İyileştirme bahçeleri tasarım kriterlerinin belirlenmesi ve bu kriterlerin algısal restorasyon ve sağlık üzerindeki etkilerinin İzmir iyileştirme bahçeleri örneğinde incelenmesi
Determining the desing criteria of healing gardens and examining the effects of these criteria on perceived restoration and health i̇n the example of İzmir Heali̇ng gardens
- Tez No: 927559
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH AKPINAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
İnsanların kendilerini psikolojik ve fizyolojik yönden iyi hissetmeleri için tasarlanan ve uygulanan bahçelere iyileştirme bahçeleri denmektedir. İyileştirme bahçeleri genellikle stresi azaltmayı ve sağlık durumunu iyi yönde etkilemeyi hedefleyen huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri ve hastaneler gibi bakım kuruluşlarının bahçelerinde tasarlanmaktadır. Bu nedenle iyileştirme bahçelerinin insanların stres restorasyonu ve ruh sağlığı üzerindeki etkilerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu kapsamda bu tez çalışmanın amacı; iyileştirme bahçesi tasarım kriterlerinin literatür kapsamında belirlenmesi, belirlenen iyileştirme bahçesi kriterlerinin insanların algısal restorasyonu ve sağlığı üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Veriler 2023-2024 yıllarından Bornova Terapi Bahçesi, İnciraltı Hortikültürel Terapi Bahçesi, Çiğli Terapi Bahçesi'nde 18 yaşından büyük 300 kişi yüz yüze anket yöntemi ile toplanmıştır. Katılımcıların algısal restorasyonunu ölçmek için Dikkat Restorasyonu Teorisi bileşenleri (uzaklaşma, büyülenme, uyum, uyumluluk), stres seviyesi için Algılanan Stres Ölçeği, ruh ve genel sağlık durumunu ölçmek için ise kişisel bildirim soruları kullanılmıştır. İyileştirme bahçelerinde olması gerekn 16 tasarım kriteri yapılan literatür taraması sonucu belirlenmiştir. Yapılan analizlerde Çoklu Doğrusalllık Sorunu nedeniyle yalnızca 3 iyileştirme bahçesi tasarım kriteri incelenebilmiştir. Veriler Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ile analiz edilmiştir. Sonuçlar iyileştirme bahçesi güvenirliliği ve mevcut renk birleşimi ile uzaklaşma arasında pozitif anlamlı ilişki olduğunu; iyileştirme bahçesi güvenirliliği, sadeliği ve mevcut renk birleşimi ile büyülenme arasında pozitif anlamlı ilişki olduğunu; iyileştirme bahçesi sadeliği ile uyumluluk arasındaki pozitif anlamlı ilişki olduğunu göstermiştir. Ayrıca iyileştirme bahçesi sadeliği ile stres seviyesi arasında pozitif anlamlı ilişki olduğu belinirken, iyileştirme bahçesine gitme sıklığı ve iyileştirme bahçesi rengini beğenme arasında ise negatif anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Ruh sağlığı açısından ise, veriler iyileştirme bahçesi özellikleri yönüyle herhangi bir anlamlı ilişki göstermemiştir. Genel sağlık açısından ise, iyileştirme bahçesi rengini beğenme ile genel sağlık arasında pozitif anlamlı ilişki olduğunu belirlenirken, iyileştirme bahçesi sadeliği ve iyileştirme bahçesine gitme sıklığı ile genel sağlık arasında negatif anlamlı ilişki bulunmuştur. Sonuçlar iyileştirme bahçelerinin güvenirliliği, sadeliği ve renk birleşimi uyumu özelliklerinin insanların algısal restorasyonları üzerinde; iyileştirme bahçesi sadeliğinin stres seviyesi üzerinde ve iyileştirme bahçesi renk birleşimi uyumunun genel sağlık üzerinde olumlu etki oluşturabileceğini göstermektedir. Bu kapsamda tasarlanan iyileştirme bahçelerinin bu özellikler dikkate alınarak tasarlanması önerilmektedir. Ancak hangi tasarım ktiterinin en etkili katkı sağlaycağını belirleyebilmek için bu konuda daha fazla çalışmanın yapılması geremektedir.
Özet (Çeviri)
Gardens designed and implemented for people to feel psychologically and physiologically well are called healing gardens. Healing gardens are generally designed in the gardens of care institutions such as nursing homes, rehabilitation centers, and hospitals, which aim to reduce stress and improve the health status.In this context, the aim of this thesis study is; The aim is to determine the healing garden design critera within the scope of the literature and to examine the effects of the determined healing garden criteria on people's perceptual restoration and health. Data were collected from 300 people over the age of 18 in Bornova Therapy Garden, İnciraltı Horticultural Therapy Garden, and Çiğli Therapy Garden in 2023-2024 via face-to-face survey. Attention Restoration Theory components (being away, fascination, extent, and compatibility) were used to measure the percepived restoration of the participants, Perceived Stress Scale was used for stress level, and self-report questions were used to measure mental and general health status. Sixteen design criterias that healing gardens should have were determined as a result of the literature review. In the analyses, only 3 healing garden design criteria could be examined due to the Multicollinearity Issues. The data were analyzed with Multiple Linear Regression Analysis. The results showed that there was a positive significant relationship between healing garden safety and current color combination and distance to healing gardes; there was a positive significant relationship between healing garden safety, simplicity, and current color combination and fascination; there was a positive significant relationship between healing garden simplicity and compatibility. In addition, while a positive significant relationship was determined between healing garden simplicity and stress level, a negative significant relationship was determined between frequency of visit to the healing garden and liking the color of the healing garden. In terms of mental health, the data did not show any significant relationship. In regard to general health, a positive significant relationship was determined between liking the color of the healing garden and general health, while a negative significant relationship was found between simplicity of the healing garden and frequency of visit to the healing garden and general health. The results show that the reliability, simplicity, and color combination features of healing gardens can have a positive effect on people's perceived restorations; the simplicity of the healing garden on stress level, and the harmony of the healing garden color combination on general health. In this context, it is recommended that healing gardens should be designed by taking these features into consideration. However, more studies are needed to be conducted on this subject to determine which design criteria will provide the most effective contribution.
Benzer Tezler
- Ruh sağlığı kurumlarında iyileştirme bahçelerinin irdelenmesi ve peyzaj tasarım ilkelerinin belirlenmesi
Examination of healing gardens in mental health institutions and determination of healing garden design principles
PELİN KEÇECİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY
- Pediatrik hastanelerin iç mekân tasarım kriterlerine şifa bahçelerinin dâhil edilmesi
Inclusion of healing gardens in interior design criteria of pediatric hospitals
HİKMET ÖZLEM YURTGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve DekorasyonSelçuk Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU ERDOĞAN
- Dikey bahçe tasarım ve uygulama ilkelerinin dünya ve Türkiye örnekleri doğrultusunda incelenmesi
Investigation on the application and design principles of vertical garden according to the world and Turkey applications
ERDİ EKREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Peyzaj MimarlığıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞULE KISAKÜREK
- Alüminyum işleme merkezi hurda oranlarının azaltılması
Reducing scrap ratio of aluminyum milling center
TAYFUN KANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Makine MühendisliğiSakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesiİmalat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDİNÇ İLHAN
- İyileştirme bahçeleri ve uygulanabilir konsept tasarımların oluşturulması: Erzurum örneği
Healing gardens and creating applicable concept designs: The case of Erzurum
MUHAMMET EMRE YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıAtatürk ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF AKPINAR KÜLEKÇİ