Geçmişten günümüze tarih/sosyal bilgiler ders kitaplarında kadın şahsiyetler
Female personalities in history/social sciences textbooks from past to present
- Tez No: 929268
- Danışmanlar: PROF. DR. ERSİN TOPÇU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Kadın şahsiyetlerin ders kitaplarında temsili, öğrencilerin tarihsel olayları ve toplumsal gelişmeleri daha kapsamlı bir bakış açısıyla anlamalarını sağlamak açısından büyük önem taşır. Kadınların topluma katkılarının ders kitaplarında yer bulması kız öğrencilerin güçlü ve ilham verici örneklerle karşılaşmalarına olanak tanır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, 1930'lardan 2024'e kadar Türkiye'deki tarih ve sosyal bilgiler ders kitaplarında kadın şahsiyetlerin nasıl sunulduğunu inceleyerek, kız öğrencilerin duyuşsal temelli gelişimlerine katkı sağlamak için eksikliklerin giderilmesine yönelik öneriler sunmaktır. Çalışmada kadın şahsiyetlerin tarihsel süreçlerdeki rollerinin nasıl betimlendiği nitel doküman incelemesi yöntemiyle tespit edilmiş ve doküman analizi tekniğiyle derinlemesine incelenmiştir. Araştırma süreci, dört temel tarihsel dönemi (Türk Tarih Tezi, Hümanistik Tarih Anlayışı, Türk-İslam Tarih Sentezi ve Pedagojik Dönem) kapsamaktadır. Her dönemde kadın temsillerinin geçirdiği dönüşüm ayrıntılı biçimde ele alınmış; karakterlerin ders kitaplarında üstlendikleri roller, sunuldukları bağlamlar ve metinlerde kullanılan dil ile anlatım incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Cumhuriyet'in erken dönemlerinde kadın karakterlerin ders kitaplarında sınırlı ve olumsuz imajlarla temsil edildiği ve bu durumun 2000'li yıllara kadar çok fazla değişmeden devam ettiği fakat 2000'li yıllarda başlayan sosyal/kültürel/ekonomik değişimler ve yapılandırmacı eğitim anlayışının etkisiyle, olumlu yönde bir gelişim gösterdiği tespit edilmiştir. Ancak, bu olumlu değişimlere rağmen kadın temsillerinin hâlen istenilen seviyede olmadığı, kapsayıcılık ve çeşitlilik düzeyine ulaşmadığı görülmüştür. Buna göre ders kitaplarında kadın karakterlerin tarihsel ve toplumsal yönleriyle daha kapsamlı biçimlerde yer almasının, kız öğrencilerin özgüven geliştirmelerine, tarihsel kimliklerini sağlam bir temel üzerine inşa etmelerine ve toplumsal rollere dair olumlu bakış açıları geliştirmelerine katkı sunabileceği ifade edilebilir. Çalışmanın, gelecekteki ders kitabı içeriklerinin kapsayıcılığını artırmak için değerli bir referans niteliği taşıdığı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The representation of female personalities in textbooks is of great importance for enabling students to understand historical events and societal developments from a more comprehensive perspective. The inclusion of women's contributions to society in textbooks provides female students with strong and inspiring role models. In this context, the study aims to examine how female characters have been portrayed in history and social studies textbooks in Türkiye from the 1930s to 2024 and to offer recommendations for addressing shortcomings to contribute to the affective development of female students. The roles of female personalities in historical processes were identified using a qualitative document analysis method and thoroughly examined through document analysis techniques. The research process encompasses four key historical periods: the Turkish History Thesis, the Humanistic History Approach, the Turkish-Islamic History Synthesis, and the Pedagogical Era. In each period, the transformation of women's representations was analyzed in detail, focusing on the roles they assumed in textbooks, the contexts in which they were presented, and the language and narrative used in the texts. According to the findings, female personalities were represented in textbooks with limited and negative images during the early Republican period, a trend that persisted largely unchanged until the 2000s. However, significant social, cultural, and economic changes alongside the adoption of constructivist educational approaches in the 2000s led to a positive shift in these representations. Despite these improvements, the representation of women in textbooks has not yet reached the desired level of inclusivity and diversity. Accordingly, it can be argued that a more comprehensive portrayal of female personalities in textbooks, emphasizing their historical and societal roles, could contribute to female students self-confidence, the establishment of their historical identities on a solid foundation, and the development of positive perspectives regarding social roles. This study is expected to serve as a valuable reference for enhancing the inclusivity of future textbook content.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan bilim insanlarının bilim tarihi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of scientists in social studies textbooks in terms of science history
ÖZGE KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve TeknolojiGiresun ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERAY ALACA
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- Osmanlı-Avusturya Macaristan İmparatorluğu ilişkileri (1908-1914) ve ders kitaplarına yansımaları
Ottoman-Austria Hungary Empire relations (1908-1914) and their representations to textbooks
SENEM GÖNENÇ
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AYDIN
- Küreselleşmenin 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımaları
Reflections of globalization on 6th grade social studies textbooks
SEMİH KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN KUBİLAY GÜL
- Türkiye'de sosyal bilgiler ders kitaplarında İstanbul
İstanbul in social studies textbooks in Turkey
RIFAT ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SAĞDIÇ