Genetic and environmental contributions to psychotic-like experiences and working memory connectivity in Turkish adolescents and young adults: A twin study
Türk ergen ve genç yetişkinlerde psikotik benzeri deneyimler ve çalışma belleği işlevsellik bağlantısına genetik ve çevresel etkiler: Bir ikiz çalışması
- Tez No: 927566
- Danışmanlar: PROF. DR. TIMOTHEA TOULOPOULOU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Nörobilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Psikoz, sağlıklı popülasyonlarda gözlemlenen psikotik benzeri deneyimlerden şizofreni gibi ciddi psikotik bozukluklara kadar uzanan bir kontinyumda yer alır. Psikotik benzeri deneyimler (PBD) ergenlik döneminde yaygın olarak görülmektedir ve bu deneyimlerle ilişkili distres, klinik önemlerinin belirlenmesinde anlamlı bir rol oynar. Ergenlik dönemi, beynin önemli ölçüde işlevsel yeniden yapılanmaya uğradığı ve psikotik bozuklukların ilk kez ortaya çıktığı kritik bir zaman dilimidir. Çalışma belleği psikoz için bir ara fenotip olarak kabul edilmektedir ve hem psikoz hastaları hem de hastaların birinci derece akrabaları çalışma belleğinde değişiklikler göstermektedir. Bu tezin temel amacı, PBD'ler ve beyin işlevsel bağlantı mekanizmaları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. İlk çalışmada, ergenlerde psikotik benzeri deneyimler ve görev tabanlı işlevsel bağlantı arasındaki ilişki araştırılmıştır. Ayrıca, PBD'ler ve fonksiyonel bağlantı ölçümlerindeki genetik ve çevresel etkilerin ikiz modellemesi ile saptanması amaçlanmıştır. Sonuçlar, inferior frontal girusta gözlemlenen değişmiş bağlantısallığın ergenlik döneminde PBD'lerin sıklığı ve distresi ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Dahası, PBD'lerle ilişkili distres, orta düzeyde kalıtılabilirlik gösterirken, sıklık esas olarak çevresel faktörlerden etkilenmiştir. Benzer şekilde, çalışma belleğiyle ilgili işlevsel bağlantı ölçümleri ağırlıklı olarak çevresel faktörlerle şekillenmiş ve ergenlik döneminde çevresel etkilerin kritik rolünü vurgulamıştır. İkinci çalışma, COVID-19'u psikoz için bir çevresel risk faktörü olarak araştırmış ve COVID-19 hastaları ile sağlıklı kontroller arasındaki işlevsel bağlantı farklılıklarını incelemiştir. Ayrıca, PBD'lerin sıklığı ve inflamasyon belirteçlerinin fonksiyonel bağlantı üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Sonuçlar, COVID-19 hastalarının sağlıklı kontrollere kıyasla sensorimotor ağ, merkezi yürütme ağı ve dil ağında hipokonnektivite, görsel ağda ise hiperkonnektivite gösterdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, pozitif PBD'lerin bir ortak değişken olarak analize dahil edilmesi, COVID-19 grubunun dikkat çekerlik ağı ve merkezi yürütme ağı içinde daha yüksek işlevsel bağlantı sergilediğini göstermiştir. Bu tezin bulguları, altta yatan işlevsel beyin mekanizmalarında değişikliklere yol açarak psikoz riskini artıran çeşitli çevresel risk faktörlerinin önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Psychosis lies on a continuum, with psychotic-like experiences (PLEs) observed in healthy populations to full-blown psychotic disorders such as schizophrenia. PLEs are relatively common during adolescence, with distress associated with these experiences playing an essential role in determining their clinical significance. Adolescence is a critical time period where the brain undergoes substantial functional reorganization and where psychotic disorders first manifest. One promising intermediate phenotype for psychosis is the working memory with both patients, their first-degree relatives showing disruptions in performance and functional connectivity (FC). The overall aim of this thesis was to investigate the relationship between PLEs and FC mechanisms. The first study investigated the relationship between PLEs and task-based FC during a working memory task in adolescents. Moreover, we aimed to decompose the genetic and environmental influences in PLEs and FC measures via twin modeling. Our findings revealed that altered connectivity in the inferior frontal gyrus was associated with increased frequency and distress of PLEs during adolescence. Importantly, distress associated with PLEs showed moderate heritability, while the frequency of PLEs was predominantly shaped by environmental factors. The FC measures were mainly influenced by unique environmental factors, highlighting the critical role of environmental exposures during adolescence. The second study investigated COVID-19 as an environmental risk factor for psychosis and examined the differences in FC between COVID-19 patients and healthy controls. Further, the effect of the frequency of PLEs and the inflammation markers on functional connectivity differences was studied. The results demonstrated that while COVID-19 patients showed hypoconnectivity in the sensorimotor, central executive, and language networks, they showed hyperconnectivity in the visual network compared to healthy controls. Furthermore, including positive PLEs as a covariate revealed that the COVID-19 group exhibited greater functional connectivity within the salience and central executive networks. The findings of this thesis highlight the importance of environmental risk factors that increase psychosis risk by altering the underlying functional brain mechanisms.
Benzer Tezler
- Bipolar hastalarda aile işleyişi ve evliliğin hastalık özellikleri ile ilişkisi
Association between Bipolar Disorder clinical and phenomenological features and marriage and family issues
NESLİ KESKİNÖZ BİLEN
- Identification of RNA-based biomarkers associated with manic episodes and lithium response in bipolar disorder
Bipolar bozuklukta manik atak ve lityum tepkiyle ilişkili RNA tabanlı biyomarkerlerin tanımlanması
NOOR NIAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Biyolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAY GÜRE
- Alzheimer hastalarında PSEN1 geni mutasyon taraması ve apoe genotiplendirmesi
Screening for mutations in PSEN1 gene and apoe genotyping in alzheimer patients
TUĞÇE KARADUMAN
- Bilinç-kimlik etkileşiminin nörofelsefe açısından temellendirilmesi
The foundation of consciousness-identity interaction in neurophilosophical way
BURÇAK ÖZKAN
- Non-sendromik konjenital kalp hastalarında genomik kopya sayısı varyasyonlarının değerlendirilmesi
Evaluation of genomic copy number variations in non-syndrome congenital heart diseases
BÜŞRA ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
GenetikEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTıbbi Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİLHAN ARTAN