İnsan hakları temelli yaklaşım çerçevesinde yapay zekâ teknolojilerinde kişisel verilerin korunması
The protection of personal data in artificial intelligence technologies within the framework of human rights-based approach
- Tez No: 928847
- Danışmanlar: PROF. DR. SABAHATTİN NAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 405
Özet
Yapay zekâ (YZ) sistemlerinde kişisel veri işleme faaliyetleri, mahremiyet/gizlilik dahil olmak üzere insan hakları üzerinde birçok olumsuz etki oluşturmaktadır. Özel hayata saygı hakkı başta olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin korunmasında ana güvence, kişisel verilerin korunması hakkıdır. YZ sistemlerinde sağlam, doğru ve tutarlı bir veri stratejisi izlenmesi için YZ sistemlerinin yapısı ve çalışma mekanizması, uygulama ve sınırlamaları hakkında sistemli ve kapsamlı bir anlayış inşa edilmesi gerekmektedir. Yeni ve özgün hukuki sorunların çözümü için yerel veri koruma rejimi ve ilgili politikaların sağlam ve tutarlı bir temel hak anlayışına dayanması ve kişisel verilerin korunması hakkının normatif çerçevesinin anayasal temel hak kuramına uygun olarak doğru yorumlanması gerekmektedir. YZ ile verinin sıkı bağlantısı ve karşılıklı doğrudan etkileri nedeniyle veri koruma rejimi, tamamlayıcı nitelikteki YZ yönetişimiyle birlikte değerlendirilmektedir. Çalışmamızda, uluslararası kurumların yaklaşımı ve küresel olarak öne çıkan AB, ABD, Birleşik Krallık, Singapur ve Çin hukuk sistemleri gözetilerek karşılaştırmalı hukuk yöntemiyle veri işleme ilkeleri, şartları, tarafların hak ve yükümlülükleri, şeffaflık ve hesap verilebilirlik mekanizmaları, teknolojik araçlar dahil olmak üzere çeşitli veri koruma yaklaşım ve araçları incelenmekte ve özel hukuk, vergi ve rekabet hukuku perspektifinden yaklaşımlara da kısmen yer verilmektedir. Bu çerçevede, ülkeler arası egemenlik meselesi anlamına gelen veri ve teknoloji yarışında bilinçli hukuki politika tercihleriyle nasıl bir denge gözetileceği incelenmektedir.
Özet (Çeviri)
The processing of personal data in artificial intelligence (AI) systems raises significant concerns regarding human rights, particularly the right to privacy. The right to personal data protection serves as the primary safeguard for protecting fundamental rights and freedoms. This study emphasizes the need for a robust, coherent and consistent data strategy in AI systems, which requires a systematic understanding of their structure, mechanisms, applications, and limitations. It argues that addressing emerging legal challenges necessitates grounding policies in a solid framework of fundamental rights, with particular attention to the constitutional theories of personal data protection. Given the reciprocal relationship between AI and data, the study underscores the importance of integrating data protection regimes with complementary AI governance frameworks. Using comparative law methodology, this study examines principles relating to processing of personal data, legal grounds, legal rights and obligations, transparency and accountability mechanisms and various data protection strategies and tools, including technological solutions, considering the legal systems of the European Union, the United States, the United Kingdom, Singapore, and China. It also briefly addresses solutions from private law, tax law, and competition law. In this context, the study discusses how a balanced legal approach can be achieved in the global competition for data and technology, framed as a matter of national sovereignty.
Benzer Tezler
- İnsan hakları hukuku bağlamında dezenformasyonun demokratik toplum üzerindeki etkileri
The effects of disinformation on democratic society in the context of human rights law
TUĞÇE DUYGU KÖKSAL
- Humanitarian assistance policies of the European Union towards syrian refugees in Turkey
Avrupa Birliği'nin Türkiye'deki Suriyeli mültecilere yönelik insani yardım politikaları
CANSU ÇELİKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK KALE LACK
- A critical assessment of Turkey's migration regime: Securitization versus human rights?
Türkiye'nin göç rejiminin eleştirel bir değerlendirmesi: Güvenlikleştirmeye karşı insan hakları?
KÜBRA AYDINLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiAvrupa Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GALİP YALMAN
- Modern siyasi-hukuki kavramları yeniden düşünmek: Spinoza'nın siyaset felsefesi çerçevesinde yeni bir perspektif arayışı
Rethinking the modern political-legal concepts: A search for a new perspective in the context of Spinoza?s philosophy of politics
REYDA ERGÜN
- State and civil society relation in Türkiye: The case of women csos
Türkiye'de Devlet ve sivil toplum ilişkisi: Kadın örgütleri örneği
TUNA YÜCEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYÇA ERGUN ÖZBOLAT
