesisıcaklık, tuzluluk ve fotoperiyoda, hareketleri direk olarak besin ve üreme konularınabağlıdır. Özellikle üreme döneminde levrek balığı yemin bulunduğu her yerde olabilir.Cinsel olgunluk erkek bireylerde daha önce oluşur. Akdenizin güney kısımlarında daha5hızlı cinsel olgunluğa ulaşırlar, üreme dönemleri Aralık ve Mart ayları arasındadır.Atlantik?te yaşayan bireylerde Haziran?a kadar üreme periyodu devam etmektedir [3, 6,7].2.2. LEVREK BALIĞININ BESLENMESİLevrek balığının yetiştiriciliğinde beslenme oldukça önemli bir yer tutar. Yumurtadanyeni çıkan larvaların ağız ve anüsleri kapalı konumdadır. Bu dönemdeki larvalaraprelarva denilmektedir. Prelarval dönem balıkların besin keselerini 4-5 gün içindetüketmelerini takiben sona erer. Postlarval dönem 5.gün sonunda ağız ve anüsünaçılması ile başlar. Balıklar bu dönemde canlı yem arayışına girerler. Ağız ve anüsünaçılmasının 2. gününden itibaren tank ortamına Rotifer (Brachionus plicatilis)verilmeye başlanır. Rotiferler suda homojen şekilde dağılmaları, yavaş yüzmeleri,uygun büyüklükte olmaları, üreme sonucunda yüksek populasyona ulaşmaları, tuzluluğakarşı töleranslı olmaları gibi özelliklerinden dolayı tercih edilirler. Ayrıca esansiyelmaddelerce zenginleştirilerek esansiyel besin maddelerinin balıklara geçişininsağlanmasında da önemli rol oynarlar. Levrek larvalarının ağızlarının açılmasından 10gün sonra ağız büyüklüğünün artması ile birlikte Artemia nauplius verilir. Artemianauplii 2 çeşittir. Boyutlarının larvanın ağız açıklığına uygun olmasından dolayı AF tipi(460-480µm) artemialar beslenmede kullanılan ilk artemiadır. Mikroskop altındaperiyodik olarak larvalar incelenerek hava kesesi, ağız açıklığı ve büyümeleri kontroledilir. Laboratuar gözlemlerine dayanarak EG tipi (500-520µm) artemialar uygunzamanda larvalara verilir. 45. günden itibaren levrek larvalarına kıyılmış balık, midye,karides içeren mikropartikül yemler verilmektedir. Beslenmede kullanılan yemlerinmiktarının saptanmasında balıkların yaşı, ortalama canlı ağırlıkları ve su sıcaklığı gibibiotik ve abiotik faktörler rol oynar [6].Levrek balığı doğal ortamda ise küçük balıklar ve çeşitli omurgasızlar ile beslenir.Predatör olan levrek balıkları günün her saatinde avlanırlar. Beslenme alışkanlıklarıbüyüklüklerine göre değişir. Fingerling boyda olanlar başlıca küçük eklembacaklılar veküçük balıklar ile beslenirler. 20 cm?den büyük balıkların öğünlerinde ise karidesler veyengeçler yer almaya başlar.6Levrek balığının yetiştiricilik sistemlerindeki beslenme alışkanlıklarında son 5 yıliçerisinde değişikler gerçekleştirilmiştir. Bu değişikliklerin başında, larvalara rotiferyerine, doğrudan artemia verilmesi sayılabilir. Mikropartikül yem üretiminde de önemligelişmeler sağlanmış ve alternatif yem kaynakları üzerinde çalışmalar yoğunlaşmıştır.Günümüzde levrek larvaları için özel yemler üretilmektedir.2.3. MİKROALGLERİN AKUAKÜLTÜRDEKİ YERİ VE ÖNEMİMikroalgler deniz canlıları yetiştiriciliğindeki besin zincirinin temelini oluştururlar.Akuakültürde yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Özellikle istiridye, deniz tarakları vekum midyesi gibi kabuklu yumuşakçaların tüm yaşam evrelerinde, eklembacaklıların vedeniz balıklarının larva döneminde temel besinini oluşturan zooplanktonlarınüretilmesinde ve besinsel açıdan zengileştirilmelerinde kullanılırlar.Mikroalg yetiştiriciliği üzerine araştırmalar iki temele dayanmaktadır. Birincisi,mikroalglerin yetiştiricilik sistemlerinin geliştirilmesi ikincisi ise besinsel ihtiyaçlarıüzerine yoğunlaşmıştır. Son yıllarda Akdeniz bölgesindeki akuakültür endüstrisindebirçok mikroalg türü test edilmiş, ancak elde edilen sonuçlara göre bu türlerden sadecebazılarının canlıların büyümesini desteklediği anlaşılmıştır. Yetiştiricilikte kullanılanmikroalg türleri besin değerleri, toksitite, uygun çözünürlük, sindirilebilirlik, yapayortamda ulaştıkları populasyon yoğunluğu gibi kriterler gözönüne alınarakdeğerlendirilmektedir. Günümüzde yetiştiricliği yapılan mikroalg türleri arasındadiatom türlerinden, Thalassiosira pseudonana, Phaedactylum tricornatum, Chaetoceroscalcitrans, flagellat türlerinden Pavlova lutheri, Isochrysis galbana, Isochyrsis sp.,mavi-yeşil alglerden ise Chlorella ve Tetraselmis suecica?nın yetiştiriciliğiyapılmaktadır. Alg türlerinden hangilerinin kullanılacağı algin yetiştiricilik şekli vebeslenecek canlının yaşam safhası ile yakından ilişkilidir [8, 9, 10, 11].Mikroalglerin yetiştiriciliğinde kullanılan başlangıç stokları iki şekilde sağlanmaktadır.Stok kültürlerin bulunduğu özel laboratuarlardan yada deniz suyundan mikro pipetlerkullanılarak ekimlerinin yapılması ile sağlanır. Mikroalg yetiştiriciliğinde fiziksel ve7kimyasal