Hanefî fıkhında mülkiyetin sözleşmeyle nakli
The transfer of ownership through contracts in Ḥanafī jurisprudence
- Tez No: 926657
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZHAN TAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 440
Özet
Tez, Hanefî fıkhında mülkiyetin sözleşmeyle naklini konu edinmekte olup fıkıh eserlerinde farklı bablarda yer bulan mülkiyete ilişkin kavram ve kullanımlara sözleşme hükümleri bağlamında yaklaşmaktadır. Çalışma aynı zamanda klasik Hanefî füru-ı fıkıh eserlerinde sözleşmelere dair hükümlerin mülkiyet ilişkileri üzerinden okunmasını konu edinmesiyle, klasik füru-ı fıkıh eserlerinin sistematiğinde takip edilmemesi bakımından özgün olarak nitelenebilecek bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır. Tez, giriş ve sonuç haricinde üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde mülkiyet kavramının dilsel ve terim anlamına yönelik incelemelerde bulunulmuş, tezdeki analizlere alt yapı sağlayabileceği düşünülen bazı kavramsal izah ve karşılaştırmalara yer verilmiştir. Mülkiyetin sözleşmeyle nakline dair genel ilkeler de giriş bölümünde paylaşılmış, mülkiyetin sözleşmeyle nakli dışında kalan hususlara işaret edilerek tez konusunun kapsamının sınırlarına dikkat çekilmiştir. Tezin birinci bölümünde mülkiyetin nakli hükmünü doğuran temel sözleşmeler incelenmiştir. Bu sözleşmeler aynın ivazlı temliki olan beyʿ, aynın ivazsız temliki olan hibe, menfaatin ivazlı temliki olan icare ve menfaatin ivazsız temlikini ifade eden ariyet akitleridir. İkinci bölümde mülkiyetin naklini gerektirmekle birlikte, ya hükümleri birinci bölümdeki sözleşmeler üzerinden izah edilmekle ya fıkıh eserlerinde birinci bölümdeki sözleşmeler kapsamında ele alınmakla ya da mülkiyetin naklinde geçerli bazı ilkelere aykırı özellikler taşımakla ikincil konumda kalan sulh, kısmet, istıṣnāʿ, sadaka, ʿariyye, ʿumrā, ruḳbā ve vasiyet sözleşmeleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde tarafların sözleşme üzerindeki tasarruflarının ve sözleşmenin fesih ve ikale yoluyla sona ermesinin mülkiyetin nakli bakımından sonuçları ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the transfer of ownership through contracts in Ḥanafī jurisprudence, focusing on concepts and applications related to ownership within the context of contractual rules as they appear across various chapters of classical fiqh works. By interpreting rules on contracts through their implications for property relations, the study aims to provide a distinctive perspective that diverges from the systematic approach traditionally followed in classical Ḥanafī furūʿ al-fiqh literature. The thesis consists of three chapters, in addition to an introduction and a conclusion. The introduction explores the linguistic and terminological meanings of ownership, providing conceptual explanations and comparisons that serve as a foundation for the analyses in the thesis. It also delineates the scope of the study by pointing out issues beyond the transfer of ownership through contracts and outlines the general principles governing such transfers. The first chapter examines the fundamental contracts that give rise to the transfer of ownership. These contracts include bayʿ (the transfer of tangible property for compensation), hibah (the transfer of tangible property without compensation), ijārah (the transfer of usufruct for compensation), and ʿāriyah (the transfer of usufruct without compensation). In the second chapter, the study examines contracts that, while resulting in the transfer of ownership, are regarded as having secondary legal status. This secondary status arises either because their rulings are explained through the contracts discussed in the first chapter, because they are categorized under those contracts in fiqh texts, or because they possess characteristics that deviate from the general principles governing ownership transfer. These contracts include ṣulḥ (settlement), qismah (partition), istiṣnāʿ (manufacturing contract), ṣadaqah (charitable endowment), ʿariyyah, ʿumrā (life estate), ruqbā (conditional life estate), and waṣiyyah (bequest). The third chapter focuses on the consequences of the parties' dispositions regarding the contract and the termination of contracts through revocation (faskh) or mutual rescission (iqālah) concerning the transfer of ownership.
Benzer Tezler
- Bütçe gelirleri bağlamında İslam'da vergi ve devlet harcamaları
Taxes and government expenditures in İslam in the context of budget revenues
MUHAMMET HANEFİ YAĞMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TABAKOĞLU
- Hanefi fıkhında alışveriş (bey') ile ilgili asıllar
Principles regarding shopping (bey') in Hanefi fiqh
YUNUS KOTAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLYAS YILDIRIM
- Hanefî fıkhında alacağın zekâtı
The zakat of claim in Hanafi school of law
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH TIRABZON
- Hanefi fıkhında şerh geleneği (El-hidâye şerhleri örneği)
The tradition of comments (Sharh) in the Hanafi school of law (the example of the commentaries of Al-Hidayah)
HAMZA ARSLAN
Doktora
Türkçe
2022
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ŞİMŞEK