Alzheimer hastalığına bağlı majör nörobilişsel bozukluk için Türkçe konuşma analizi geliştirme çalışması
Development study of Turkish speech analysis for major neurocognitive disorder due to Alzheimer's disease
- Tez No: 928217
- Danışmanlar: PROF. DR. ERGUVAN TUĞBA ÖZEL KIZIL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Geriatri, Psikiyatri, Geriatrics, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Alzheimer hastalığı, hafif bilişsel bozukluk, konuşma analizi, Alzheimer's disease, mild cognitive impairment, speech analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Disiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Alzheimer Hastalığı (AH) yaşlılarda demans/majör nörobilişsel bozukluğun en yaygın nedenidir. Bilişsel işlevlerin ilerleyici biçimde kaybı ile özellikli nörodejeneratif bir hastalık olup yakın bellek bozukluğu birincil belirti olarak kabul edilir. Bununla birlikte, AH'de dil becerisi de etkilenir. Alzheimer hastalığının erken teşhis ve sağaltımı hasta ve bakım verenlerin yaşam kaliteleri bakımından çok önemlidir. Nöropsikolojik değerlendirme için kullanılan tarama testleri bilişsel kayıpların erken dönemde saptanmasına yardımcı olsa da, duyarlılıkları sınırlıdır, eğitimli uzmanlar tarafından uygulanmaları gerekmektedir. Bu çalışmada, konuşma analizi kullanılarak AH'ye bağlı majör nörobilişsel bozukluğu (AH-MNB) (n=41) ya da hafif nörobilişsel bozukluğu (HNB) (n=29) olan bireylerin sağlıklı yaşlılardan(n=35) ayrılmasının mümkün olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Tüm katılımcılara bilişsel işlevleri değerlendirmek amacıyla Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği, Standardize Mini Mental Test, Sözel Bellek Süreçleri Testi, , Saat Çizme Testi, Sözel Akıcılık Testi, Artırılmış İpuçlu Hatırlama Testi ve İz Sürme Testi uygulanmıştır. Dil işlevlerinin değerlendirilmesi için Sözel Akıcılık Testi, Kurabiye Hırsızlığı Resim Betimleme Testi, Boston Adlandırma Testi ve spontan konuşma sırasında katılımcıların ses kayıtları alınmıştır. Kayıtlar otomatik ses tanıma (ASR) ve PRAAT uygulaması kullanılarak prozodik, leksikal ve akustik özellikler açısından analiz edilmiştir. Konuşma ile ilgili dokuz parametrenin gruplar arasında anlamlı olarak farklı olduğu saptanmıştır. Konuşma süresi, hikaye anlatma süresi, duraklama süresi, uzun duraklama sayısı, spontan konuşmadaki uzun duraklama sayısı parametrelerinde AH-MNB ile HNB ve sağlıklı yaşlı grupları arasında anlamlı fark; konuşma hızı ve spontan konuşmadaki duraklama konuşma oranı parametrelerinde AH-MNB ve HNB ile sağlıklı yaşlı grubu arasında anlamlı fark; spontan konuşmadaki konuşma temposunda AH-MNB ile sağlıklılar arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır. Bu bulgular, konuşma temelli yöntemlerin, Alzheimer hastalığının erken tanısı için invazif olmayan, uygun maliyetli ve erişilebilir bir tanı aracı olarak geliştirilebileceğini desteklemektedir.
Özet (Çeviri)
Alzheimer's disease (AD) is the leading cause of dementia/major neurocognitive disorder in the elderly. It is a neurodegenerative disease characterized by progressive loss of cognitive functions, and short-term memory impairment is considered as the core symptom. However, language skills are also affected in AD. Early diagnosis and management of Alzheimer's disease are very important for the quality of life of both patients and caregivers. Although screening tests used for neuropsychological assessment help detect cognitive deficits at an early stage, their sensitivity is limited, and they should be applied by trained specialists. The aim of this study was to investigate whether it is possible to distinguish individuals with major neurocognitive disorder due to AD (AD-MND) (n=41) or minor neurocognitive disorder (MiND) (n=29) from healthy elderly (n=35) using speech analysis. In order to evaluate cognitive functions, Standardized Mini Mental Test, Clock Drawing Test, Montreal Cognitive Assessment Scale, Öktem's Auditory Verbal Learning Test, Verbal Fluency Test, Augmented Cued Recall Test and Trail Making Test were applied to all participants. In order to evaluate language functions, voice recordings of the participants during spontaneous speech, Verbal Fluency Test, Cookie Theft Picture Description Test and Boston Naming Test were taken. The recordings were analyzed in terms of prosodic, lexical and acoustic properties using automatic speech recognition (ASR) and PRAAT applications. Nine speech parameters were found to be significantly different between the groups. There was a significant difference between AH-MND, MiND and control groups in the parameters of speaking duration, storytelling duration, pause duration, number of long pauses, number of long pauses in spontaneous speech; there was a significant difference between AH-MND, MiND and healthy elderly groups in the parameters of speaking rate and paused speech rate in spontaneous speech; There was a significant difference between AD-MND and healthy groups in the tempo of speech during spontaneous speech. These findings support that speech-based methods can be developed as a cost-effective, non-invasive, and accessible diagnostic tool for the early diagnosis of Alzheimer's disease.
Benzer Tezler
- Alzheimer hastalığına bağlı demans olgularında yargılama becerilerinin değerlendirilmesi
Assessment of the Judgment Skills of Patients with Dementia Related to Alzheimer's Disease
SEVİNÇ KIRICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiAnkara ÜniversitesiAdli Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLBAHAR BAŞTUĞ
- Timokinon tedavisinin sporadik alzheimer modeli oluşturulmuş sıçan beyin dokusundaki mikroRNA ve mRNA ekspresyonu üzerindeki etkisinin araştırılması
Investigating the mechanism on expression of MRNA and microrna triggered by timoquinon treatment in brain of sporadic alzheimer's disease model rats
TUĞÇE AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BiyoteknolojiBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FAHRİ AKBAŞ
- Fiziksel çevrenin Alzheimer hastalığındaki yeri ve önemi: Farklı tipteki özel Alzheimer bakımevleri için iç mekân tasarım kriterlerinin geliştirilmesi
The role and important of physical environmental in Alzheimer's disease: Design criteria proposal for different types of Alzheimers' nursing homes
DİLEK ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE GÖRGÜL
- Apolipoprotein E ve sitokrom P450 gen polimorfizmlerinin araştırılması: Moleküler genetik yöntem kurulması ve geliştirilmesi
Research of apolipoprotein E and cytochrome P450 gene polymorphisms: Setting up and improving molecular genetic method
AYLİN KÖSELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eczacılık ve FarmakolojiUludağ ÜniversitesiFarmakoloji ve Klinik Farmokoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI ULUS
- Anti-apoptotic effects of SpeedyRINGO in neurodegeneration
SpeedyRINGO proteininin nörodejenerasyondaki anti-apoptotik etkileri
AYŞEGÜL ÜNAL
Doktora
İngilizce
2012
Biyolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU KARABAY KORKMAZ