parametreler kültür için önemlidir. Işık, sıcaklık, homojen dağılım gibi fizikselçevre koşulları önemlidir. Kimyasal çevre koşullarında ise sterilizasyon, mineral tuzları,karbondioksit, pH ve tuzluluk değerleri önem taşır. Mikroalg yetiştiriciliğindekullanılan suyun mikroorganizma ve partikül içermemesi gerekir. Bunun sağlanmasıiçin su bazı uygulamalardan geçirilir. İlk olarak kartuş filtreler kullanılır. Bu filtreler30µm-3µm-1µm göz açıklığındadır. Kartuş filtreler sudaki partikülleri tutarak suyutemizleme özelliğindedir. Filtre işleminden sonra deniz suyuna UV uygulanır. Kısadalga boyuna sahip UV ışığı bakteri ve virüslerin DNA yapılarını bozarak yok eder.Mikroalglerin yetiştiriciliği ticari işletmelerde 30 lt ve 300 lt hacime sahip naylontorbalarda yapılmaktadır. Deneysel amaçlı çalışmalarda ve daha düşük hacimli üretimleriçin ise 2 lt hacminde cam erlenmayerler ve 20 lt hacmindeki fiberglass tanklarkullanılmaktadır [6, 11].Şekil 2.3. Plastik torbalarda mikroalg yetiştiriciliği8Şekil 2.4. Laboratuar ortamında mikroalg yetiştiriciliğiAlgler çeşitli şekillerde; konsantre halde veya dondurulmuş olarak uzun süre saklanmaküzere depolanabilirler. Yapılan çalışmalar sonucunda dondurulmuş alglerin rotiferkültüründe kullanılmak üzere canlı alglerle yer değiştirebileceği gösterilmiştir. Balıkyetiştiriciliğinde kullanılmak üzere dondurulmuş ve kullanıma hazır haldeki alglerinavantajlarını özetlersek; hazır alg ürünleri taşınabilir ve uzun süre raf ömrünesahiptirler, ihtiyaca bağlı olarak dondurulmuş mikroalglerin uygun koşullarda kültürleriyapılabilir, kimyasal kompozisyonları yüksek ve kontrol altında tutulabilmektedir,yüksek populasyonda üretim kapasitelerine sahiptirler, yüksek miktarda zooplanktonkonsantrasyonu için konsantre algler oldukça kullanışlıdır [12].Mikroalgler üzerine yapılan çalışmaların ikinci kısmını besin değerleri üzerine yapılanaraştırmalar oluşturmaktadır. Thompson ve diğ. (1990) yaptıkları çalışmada;mikroalglerin protein, yağ ve yağ asidi kompozisyonlarındaki farklılıklarınıincelenmişler ve besin değerlerindeki farklılıkların larvaların farklı büyüme oranlarınave vücut kompozisyonlarına neden olduklarını ileri sürmüşlerdir [13].Denizde yaşayan türlerin çoğu doymamış yağ asitlerini sentezleme yeteneğine sahipdeğildir. Bazı deniz canlıları aldıkları besinlerle Dokosahekzanoik asit (DHA) veEikosapentanoik asit (EPA) ihtiyacının tamamını karşılamayabilirler. Bu yağ asitlerininlarvaların diyetlerinde bulunması sonucunda hayatta kalma ve büyümelerinde genellikle9artış görülür. Volkman ve diğ. (1989) yapmış oldukları çalışmada 10 mikroalg türününyağ asidi kompozisyonu incelenmiştir. Bu çalışma sonunda mikroalglerin yağ asitlerikompozisyonlarının kültür şartları ile değiştiği ve kültürdeki maksimum büyümeninalglerdeki DHA (22:6n-3) konsantrasyonunun yüksek olması durumunda gözlendiği notedilmiştir [14].Deniz balığı larvalarının büyümesi ve hayatta kalması için diyetlerde en önemli faktörn-3 serisi doymamış yağ asitleridir. Bu yağ asitleri arasında EPA (20:5n-3) ve DHA(22:6n-3) yer almaktadır. Günümüzde birçok deniz balığı kuluçkahanesi esansiyel yağasitlerince zengin besin zincirini sağlamak amacıyla canlı alg üretim ünitesikurmaktadır. Bu ünitelerde kalifiye elemana ve yüksek insan gücüne ihtiyaçduyulmaktadır. Genellikle alg üretimi kuluçkalıklarda ihtiyaç duyulan miktarıkarşılayamamaktadır. Bu problem dondurulmuş ve konsantre edilmiş yüksek kalitedekimikroalglerin ticari üretimi ile aşılmıştır. Yamasaki ve diğ. (1989) dondurulmuş haldekialgler üzerine çalışmalar yapmışlardır. Dondurma işleminin alg hücrelerininbütünlüğünü etkilediğini ve bazı türlere ait kültürlerin daha kaliteli olduğunu ilerisürmüşlerdir. Mikroalg Nannachloropsis?in uzun süre dayanıklı olduğu ve kimyasalkompozisyonunun değişmediğini bildirmişlerdir [15, 16, 17].Mikroalglerin yapısında bulunan yağ asitleri, kültür koşullarına ve kültürün yaşına bağlıolarak değişiklik gösterir. Mikroalg türleri arasında da yağ asitleri miktarları değişimgöstermektedir. Isochrysis galbana EPA ve DHA açısından oldukça zengindir. Alonsove diğ. (1992), Isochrysis galbana türü üzerine yaptıkları çalışmalarda ticari PUFAüretilmesi için mikroalg kullanılmasını destekleyici sonuçlar elde etmişlerdir [18].Taze, dondurulmuş ya da konsantre formdaki mikroalglerin balıkların beslenmesindeeksik olan esansiyel besin maddelerini tamamladıkları, hayatta kalma ve büyümeyidestekledikleri anlaşılmaktadır [19].102.4. YAĞLARIN YAPISI VE ÖZELLİKLERİYağlar bitki ve hayvan dokularında doğal olarak bulunan, suda çözünmeyen ancak eter,benzen ve kloroform gibi solventlerde çözünebilen maddelerdir. Yağları başlıca 3 grupaltında toplayabiliriz. Bunlar; basit, bileşik