Aşırı korumacı ebeveynlik biçiminin şema modeli çerçevesinde incelenmesi
Investigation of overprotective parenting style in the framework of schema model
- Tez No: 929021
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DEMET VURAL YÜZBAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Ebeveynlik tutumları, son bir asırdır literatürde önemli bir araştırma konusu olmuştur. Bu çalışma, aşırı korumacı ebeveynlik biçiminin şema teorisi çerçevesinde incelenmesiyle mevcut literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, 2-6 yaş arası çocukları olan annelerin, kendi ebeveynlerinden algıladıkları ebeveynlik biçimleri ve uyumsuz şema alanları ile kendi aşırı korumacı ebeveynlik tutumları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini, 2-6 yaş arası çocuğu olan ve yaşları 25 ile 54 (X ̄ = 34, SS = 4.8) arasında değişen 323 anne oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Young Ebeveynlik Ölçeği, Young Şema Ölçeği ve Ebeveyn Tutumları Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma bulguları, eğitim durumu dışındaki demografik değişkenlerin aşırı korumacı ebeveynlik üzerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığını göstermektedir. Regresyon analizleri, diğeri yönelimlik ve yüksek standartlar şema alanlarının aşırı koruyucu ebeveynliği anlamlı bir şekilde yordadığını ortaya koymuştur. Ayrıca, annenin algıladığı aşırı koruyucu/evhamlı ve koşullu/başarı odaklı ebeveynlik biçimlerinin, annelerin aşırı korumacı tutumlarını anlamlı bir şekilde yordadığı bulgulanmıştır. Bunun yanı sıra aracılık analizleri, anneden ve babadan algılanan aşırı koruyucu/evhamlı ebeveynlik ile aşırı korumacı ebeveynlik biçimi arasındaki ilişkide yüksek standartlar şema alanının kısmi aracılık ettiğini göstermektedir. Ayrıca, yalnızca anneden algılanan aşırı koruyucu/evhamlı ebeveynlik ile aşırı korumacı ebeveynlik biçimi arasındaki ilişkide diğeri yönelimlilik şema alanının kısmi aracılık ettiği bulunmuştur. Koşullu/başarı odaklı ebeveynlik ile aşırı korumacı ebeveynlik arasındaki ilişkide ise hem yüksek standartlar hem de diğeri yönelimlilik şema alanlarının kısmi aracılık rolü olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular ebeveynlerin kendi ebeveynleri ile olan ilişkilerinin ve erken dönem uyumsuz şemalarının ebeveynlik biçimlerini etkilediğine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
Parenting attitudes have been an important research topic in the literature for the past century. This study aims to contribute to the existing literature by examining the overprotective parenting style within the framework of schema theory. In this regard, the study have investigated the relationships between 2-6-year-old children's mothers' perceptions of their own parenting styles, maladaptive schema domains, and their own overprotective parenting attitudes. The study sample included 323 mothers with children aged 2-6, ranging in age from 25 to 54 (M = 34, SD = 4.8). Data collection tools used were the Demographic Information Form, Young Parenting Scale, Young Schema Scale, and Parenting Attitudes Scale. The research findings indicate that demographic variables, except for educational level, do not significantly affect overprotective parenting. Regression analyses revealed that other-oriented and high standards schema domains significantly predict overprotective parenting. Additionally, the regression models examining perceived parenting styles showed that perceived overprotective/anxious and conditional/achievement-focused parenting significantly predict mothers' overprotective attitudes. Furthermore, mediation analyses revealed that the high standards schema domain partially mediates the relationship between perceived overprotective/anxious parenting and overprotective parenting. Similarly, the other-oriented schema domain partially mediates the relationship between perceived overprotective/anxious parenting and overprotective v parenting. For conditional/achievement-focused parenting, both high standards and other-oriented schema domains play a partial mediating role in its relationship with overprotective parenting. These findings suggest that parents' relationships with their own parents and early maladaptive schemas significantly influence parenting styles.
Benzer Tezler
- The mediating role of false self and true/authentic self in the relationship between perceived parenting attitudes and alienation
Algılanan ebeveyn tutumları ve yabancılaşma arasındaki ilişkide sahte benliğin ve gerçek/otantik benliğin aracı rolü
GÜLŞAH SAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA FALİH KÖKSAL
- Çocukluk travmalarının ebeveynlik tutumlarına etkisi ; Bağlanma stilleri üzerinden bir değerlendirme
The impact of childhood traumas on parenting attitudes ; An evaluation through attachment styles
ELİF ŞİLAN YOLBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiToros ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE MERVE KALINLI
- Relationship between perceived parenting attitudes and anxiety: Roles of emotion regulation and resilience
Algılanan ebeveynlik tutumları ve kaygı arasındaki ilişki: Duygu düzenleme ve psikolojik dayanıklılığın rolü
BEGÜM TAŞKIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
PROF. DR. FALİH KÖKSAL
- Sosyal medya ve takıntılı internet kullanımı ile ebeveynlik becerileri arasındaki ilişkide yönetici zihinsel işlevlerin düzenleyici rolü
The role of executive function on the relationship between parenting and social media and compulsive internet use
İLKNUR ÇOBAN
- Anne ve çocukta kronik hastalıkların varlığı ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişki
The relationship between the presence of chronic diseases in mother and child and parental attitudes
MELDA ÇELİK
Doktora
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıHacettepe ÜniversitesiSosyal Pediatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDDİKA SONGÜL YALÇIN