İtikâdî konuların hadislerle temellendirilmesi: Lekânî'nin Hidâyetü'l-Mürîd Li-Cevhereti't-Tevhîd örneği
The establishment of theological doctrines through hadith: The case of Lekānī's Hidāyat Al-Murīd Li-Jawharat Al-Tawḥīd
- Tez No: 927820
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET AYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Hadis, İtikad, Delil, Lekānî, Hidâyetü'l-mürîd, Hadith, Creed, Evidence, Lakānī, Hidāyat al-Murīd
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Dinî hükümler, genel olarak“aslî”ve“fer'î”olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmaktadır. İnançla ilgili hükümler“aslî”olarak adlandırılırken, amelle ilgili hükümler ise“fer'î”olarak nitelendirilir. Aslî hükümlerin bulunmadığı bir durumda fer'î hükümlerin anlam kazanamaması, sahih bir inancın önemini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, sahih bir inanç, amellerin doğruluğunu temin eden temel bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Allah Teâlâ, inanç esaslarını peygamberi aracılığıyla insanlara bildirmiş, Peygamberimiz de bu esasları Kur'ân-ı Kerîm'i tebliğ ederek ve hadisler irad buyurarak açıklamıştır. Kur'ân-ı Kerîm, inançla ilgili temel ilkeleri açık bir şekilde ortaya koymuş ve bu esaslara iman etmeyi farz kılmıştır. İnanç meselelerinde Kur'ân'ın delil olma niteliği üzerinde ittifak bulunmaktadır. Bununla birlikte, hadislerin itikâdî konularda delil değeri hakkında ulema, mütevâtir ve âhâd hadisler arasında bir ayrım yapmıştır. Mütevâtir hadisler, kesin bilgi ifade etmeleri sebebiyle delil olarak kabul edilmiş; ancak âhâd hadislerin inanç meselelerinde delil teşkil edip etmeyeceği hususunda farklı görüşler öne sürülmüştür. Bu bağlamda, itikâdî hükümlerin temellendirilmesinde hadislerin rolü tartışılmıştır. Bu çalışma hem mütekellim hem de muhaddis kimliğiyle tanınan Lekānî'nin ilmî kişiliği ve eserlerini ele almakta, hadislerin itikâdî meselelerde delil olup olamayacağı meselesini mütevâtir ve âhâd hadisler bağlamında incelemektedir. Araştırmanın temel eksenini, Lekānî'nin Hidâyetü'l-Mürîd adlı eseri oluşturmaktadır. Bu eser çerçevesinde, hadislerin itikâdî meselelerdeki kullanımı ve delil değeri analiz edilmiştir. Çalışma, Lekānî'nin itikâdî konularda hadisleri nasıl yorumladığını ve bu hadislerin kelâmî düşünce üzerindeki etkilerini ortaya koymayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
Religious rulings are typically classified into two main categories:“essential”(aslī) and“derivative”(farʿī). Rulings concerning faith are termed“essential,”while those related to practice are called“derivative.”The lack of essential rulings makes the derivative rulings meaningless, highlighting the necessity of a sound faith. In this sense, a sound faith becomes a fundamental element that guarantees the correctness of deeds. Allah the Almighty conveyed the principles of faith to humanity through His Prophet, and our Prophet explained these principles by proclaiming the Qur'an and delivering hadiths. The Qur'an explicitly presents the fundamental principles of faith and obliges belief in these principles. There is a consensus regarding the Qur'an's authority as evidence in matters of faith. However, scholars have distinguished between mutawātir and āhād hadiths concerning the evidentiary value of hadiths in theological matters. Mutawātir hadiths have been accepted as evidence due to their definitive nature, whereas differing views have been expressed on whether āhād hadiths can serve as evidence in matters of faith. In this context, the role of hadiths in substantiating theological rulings has been a subject of discussion. This study explores the scholarly contributions and works of Lekānī, who is recognized both as a mutakallim and a muḥaddith. It examines the issue of whether hadiths can serve as evidence in doctrinal matters, focusing on the categories of mutawātir and āhād hadiths. The main focus of the research is Lekānī's Hidāyat al-Murīd, which serves as a foundation for analyzing the use and evidentiary value of hadiths in doctrinal issues. The study aims to shed light on how Lekānī interprets hadiths in theological discussions and their influence on kalām thought.
Benzer Tezler
- Kelamî tartışmalara konu olan rivâyetlerin değerlendirilmesinde yöntem ve tarihi arkaplanın önemi - 'Allah'ın eli' rivayeti özelinde -
The importance of the method and historical backdrop in the evaluation of traditions subject to theological debate
KEMAL TEKBIÇAK
- Ebü'l-Hasan el-Eş 'arî'nin kelâm sistemi ve kaynakları
Abu al-Hasan al-Ashari?s kalam system and his sources
HİKMET YAĞLI MAVİL
- Zemahşerî'nin Keşşâf Tefsîri'nde Peygamber tefsîri uygulamaları
Applications of the Prophets expounding in Zamakhsharis Kashshaf
BEKİR ÖZKIZIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSHAK ÖZGEL
- İslam mezhepleri tarihi açısından İbn Mâce'nin Mukaddime'si
Ibn Majah's Muqaddimah in terms of the history of Islamic sects
İSA ÇUBUKCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. SAFFET SARIKAYA
- تفسير القرآن للحنفي (سورة البروج والطارق والأعلى والغاشية والفجر والبلد) للإمام مُحَمَّد بن مُحَمَّد البردعي (ت.927 هـ)
Hanefi al-Barada's narration of the Holy Qur'an (Surah al-Burooj – at-Tariq – al-Ala – al-Ghaashiyah – al-Fajr – al-Balad)
HATEM ABDULKAREEM AHMED AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAIBA FARHAT