ve türemiş yağlar olarak sınıflandırılırlar.Basit yağlar temel olarak trigliseridlerden oluşur. Bileşik yağlar fosfolipidleri içerirler.Türemiş yağlar ise kimyasal reaksiyonlar sonucunda yağları oluşturan yağ asitleriniiçerirler. Balık etinde ve yem kompozisyonlarında basit yağlar önemlidir. Ancakbeslenmede ve hücre fizyolojisinde bileşik yağlar (fosfolipidler) önemli rol oynarlar.Balıklar yağları enerji ihtiyacı, hücre yapısı ve hücre geçirgenliği için kullanmaktadırlar[20].2.5. YAĞ ASİTLERİNİN DENİZ BALIĞI LARVALARININ BESLENMESİNDEKİÖNEMİYağ asitleri doymuş ve doymamış yağ asitleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Doymuş yağasitlerinin karbon zincirindeki bütün karbon atomları tek bağ ile bağlıdır. Zincirin diğerkısımları hidrojen atomları ile bağlıdır. Doymamış yağ asitlerinde ise bir yada birdençok çift bağ içerirler. Çift bağlar erime noktasını düşürücü etkiye sahiptir. Buözelliklerinde dolayı doymamış yağ asitleri sıvı halde bulunmaktadır.Balıklar yağ asitlerini temel enerji kaynağı olarak kullanırlar. Yumurtanın içerdiği yağmiktarı ve kompozisyonu türler arasında değişiklik gösterir. Larvanın enerji ihtiyacı isefizyolojik olaylara göre değişiklik gösterir. Larva beslenmesinde ilk yemin besindeğerinin ve yağ içeriğinin larvanın besin kesesindekine benzer olmasına dikkatedilmelidir. Esansiyel yağ asitlerinin doğru oranlarda ayarlanmaması deniz balığı larvayetiştiriciliğindeki temel sorunu oluşturmaktadır. Diyetlerin içerdiği yüksek EPAmiktarı pigmentasyonu etkilemektedir. Bununla birlikte EPA?nın yüksek miktarı DHAile kıyaslandığında hücre zarı fosfolipidlerin DHA/EPA oranını etkiler [17].Reitan ve diğ. (1994), kalkan balığında DHA/EPA oranlarının sağlanması için mikroalgIsochyrsis galbana ve Tetraselmis sp.?yi kullanmışlardır. Bu sonucun mikroalglerin11DHA ve EPA oranlarını uygun oranda içerdiklerinden dolayı olduğu bildirilmiştir [21].Bununla birlikte Reitan ve diğ. (1993) yaptıkları araştırmalarda yetiştiriciliği yapılankalkan ve dil balıklarındaki pigmentasyon bozukluklarının diyetlerdeki DHA (22:6n-3)yetersizliğinden kaynaklandığını göstermişlerdir [22].Bell ve diğ. (1995), Dokosahekzanoik asit (DHA)? nın retina ve beyin dokularınıngelişmesindeki rolünü ringa balıklarında yapmış oldukları çalışmalardatanımlamışlardır. Balıklarda DHA yüksek oranda görme ve sinir dokularındaki hücrezarlarında bulunmaktadır. Bu çalışmaya göre, DHA?nın eksik olması durumunda düşükışık yoğunluğunda ringa yavrularının yem yakalama ve avlanmalarının olumsuz yöndeetkilendiği bildirilmiştir. Balıkların hayatta kalma, normal gelişim ve büyümesinin tümsafhalarında özellikle yeterli ve orantılı olarak yağ asitlerince zengin besin miktarınınsağlanması gerekmektedir [23, 24, 25].Deniz balığı yetiştiriciliğinde en önemli problem larva safhasında meydana gelenölümlerdir. Bunun en önemli nedeni larva yemlerinin besin yönünden yetersizolmasıdır. n-3 yağ asidi eksikliği sonucunda zayıf gelişme, yem değerlendirmededüşme, kaslardaki su içeriğinde artış, vücut yağ kompozisyonunda değişme ve yoğunölümler görülmektedir. Balıklar n-3 serisi yağ asitlerine n-6 serisinden daha çok ihtiyaçduyarlar. Bunun nedeni balıkların vücut sıcaklıklarının kara canlılarından daha düşükolması ve n-3 serisi yağ asitlerinin erime noktalarının daha düşük olmasındankaynaklanır. Deniz balığı larvalarının fosfolipidlerindeki DHA/EPA oranının larvalgelişmede önemli olduğu belirtilmiştir. Bu oranın hücre içi ve dışına madde taşınmasınıetkilediği bilinmektedir. Esansiyel yağ asitleri hücre geçirgenliği ve akışkanlığında,yağların taşınmasında, enzim aktivasyonunda düzenleyici rol oynarlar. Yapılanaraştırmalar sonucunda yüksek EPA miktarına karşı DHA miktarının az olmasılarvalarda ölümlere neden olabilmektedir. Birçok açıdan bakıldığında DHA deniz balığılarvaları için EPA?dan daha önemlidir [26, 27, 28, 29].123. MALZEME VE YÖNTEM3.1. MALZEME3.1.1.Deney yeri ve süresiAraştırmanın yemleme deneyleri 1 Mart 2005 - 1 Mayıs 2005 tarihleri arasında Egebölgesinde levrek balığı (Dicentrarchus labrax L.,1758) yetiştiriciliği yapan Kılıç SuÜrünlerine ait Bafa (Didim/Aydın) Kuluçkahanesinde sürdürülmüştür. Deneylerdekullanılan balık ve yem örneklerindeki kimyasal analizler (Besin maddeleri miktarı vevücut kompozisyonu) İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yem Analizlaboratuarında, yağ asidi analizleri ise Tubitak MAM (Marmara Araştırma Merkezi)?dagerçekleştirilmiştir.