Bireylerin sağlık okuryazarlık düzeyleri ile aile hekimi tercihi ilişkisi: Konya ili örneği
Relationship between individuals' health literacy levels and family physician preference: Konya province example
- Tez No: 929157
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN YEŞİLTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Aile Hekimliği, Sağlık Yönetimi, Family Medicine, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Tanımlayıcı ve kesitsel tipte hazırlanan bu çalışmada bireylerin sağlık okuryazarlık düzeyleri ile aile hekimliği tercihi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Konya il merkezinde ikamet eden 18 yaş üzeri 386 birey oluşturmaktadır. Çalışma verilerinin toplanmasında“Kişisel Bilgi Formu”,“Türkiye Sağlık Okuryazarlık Ölçeği”ve“Bireylerin Aile Hekimliği Tercih Etmeme Sebepleri Ölçeği”nden yararlanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından Temmuz 2023-Kasım 2024 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirmeleri tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri ile verilmiştir. Ölçeklerin normal dağılıma uygunluğunda normallik testinden Kolmogorov-Smirnov esas alınmıştır. Verilerin normal dağılım göstermediği çalışmada ikili bağımsız grupta Mann Whitney U testi; üç ve üzeri bağımsız grupta Kruskall Wallis-H testinden yararlanılmıştır. İki ölçek arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi için Sperman Korelasyon analizi yapılmıştır. Katılımcıların %52,1'i kadın, %32,4'ü 18-24 yaş aralığında, %53,1'i evli, %42'si lisans mezunu %53,9'u çalışan ve %50'sinin geliri giderine eşittir. Çalışmaya katılan bireylerin %51,8'i Selçuklu merkez ilçede ikamet etmekte ve %37'si 4 ve üzeri aile bireyi ile birlikte yaşamaktadır. Katılımcıların %75,6'sının kronik hastalığı bulunmamakta, %70,2'si düzenli ilaç kullanmamakta, %65'i genel olarak ilk sağlık bilgisine doktor aracılığıyla ulaşmaktadır. Çalışmaya katılan bireylerin %65,3'ü son bir yılda aile hekimine 0-4 kez başvurmakla birlikte %42,2'si herhangi bir rahatsızlıkta ilk olarak aile hekimine başvurduğunu ifade etmektedir. Katılımcıların %52,1'inin aile hekimi kadın ve %67,9'unun aile hekimi orta yaşlıdır. Araştırma sonuçlarına göre kadın ve bekar bireylerin aile hekimini tercih etmeme düzeyi daha yüksek olarak görülmüştür. Katılımcılardan aile hekimi genç olanların yaşlılara göre aile hekimliğini tercih etmeme düzeyi daha yüksektir. Çalışan katılımcıların, çalışmayanlara göre sağlık okuryazarlık düzeyleri daha yüksektir. Kadın aile hekimlerinin erkek aile hekimlerine göre sağlık okuryazarlık düzeyi daha yüksektir. Lisans eğitimi almış bireylerin, lisansüstü eğitimi almış bireylere göre sağlık okuryazarlık düzeyi daha yüksektir. Aile hekiminin davranış şekli, aile hekimini önceden tanımış olmak, aile hekiminin yaşı gibi faktörler aile hekimi tercihi üzerinde etkili olmuştur. Sağlık okuryazarlığının gelişmesi ile aile hekimliğini tercih etmek için olumlu bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlık seviyesinin artması için okullarda konu olarak müfredata eklenmelidir. Sağlık Bakanlığı destekli ve aile hekimliğinin öncülüğünde gerekli kişiler tarafından, bireylere yönelik koruyucu sağlık hizmetlerinin önemini anlatan seminerler düzenlenmelidir. Aile hekimliğine uzman hekimler atanmalıdır. Literatürde bu konuyla ilgili daha fazla çalışma yapılmalıdır.
Özet (Çeviri)
This descriptive and cross-sectional study aimed to determine the relationship between individuals' health literacy levels and their preference for family medicine. The study sample consisted of 386 individuals over the age of 18 residing in the city center of Konya. The“Personal Information Form”,“Turkey Health Literacy Scale”and“Reasons for Individuals Not Preferring Family Medicine Scale”were used to collect the study data. The data were collected by the researcher between July 2023 and November 2024. Statistical evaluations of the data were given as number, percentage, mean and standard deviation values for descriptive statistics. Kolmogorov-Smirnov from the normality test was taken as basis in the suitability of the scales for normal distribution. In the study where the data did not show a normal distribution, Mann Whitney U test was used in two independent groups; Kruskall Wallis analysis was used in three or more independent groups. Sperman Correlation analysis was performed to evaluate the relationship between the two scales. Of the participants, 52.1% were female, 32.4% were between the ages of 18-24, 53.1% were married, 42% had a bachelor's degree, 53.9% were employed, and 50% had an income equal to their expenses. Of the individuals participating in the study, 51.8% resided in the central district of Selçuklu and 37% lived with 4 or more family members. Of the participants, 75.6% did not have a chronic disease, 70.2% did not use regular medication, and 65% generally obtained their first health information through a doctor. While 65.3% of the individuals participating in the study had applied to their family physician 0-4 times in the last year, 42.2% stated that they first applied to their family physician for any illness. Of the participants, 52.1% had a female family physician and 67.9% had a middle-aged family physician. According to the research results, it was seen that women and single individuals had a higher rate of not preferring a family doctor. The health literacy levels of employed participants were higher than those who were not employed. The health literacy levels of female family physicians were higher than those of male family physicians. The health literacy levels of individuals with undergraduate education were higher than those with postgraduate education. Factors such as the family physician's behavior, having known the family physician before, and the family physician's age were effective on the preference of a family physician. It was determined that the development of health literacy had a positive effect on the preference of family medicine. In order to increase the level of health literacy, it should be added to the curriculum as a subject in schools. Seminars explaining the importance of preventive health services for individuals should be organized by the necessary people with the support of the Ministry of Health and under the leadership of family medicine. Specialist physicians should be assigned to family medicine. More studies should be conducted on this subject in the literature.
Benzer Tezler
- Bir eğitim aile sağlığı merkezine başvuranbireylerin dijital sağlık okuryazarlığı ilesiberkondri düzeyleri arasındaki ilişkinindeğerlendirilmesi
Evaluation of cyberchondria levels and digital healthliteracy in applicants to an educational family healthcenter
YİĞİT KIRCI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile Hekimliğiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSEREN PAMUK
- Siberkondrinin önlenmesinde aile hekimliği çalışmaları için bir yapı önerisi
A structure proposal for family medicine studies in the prevention of cyberchondria
ÖZLEM BAŞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Aile HekimliğiUfuk Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALAATTİN PARLAKKILIÇ
- Erişkin hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyinin birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanımı üzerine etkisi
The effect of health literacy level on the use of primary health services in adult patients
ÖMER FARUK AKPINAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL ARICA
- Hipertansif bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin farmakolojik ve non-farmakolojik tedaviye uyumu üzerine etkisi
The effect of health literacy levels on adaptation to pharmacological and non-pharmacological treatment in hypertensive patients
FİLİZ HALICI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK AYPAK
- Yaşlı bireylerin sağlık okuryazarlık düzeyleri ile aile sağlığı merkezine başvuru sıklıkları arasındaki ilişki
The relationship between the health literacy levels of elderly people and the frequency of application to A family health center
ALİ TÜMAY DEMİRSOY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
UZMAN ÖZGE TUNCER