V871 PER, V359 CAS ve CK AQRnın dönem değişimleri
Period changes of V871 PER, V359 CAS and CK AQR
- Tez No: 927640
- Danışmanlar: PROF. DR. MESUT YILMAZ70
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Astronomy and Space Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 70
Özet
Bu çalışmada, V871 Per, V359 Cas ve CK Aqr örten çift yıldızlarının dönem değişimleri incelendi. Literatürde mutlak parametreleri olmadığı için ilk olarak q-i taramasıyla bileşenlerinin en olası kütle oranları (q) belirlendi ve bu değerlere göre sistemlerin ışık eğrisi analizleri gerçekleştirildi. V871 Per, V359 Cas ve CK Aqr'nin kütle oranları sırasıyla 0.6, 0.53 ve 4.05 olarak bulundu. Yıldızların uzaklıkları ve yıldızlararası sönümleme değerleri kullanılarak da mutlak parametreler belirlendi. O-C grafikleri bu parametreler yardımıyla analiz edilerek, dönem değişimlerine dair parametreler ortaya kondu. V871 Per'in eksen dönmesi gösterdiği ve bu hareketinin periyodunun 70.6 yıl olduğu bulundu. V359 Cas'taki dönem değişiminin ise sisteme kütle çekimsel bağlı üçüncü cisimden kaynaklandığı saptandı ve bu üçüncü cismin yaklaşık 26.8 yıl periyotla yörüngede hareket ettiği ve kütlesinin 1.72 Mʘ olduğu hesaplandı. Ayrıca, ikili yıldız sisteminin bileşenlerinin arasında kütle aktarımı olduğu ve bunun yörünge dönemini artırdığı belirlendi. Dönem artış hızı 1.84×10⁻⁸ gün/yıl, kütle transfer oranı 1.54×10⁻⁸ (Mʘ/yıl) olarak hesaplandı. CK Aqr'nin dönem değişimi ise iki farklı mekanizma ile açıklandı: biri sisteme bağlı üçüncü ve dördüncü cisimlerin varlığı, diğeri ise üçüncü cisim ve manyetik çevrim etkisiyle gerçekleşen dönem değişimidir. İlk yaklaşımda, üçüncü ve dördüncü cisimlerin kütleleri sırasıyla 0.37 ve 0.26 Mʘ olarak bulundu. İkinci yaklaşımda ise üçüncü cismin kütlesi 0.43 Mʘ, manyetik çevrim periyodu 9.67 yıl ve manyetik alan şiddeti 17 kG olarak belirlendi.
Özet (Çeviri)
In this study, the period variations of the eclipsing binary systems V871 Per, V359 Cas, and CK Aqr were examined and analyzed. Since absolute parameters were not available in the literature, the component's most probable mass ratios (q) were initially determined by scanning q-i, and light curve analyses of the systems were performed based on these values. The mass ratios of V871 Per, V359 Cas, and CK Aqr were found as 0.6, 0.53, and 4.05, respectively. Using the stars' distances and interstellar absorption values, the absolute parameters were also determined. O-C diagrams were analyzed with these parameters, and period change parameters were derived. It was found that V871 Per exhibits absidal motion with a period of 70.6 years. The period variation in V359 Cas was caused by a third body with a mass of 1.72 Mʘ and an orbital period of 26.8 years. Additionally, mass transfer between the components of the binary system was identified, which is increasing the orbital period. The period increase rate was calculated as 1.84×10⁻⁸ days/year, and the mass transfer rate was 1.54×10⁻⁸ (Mʘ/year). The period variation in CK Aqr was explained by two mechanisms: the presence of third and fourth bodies and the effect of the third body and magnetic cycle. In the first approach, the masses of the third and fourth bodies were found to be 0.37 and 0.26 Mʘ, respectively. In the second approach, the mass of the third body was calculated as 0.43 Mʘ, with a magnetic cycle period of 9.67 years and a magnetic field strength of 17 kG.