Şekil 3.5. Kılıç Su Ürünleri Bafa Kuluçkahanesi Yavru Üretim Merkezi133.1.2. Deneyde kullanılan balıklarDeneyde kullanılmak üzere ayrılan levrek balıkları deney yemlerine göre 2 grubaayrılmış ve her biri 2 paralel olmak üzere toplam 4 adet deney kafesi içineyerleştirilmiştir. Yemleme deneylerinde ortalama başlangıç ağırlıkları 4,28±0,05 olan120 gün yaşında olan 2000 adet balık kullanılmıştır. Tablo 3.1? de balıkların deneybaşlangıcındaki ortalama ağırlıkları gösterilmiştir.Tablo 3.1. Deneyde Kullanılan Balıkların Ortalama Başlangıç AğırlıklarıTank 1 Tank 24,26±0,22 4,36±0,09Deney Grubu4,25±0,05 4,26±0,23Kontrol GrubuYemleme deneylerinde iki grup 80 ton su hacmine sahip fiberglass tankta bulunan1,5×1,5×1,5 m. boyutlarında 4 deney kafesi içerisine yerleştirilmiştir. Yaşatmalar PVCborular ve hamsinöz ağlar kullanılarak yapılmıştır.Şekil 3.6. Grupların içine yerleştirildiği 1,5×1,5×1,5 m. ölçülerinde PVC yaşatma ve balıklar14Şekil 3.7. Deneyin gerçekleştirildiği 80 ton hacime sahip tank içine yerleştirilen deney kafesleri3.1.3. Yemleme Deneyinde kullanılan mikroalg ve besin maddeleri kompozisyonuYemleme deneylerinde kullanılan yemlerden biri kontrol grubu yemi, diğeri isekonsantre formdaki mikroalg ilave edilen deney yemi olarak kullanılmıştır. Konsantremikroalg, RICH S.A. (Belçika) firmasından alınan Algae Rich isimli üründür.Tablo 3.2. Deneyde kullanılan Mikroalg?in Besin Maddeleri KompozisyonuHam Yağ % 50Ham Protein % 12Karbonhidrat % 22Ham Kül % 14Nem % 8Ham Selüloz % 1Fosfor % 5NaCl % 1Kalsiyum % 0.2Vitamin A IU/kg 1000Vitamin D3 IU/kg 500Vitamin E mg/kg 100153.1.4. Deneyde kullanılan yemlerin formülasyonu ve besin maddeleri miktarıDeney yemleri formüle edilirken levrek başlangıç yemlerindeki formüller referansolarak alınmıştır. Deney grubu yemi hazırlanırken sadece bitkisel hammaddelerde veyağlarda değişiklik yapılmıştır. Deneyde kullanılan yem hammaddeleri Kılıç SuÜrünleri, Milas Yem Fabrikasında levrek yemi için kullanılan ham maddelerdenseçilerek alınmıştır. Bu hammaddeler arasında balık unu, soya küspesi, mısır glutenunu, balık yağı, buğday unu ve vitamin-mineral karışımı bulunmaktadır. Deneyyeminde sadece bitkisel hammaddelerin oranı değiştirilerek %10 alg ilave edilmiştir.Kontrol ve deney yemleri formüle edilirken protein ve enerji değerlerinin birbirineyakın olması amaçlanmıştır [5].16Tablo 3.3. Deney Yemlerinin Formülasyonu ve Besin DeğerleriHammaddeler Kontrol Grubu (%) Deney Grubu (%)Balık Unu 54.5 54.5Mısır Gluteni 9.5 4.5Soya Küspesi 5.0 2.5Bonkalite 11.5 5.5Balık Yağı 11.0 11.5Bitkisel Yağ 8 11.0Algae Rich - 10Vitamine + mineral 0.5 0.5Toplam 100 100Kimyasal Madde Analizleri (%) Deneme yemi Kontrol yemiKuru Madde 77,58 76,82Ham Protein 40,66 42,04Ham Yağ 23,45 20,6Ham Kül 1,12 1,17Ham Selüloz 2,43 1,21Toplam Enerji (Kkal/kg) 4919,7 4826,9Metabolize Enerji (Kkal/kg) 362,04 348,5173.1.5. Çevre KoşullarıDeneyde kullanılan su, işletmenin yer altındaki su kaynağından çıkarılmakta ve yılboyunca tüm işletmede kullanılmaktadır. Kuluçkalıkta kullanılan bu suyun levreklarvalarının yetiştiriciliğinde ideal özelliklere sahip olduğu ve yıl boyunca sabitdeğerlerde kaldığı bilinmektedir. 60 günlük yemleme deneyleri süresince sıcaklık, pH,çözünmüş oksijen ve tuzluluk değerleri günlük olarak kaydedilmiştir. Elde edilenölçümler sonucunda su sıcaklığı ortalama 24,03±0,27 oC, oksijen değeri ortalama8,64±0,71 ppm., tuzluluk ‰ 36, pH 7,68±0,09 bulunmuştur. Bu değerlerin levrekyetiştiriciliğinde optimum olduğu görülmüştür.Tablo 3.4. İşletmede kullanılan deniz suyundaki ortalama kimyasal ve fiziksel parametrelerSıcaklık ( 0C ) 24,03±0,27Oksijen (ppm) 8,64±0,71pH 7,68±0,09Tuzluluk ‰3618Şekil 3.8.Tuzluluk ölçümünde kullanılan ATAGO Refractometer.Şekil 3.9. Deneyde oksijen ölçülmesinde kullanılan Oxyguard193.2. YÖNTEMLER3.2.1.Deney Yemlerinin HazırlanmasıHammaddeler elendikten sonra formülde belirtilen ölçülerde tartılarak 20 dakika süre ilekarıştırılmıştır. Daha sonra %20 oranında su ilave edilmiş ve hamur kıvamına gelenyem 2 mm.?lik göz açıklığındaki kıyma makinasından geçirilerek pelet yemlerhazırlanmıştır. Hazırlanan pelet yemler kurumaları için açık havada ve gölgede 3-4 günsüre ile bekletilmiştir. Kurutma işleminin ardından yemlerin eşit boyutta olması içinmetal elek kullanılarak elenmiş ve böylece küçük partiküllerin kullanılacak yemdenayrılması sağlanmıştır.Şekil 3.10. Hamur makinasında yem hammaddelerinin karıştırılması.203.2.2. Yemleme DeneyleriDeneylere başlamadan balıklara iki hafta süre ile yem ve çevresel koşullara uyumsağlamaları için adaptasyon uygulanmıştır. Bu süre içerisinde balıklar kontrol yemi ilebeslenmişlerdir. Her bir deney grubunun günlük öğünleri 24 oC su sıcaklığı göz önündebulundurularak toplam balık ağırlığının %3?ü oranında hesaplanmıştır. Yemleme deneyi60 günde tamamlanmıştır. Deney süresince doğal fotoperiyod (12 saat aydınlık - 12 saatkaranlık) uygulanmıştır. Yemler hergün 09:00, 12:00 ve 16:00 saatlerinde olmak üzere3 öğünde verilmiştir. Deney süresince her iki günde bir sifonlama yapılarak zemindebulunan dışkı ve yem artıklarının temizlenmesi sağlanmıştır.3.2.3. Balık Örneklerindeki Kimyasal AnalizlerYemleme deneylerinin başlangıcında, 60 adet balık Fenoxy ethanol kullanılarakanestezi edilmiş ve ortalama ağırlıkları alınmıştır. Örneklenen balıklar yağ asidianalizleri için -20 oC`de saklanmıştır. Deney sonunda, 60. günde ise kimyasal maddeanalizleri ve yağ asidi analizleri için her bir gruptan 40 adet balık örneklenmiştir.3.2.4 Deney balıklarının Ortalama Canlı Ağırlık ArtışıBalıkların ortalama canlı ağırlık artışları deney başlangıcı ve sonundaki ortalama balıkağırlıkları arasındaki farktan hesaplanmıştır.O.C.A.A = A2-A1O.C.A.A = Ortalama Canlı Ağırlık ArtışıA2 = Son AğırlıkA1 = İlk Ağırlık3.2.5 Deney balıklarının Ortalama Yüzde Canlı Ağırlık ArtışıBalıkların ortalama yüzde canlı ağırlık artışları, deney süresi sonundaki ağırlık değeri iledeney başlangıcındaki ağırlık değeri arasındaki farkın deney başlangıcındaki ağırlığaoranının yüzdesi olarak bulunmuştur. Yüzde Canlı Ağırlık Artışı;21%CAA = [Ağırlık Artışı (g) / Başlangıç Ağırlığı(g)]×100Formülü ile hesaplanmıştır [30].3.2.6 Spesifik Büyüme OranıSpesifik Büyüme Oranının hesaplanması için kontrol ve deney gruplarında yemlemedeneylerinin başlangıcından itibaren olmak üzere iki haftada bir ortalama ağırlıkölçümleri gerçekleştirilmiştir. Tartım öncesinde balıklara bir gün yem verilmemiştir.Günlük vücut ağırlığı esas alınarak Spesifik Büyüme oranı, balığın final ağırlığınındoğal logaritması ile başlangıçtaki ağırlığının doğal logaritması arasındaki farkın deneysüresine oranının 100 ile çarpılması sonucu elde edilir.Spesifik Büyüme Oranı = 100 (In ortalama final ağırlık - In ortalama başlangıç ağırlık )/gün sayısıolarak hesaplanmıştır [30].3.2.7 Yemden Yararlanma OranıYemden yararlanma oranı grupların tükettikleri yemin kuru ağırlığının, balığın deneysüresince kazandığı canlı ağırlığa bölünmesi ile hesaplanmıştır [30].Yemden Yararlanma Oranı = Tüketilen yemin kuru ağırlığı(g) / Balığın canlı ağırlıkartışı(g)3.2.8 Kimyasal AnalizlerAraştırmada kullanılan yem ve balık örneklerindeki besin maddeleri miktarı, İstanbulÜniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yem Analiz Laboratuarında AOAC (1998)?debelirtilen kimyasal analiz yöntemlerine göre yapılmıştır. Yağ Asidi Analizleri ise,TUBITAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gıda Enstitüsü Laboratuarındayapılmıştır. Yağ analizlerinde balık ve yem dokularındaki yağ, homojenizatörkullanılarak soğuk ekstraksiyon yöntemi ile belirlenmiştir. Yağ asidi analizlerindeHPLC (High Performance Liqid Cromotography) kullanılmıştır. Kullanılan yemlerin22besin maddeleri kompozisyonu (kuru madde, ham protein, ham kül ve ham selüloz)kimyasal analizler ile hesaplanmıştır. Bu analizler için her gruptan 120 adet olmak üzere240 balık önce Fenoxy ethanol solüsyonunda anestezi edilmiş daha sonra et analizleriiçin -20 0C `de derin dondurucuda saklanmıştır. Yem ve balık etindeki kimyasal maddeanalizleri Weende analiz sistemine göre yapılmıştır.3.2.8.1. Kuru MaddeÖncelikle öğütülmüş ve homojen hale getirilmiş olan yem ve balık eti örnekleri darasıalınmış olan petri kaplarında tartılmıştır. Hazırlanan örnekler Etüv?de 105 0C?deyaklaşık 5-6 saat süre ile tutulmuştur. Bu aşamadan sonra, örnekler desikatörekaldırılarak oda sıcaklığına gelmesi sağlanmıştır. Oda sıcaklığına gelen örnekler tekrartartılmışlardır. Son ve ilk ağırlıkları arasındaki tartım farkı ilk tartıma bölünüp 100 ileçarpılarak yüzde kuru madde miktarı bulunmuştur. Kaybolan ağırlık miktarı çalışılanörnekteki su miktarı olarak kaydedilmiştir [31,32].3.2.8.2 Ham ProteinYem ve balık eti örnekleri mikser kullanılarak homojen hale getirildikten sonra alınanörnekler Kjeldahl balonuna konulmuştur. Üzerine 2 g katalizör ve 30ml %96?lıkSülfirik asit (H2SO4) eklenerek balon içerisindeki sıvı berraklaşana kadar yaklaşık ikisaat kaynatılmıştır. Yaş yakma işleminin ardından sıvı yaklaşık 30 dakika soğumayabırakılmıştır. Soğutma işleminin ardından damıtma işlemi için, ılık kıvama gelen sıvıya200 ml saf su ilave edilmiş ve tekrar kaynatılmak üzere damıtma düzeneğineyerleştirilmiştir. Sıvıya aynı zamanda 50 ml N/7?lik sülfirik asit (H2SO4) çözeltisi ve 3damla metil kırmızısı ilave edilmiştir. Damıtma işlemine erlenmayer içersinde 150 mlsıvı oluşuncaya kadar devam edilmiştir. Bu aşamadan sonra ısıtıcı kapatılarak titreişlemi içim erlenmayerler sistemden alınmıştır. Damıtılan örnekler N/7?lik SodyumHidroksit (NaOH) kullanılarak erlanmayer içerisindeki sıvı renksiz oluncaya kadar titreişlemi yapılmıştır. Titrasyon farkı kaydedilerek % ham protein değeri hesaplanmıştır[31,32].233.2.8.3. Ham YağHomojen hale getirilmiş olan yem ve balık eti örnekleri belirli miktarlarda tartılmıştır.Balık eti örnekleri analiz öncesinde kurutularak kartuşlara yerleştirilmiştir. Kartuşlarakonulan örneklerin üst kısımlarına pamuk konulmuştur. Kartuşlar soxhelet cihazınıneritici kısmına yerleştirilmiştir. Dietileter kullanılarak 6 saat süre ile eritici kısımdakieter renksiz hale gelinceye kadar ekstrakte edilmiştir. Eritici kısımdaki eterinboşaltılmasının ardından balonlarda ham yağ kalıncaya kadar boşaltma işlemine devamedilmiştir. Balonlar daha sonra etüvde 105 0C?de 30 dakika kurutulmuşlardır. Kurutmaişlemini takiben desikatörde soğutularak tartılmışlardır. Tartımlar arasındaki fark örnekağırlığa bölünüp 100 ile çarpılarak yüzde ham yağ miktarı hesaplanmıştır [31,32].3.2.8.4 Ham SelülozBelli miktarda homojen haldeki yem örneği beher içerisine konularak üzerine 100ml.seyreltilmiş sülfirik asit (H2SO4) ilave edilmiştir. 30 dakika kaynama işlemini takibensıvı üzerine 10ml seyreltilmiş potasyum hidroksit (KOH) çözeltisinden ilave edilerek 30dakika kaynatılmıştır. Elde edilen çözelti cam krozeden beher içerisine süzülmüştür.Daha sonra kalabilecek organik maddelere karşı seyreltilmiş 10ml sülfirik asit (H2SO4)ve seyreltilmiş 10ml potasyum hidroksit (KOH) çözeltisi ile muamele edilmiştir. Buçözeltilerden sonra saf su ve aseton kroze kabına dökülmüştür. Daha sonra 105 0C?de 3saat kuturulduktan sonra örnekler desikatöre alınmıştır. Desikatörde soğuyan örneklertartılmıştır. Tartım işleminden sonra 550 0C?de kül fırında 30 dakika yakıldıktan sonrasoğutulmuş ve tartılmıştır. İki değer arasındaki fark örnek miktarına bölünerek yüzdeham selüloz miktarı hesaplanmıştır [31, 32].3.2.8.5 Ham KülHomojen haldeki yem ve balık eti örnekleri belirli miktarda tartılarak daraları alınmışolan porselen kroze kaplarına yerleştirilmiş ve 550 0C sıcaklıktaki kül fırında yaklaşık 6saat yakılmıştır. Bu süre sonunda örnekler fırından çıkarılıp desikatöre yerleştirilmiştir.24Örnekler soğuduktan sonra tartım işlemi yapılmıştır. Bu sonuçtan kabın ağırlığıçıkarılmış ve örnek ağırlığa bölünüp 100 ile çarpılarak yüzde ham kül değeribulunmuştur [31, 32].3.2.8.6 Azotsuz Öz MaddeYem materyali içerisinde nişasta, şekerler, pektin ve suda eriyen vitaminler gibi azotsuzöz maddeler bulunmaktadır. Yemde bulunan su, ham yağ, ham protein, ham selüloz veham kül miktarlarının yüzde değerleri toplanmış ve elde edilen bu değer 100?dençıkarılarak azotsuz öz madde miktarı hesaplanmıştır [31, 32].%Azotsuz Öz Maddeler = 100-(%Su +% HP + %HY + %HS + %HK )HP:Ham ProteinHY:Ham YağHS:Ham SelülozHK:Ham Kül3.2.8.7 Toplam Enerji DeğeriYüzde olarak elde edilen protein, yağ ve azotsuz öz maddeler sabit enerji değerleri ileçarpıldıktan sonra kendi aralarında toplanması ile toplam enerji miktarı hesaplanmıştır[33, 34].Toplam Enerji = [9.45(HY) + 5.65(HP) + 4.10(AÖM) × 1000] / 100HP:Ham ProteinHY:Ham YağAÖM:Azotsuz Öz Madde253.2.8.8 Metabolize Olabilir EnerjiMetabolize olabilir enerji karnivor türlerdeki sindirilebilirlik oranlarına göre formüllehesaplanmıştır. Karnivor türlerdeki sindirilebilirlik değerleri şu şekilde hesaplanır;Protein : [5,65 (toplam Kkal/g) protein-1.3(nitrojen atılmasında kullanılır)] ×0.90 (proteinin sindirilebilirlik oranı) = 3.9 Kkal/gYağ : 9,45 (toplam Kkal/g karbonhidrat) × 0,85 ( yağların sindirilebilirlikoranı) = 8.0 Kkal/gKarbonhidrat : 4,10 (toplam Kkal/g) × 0,40 ( kullanılabilir karbonhidrat oranı) = 1.6Kkal/gMetabolize Olabilir Enerji = 3.9 [Toplam Kkcal/g sindirilebilir protein] + 8.0 [ToplamKkal/g sindirilebilir yağ] + 1.6 [Toplam Kkcal/g sindirilebilir karbonhidrat]formülüne göre hesaplanmıştır [33, 34].3.2.9 Yağ Asidi Analizleri3.2.9.1 Balık Etindeki Toplam Yağ MiktarıBalık eti örnekleri homojenize edildikten sonra yaklaşık 1000 mg örnek tartılıp camkartuşa konulmuştur. Kartuşlar Soxtec HT Ekstraksiyon ünitesine yerleştirilmiştir.Solvent ilave edildikten sonra 10 dakika ekstraksiyon işlemi yapılmıştır.Ekstraksiyondan sonra, ekstraksiyon kapları 30 dakika 100ºC?de etüvde kurutulmuş,soğutulmasının ardından tartılmıştır. Ön ekstraksiyon işlemine tabi tutulmuş örneklermümkün olduğu kadar kantitatif olarak cam kartuştan asit hidrolizin yapılacağı örnektüpüne aktarılmıştır. Balık eti örneğinden 1000 mg tartılıp örnek tüplerine konduktansonra 1-2 gr celite ve 100-120 ml asit solüsyon (4 N HCl) her bir örnek kabınakonulmuştur. Cam kartuşlar kartuşluğa yerleştirildikten sonra hidroliz ünitesinesokulmuştur. Buhar ekzost sistemi için su aspiratör pompası çalıştırılmıştır. Her birkartuşun vakum valfleri açıldıktan sonra, düşük buhar çıkışı olacak şekilde kaynama26süresince ayarlanmıştır. Hidroliz süresinin (30 dakika) sonunda ısıtıcı kapatılmış vereflektör alınmıştır. Kondensöre soğuk çeşme suyu açılmıştır (yaklaşık 2 l/dakika). 20-25 ºC sıcaklıktaki distile sudan 100?er ml herbir tüpe koyarak asit solüsyonu seyreltilir.Bir kartuşun vakum kapatıldıktan sonra vanası açılarak örnek solüsyonu akıtılmıştır.Vana kapatıldıktan sonra, geri kalan tüpler de benzer şekilde boşaltılmıştır. Su spreyinikullanarak 50 ºC? ye ısıtılmış distile sudan 5 kez 50 ml alınıp, her bir tüpe konmuş,vakum vanasını açılarak yıkama işlemi yapılmıştır. ?Suction? tüpleri yukarıkaldırıldıktan sonra örnek tüplerinin birisi alınmıştır. Yağı alınmış pamukla temizlemeçubuğu sarılıp, asetonla ıslatılmıştır. Tüpün içinde, bu çubuk aşağı ve yukarı hareketettirilerek tüpün iç kısmı temizlenmiştir. Bu kurutulma işlemi etüvde 60-80 ºC? de birgece kurutularak gerçekleştirilmiştir [35].3.2.9.2 Yağ Asidi Metil Esterlerinin HazırlanmasıBalona 0,150 g numune tartılmıştır. 5 ml metanolik 0,5 N NaOH ilave edilmesininardından kaynama taşı atılarak soğutucu bağlanmıştır. Su banyosunda 15 dkkaynatılması ile sabunlaştırma işlemi yapılmıştır. Soğutucunun üzerinden 5 ml BF3reaktifi akıtılmış ve 5 dakika kaynatılmıştır. 2-5 ml heptan ilave edilip 1 dk dahakaynama işlemine devam edilmiştir. Soğutucu çıkarıldıktan sonra hassas olarak 25 ml`lik balon jojeye örnekler alınmıştır. Balondaki kalıntıları almak için doymuş NaCIilave edilerek çalkalandıktan sonra bu kısım 25 ml`lik balon jojeye ilave edilmiştir.Üstteki heptan fazından ise mikro pipetle 1-2 ml alınarak bir test tüpe veya cam şişeyeaktarılmıştır. İçine birkaç kristal anhidrik Na2SO4 atılıp ve karıştırılması ile metilesterleri hazırlanmıştır [36].3.2.9.3 Gaz Kromatografisinde Yağ Asitlerinin TayiniHazırlanmış olan metil esterleri enjektörle alınarak gaz kromotografiye enjekteedilmiştir. Standartların verdiği piklerin çıkış zamanına göre örnekteki yağ asitleritanımlanır ve kromatogramlarda % alan olarak ifade edilen değerler sonuç olarakverilmiştir.273.2.9.4 Gaz Kromatografisi KoşullarıTubitak (MAM)?da yapılan Yağ Asidi Analizlerinde Perkin Elmer AutoSystem XL GazKramatografi cihazı kullanılmıştır.Cihaz : Perkin Elmer AutoSystem XL Gas ChromatographyDedektör : FIDKolon : SP 2330 (30m x 0.25mm x 0.20µm) veya SP 2380 (30m x 0.25mm x 0.20µm)Dedektör Sıcaklığı : 250ºCEnjektör Sıcaklığı : 240ºCKolon Sıcaklığı : 120ºC?de 2 dak bekletilir, dakikada 5ºC artışlarla 220ºC?de 15dak bekletilir.Taşıyıcı gaz : Helyum 10psiAttenüasyon : -2 (16)Range :1Time sabiti : 200Split : 1/50Hava Basıncı : 338 ml/dakHidrojen basıncı : 45 ml/dakTaşıyıcı gaz basıncı : 23 ml/dak3.2.10 İstatistiksel AnalizlerYemleme deneyleri boyunca elde edilen sonuçlara ait standart sapma hesaplamaları vedeğerler arasındaki farkın istatistiksel yönden önemini görmek için Excel programıyardımıyla t-testi uygulanmıştır [37].284. BULGULAR4.1. Deney Balıklarının Ortalama Canlı AğırlıklarıAraştırmada kullanılan levrek balıklarının canlı ağırlık artışları 15 gün ara ile 4 periyotta60 gün boyunca tartılarak kaydedilmiştir. Canlı ağırlık değerleri deney başlangıcındadeney grubunda 4,31±0,16 g, kontrol grubu 4,25±0,15 g; deney sonunda kontrol grubu16,85±0,35 g ve deney grubu 16,26±0,21 g bulunmuştur. Balıkların ortalama canlıağırlıkları Tablo 4.5? de gösterilmiştir.Tablo 4.5. Balıkların Ortalama Canlı Ağırlıkları (g).Zaman Kontrol Grubu Deney GrubuBaşlangıç 4,25±0,15 4,31±0,1615.Gün 6,11±0,22 6,13±0,3130.Gün 9,01±0,29 8,6±0,4145.Gün 13,15±0,48 12,21±0,2560.Gün 16,85±0,35 16,26±0,21294.2.Balıkların Ortalama Canlı Ağırlık ArtışıYemleme deneyleri sonunda balıkların canlı ağırlık artışları kontrol grubunda12,6±0,34g ve deney grubunda 11,95±0,23 g olarak bulunmuştur. Deney süresince periyotlararasındaki grupların canlı ağırlık artışları Tablo 4.6? da gösterilmiştir.Tablo 4.6. Balıkların Ortalama Canlı Ağırlık Artışları (g).Periyotlar Kontrol grubu Deney Grubu0-15 1,86±0,28 1,82±0,4515-30 2,9±0,29 2,47±0,4930-45 4,14±0,68 3,61±0,5245-60 3,7±0,65 4,05±0,32Toplam C.A.A. 12,6±0,34 11,95±0,23…… t-değeri P-değeri t-tablo Önemlilik DerecesiGruplar arası 0,316 0,752 2,001 P>0.05Yapılan istatistiksel analizler sonucunda balıkların ortalama canlı ağırlık artışlarıarasında farkın önemli olmadığı bulunmuştur.4.3. Balıkların Ortalama Yüzde Canlı Ağırlık ArtışlarıBalıkların ortalama yüzde canlı ağırlık artışları ile ilgili varyans analizleri Tablo 4.7? degösterilmiştir. Yapılan varyans analizleri sonucunda gruplar arasında farkın önemsizolduğu bulunmuştur.30Tablo 4.7. Balıkların Ortalama Yüzde Canlı Ağırlık ArtışlarıKontrol Grubu Deney grubuPeriyotlar% %0-15 43,76 42,2215-30 47,46 40,2930-45 45,94 41,9745-60 28,13 33,16…… t-değeri P-değeri t-tablo Önem

Benzer Tezler

  1. Tez No

    691498

    Balık yağı içerikli gıda takviyelerinin oksidatif kaliteleri ve ağır metal yönünden değerlendirilmesi

    Assessment of fish oil containing food supplements in terms of oxidative quality and heavy metal

    DİLAN BÜYÜKFİDAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Su ÜrünleriÇukurova Üniversitesi

    Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLSÜN ÖZYURT

  2. Tez No

    112230

    Properties and thermal inactivation kinetics of lipase and peroxidase from hazelnut in relation to natural hazelnut meal stability

    Natürel fındık unundaki acılaşma ile ilgili olarak fındık lipaz ve peroksidaz enzimlerinin etkisizleştirme kinetiği

    FERDA SEYHAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2001

    Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF. DR. ÖZGÜL EVRANUZ

  3. Tez No

    882421

    Fonksiyonel gıda olarak siyah susamın makro ve mikro besin öğelerinin belirlenmesi

    Determination of macro and micro nutrients of black sesame as a functional food

    GÜLDEN KILINÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Beslenme ve DiyetetikHaliç Üniversitesi

    Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ÖZERSON

  4. Tez No

    742721

    Astragalus compactus subsp. compactus (guni) ve endemik Verbascum diversifolium (Nizip sığırkuyruğu) taksonlarının in vitro biyoaktif ve fitokimyasal özelliklerinin belirlenmesi

    Determiniation of in vitro bioactive and phytochemical properties of Astragalus compactus subsp. compactus (guni) and Verbascum diversifolium (Nizip mullein) taxa

    EBRU BAHAR ÇİÇEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    BiyokimyaFırat Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERHAT KESER

  5. Tez No

    543872

    Konserve teknolojisi işlem basamaklarında skipjack ve yellowfin ton balıklarındaki bazı kalite değişimlerinin belirlenmesi

    Determination of some quality changes in canned technology process steps in skipjack and yellowfin tuna

    OĞUZ ZAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Su ÜrünleriÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FİKRET ÇAKIR

Geri Dön