Din görevlilerinin din hizmetlerinde karşılaştıkları sorunlara yönelik problem çözme becerilerinin incelenmesi
An investigation of the problem solving skills of religious officials towards the problems they face in religious services
- Tez No: 929360
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF BATAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Bu araştırmanın amacı, din görevlilerinin din hizmetleri sırasında karşılaştıkları sorunları ve bu sorunlara yönelik geliştirdikleri problem çözme becerilerini incelemektir. Keşfedici sıralı karma yöntem olarak tasarlanan bu araştırmanın nitel bölümü fenomenoloji deseni kullanılarak yürütülmüş ve din görevlilerinin perspektifini kapsamlı bir şekilde anlamak amacıyla, maksimum çeşitlilik örnekleme tekniği uygulanmıştır. Bu kapsamda başlangıçta Erzurum ili ve ilçelerinde Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı cami, Kur'an kursları, Aile ve Dini Rehberlik Büroları ile Gençlik Merkezlerinde vaiz, Kur'an kursu öğreticisi, imam-hatip olarak görev yapan 20 din görevlisi ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin analizinde, MAXQDA 24 programı kullanılarak içerik analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda din görevlilerinin din hizmetlerinde karşılaştıkları problemler ve uygulanan çözüm yollarına ilişkin tespitler kapsamında ''din hizmetlerinde karşılaşılan problem alanları, problem çözme süreci, problem çözme becerisine yönelik din görevlisinde bulunması gereken özellikler, hizmet içi eğitimler ve etkisi, istek ve öneriler'' olmak üzere beş tema elde edilmiştir. Araştırmanın nitel sonuçlarına göre, din görevlilerinin din hizmetinde hedef kitleye ulaşımda çeşitli zorluklarla karşılaştıkları belirlenmiştir. Toplumda ailevi sorunlar, çözüm bekleyen önemli bir mesele olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca, etkili problem çözebilen din görevlisinin en önemli özelliğinin disiplinler arası bilgiye sahip olması gerektiği görülmüştür. Din görevlilerinin problem çözme sürecinde yeteneklerinin sınırlı olduğu ve bu nedenle destek almak amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlara yönlendirmeler yaptıkları tespit edilmiştir. Bununla birlikte, din görevlilerinin aldıkları din eğitiminin yaşamlarında karşılaştıkları sorunları çözmelerine önemli ölçüde katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında kullanılmak üzere nitel bulgular ve ilgili alanyazın ışığında araştırmacı tarafından,“Din Görevlilerinin Din Hizmetlerinde Karşılaştıkları Sorunlara Yönelik Problem Çözme Becerileri Ölçeği”geliştirilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonuçlarına göre, ölçek 27 maddeden oluşmakta ve“Ailevi ve kişisel sorunların çözümü”,“Dinî kaynaklara dayalı çözüm yaklaşımları”,“Bireysel ve toplumsal sorunlara rehberlik etme”,“Dini sorun çözme ve rehberlik”,“Sorun çözmede dini ve ahlaki değerleri uygulama”, olarak beş faktörlü yapı sergilemektedir. Bu faktör yapısı, toplam varyansın %61,259'unu açıklamaktadır. Bu bulgular, geliştirilen ölçeğin din görevlilerinin problem çözme becerilerini kapsamlı bir şekilde analiz etmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu desteklemektedir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, ilgili modelin teorik yapıyı açıklamada yeterli olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin bütününe ilişkin hesaplanan Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısının .94 olduğu tespit edilmiştir. 27 maddeden oluşan beşli likert tipi ölçek, uygun örnekleme yöntemiyle seçilmiş olan 2023-2024 yılında Erzurum ili ve ilçelerinde cami, Kur'an kursu, Aile ve dini Rehberlik büroları ve Gençlik Merkezlerinde vaiz, Kur'an kursu öğreticisi, imam-hatip olarak görev yapan 566 din görevlisine uygulanmıştır. Verilerin analizinde uç değerler ayıklandıktan sonra parametrik ve parametrik olmayan testlerden yararlanılmıştır. Nicel araştırma bulguları, din görevlilerinin problem çözme becerilerinin mezuniyet, görev durumu ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediğini ortaya koymaktadır. Cinsiyet değişkenine göre kadın din görevlilerinin bazı alt boyutlarda erkeklerden daha yüksek puan aldığı belirlenmiştir. Yaş grubu açısından 30-39 yaş aralığındaki din görevlilerinin ölçek genelinde en yüksek ortalamaya sahip olduğu görülmüştür. Görev türü değişkenine göre vaizler ve Kur'an kursu öğreticileri,“Dini sorun çözme ve rehberlik”ile“Sorun çözmede dini ve ahlaki değerleri uygulama”alt boyutlarında imam-hatiplere göre daha yüksek puan almıştır. Çalışılan kurum değişkeni değerlendirildiğinde, Diyanet Gençlik Merkezi ve Aile ve Dini Rehberlik Bürosu çalışanlarının ''Dini sorun çözme ve rehberlik'' alt boyutunda öne çıktığı, Kur'an kursunde görev yapanların ise ''Sorun çözmede dini ve ahlaki değerleri uygulama'' alt boyutunda daha yüksek puan aldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the problems that religious officials face during their religious services and the problem solving skills they have developed for these problems. The qualitative part of this research, designed as an exploratory sequential mixed method, was conducted using the phenomenology design and the maximum variation sampling technique was applied in order to comprehensively understand the perspective of religious officials. In this context, semi-structured interviews were initially conducted with 20 religious officials working as preachers, Qur'an course instructors, imam-hatip in mosques, Qur'an courses, Family and Religious Guidance Offices and Youth Centers affiliated to the Presidency of Religious Affairs in Erzurum and its districts. In the analysis of qualitative data, content analysis was performed using MAXQDA 24 program. As a result of the analysis, five themes were obtained within the scope of the determinations regarding the problems faced by religious officials in religious services and the solutions applied:“problem areas encountered in religious services, problem solving process, characteristics that should be found in religious officials for problem solving skills, in-service trainings and their effect, requests and suggestions”. According to the qualitative results of the research, it was determined that religious officials face various difficulties in reaching the target audience in religious service. Family problems in the society stand out as an important issue waiting for a solution. In addition, it was seen that the most important feature of a religious worker who can solve problems effectively should have interdisciplinary knowledge. It has been determined that religious officials have limited abilities in the problem solving process and therefore they refer to relevant institutions and organizations to get support. However, it was concluded that the religious education of religious officials contributed significantly to solving the problems they faced in their lives. In the light of qualitative findings and the related literature, the researcher developed the“Problem Solving Skills Scale for the Problems Faced by Religious Officers in Religious Services”to be used in the quantitative phase of the study. Validity and reliability analyses of the scale were conducted. According to the results of exploratory factor analysis (EFA), the scale consists of 27 items and exhibits a five-factor structure as“Solving family and personal problems”,“Solution approaches based on religious sources”,“Guiding individual and social problems”,“Religious problem solving and guidance”,“Applying religious and moral values in problem solving”. This factor structure explains 61.259% of the total variance. These findings support that the developed scale is a valid and reliable measurement tool to comprehensively analyze the problem solving skills of religious officials. As a result of confirmatory factor analysis, it was determined that the related model was sufficient to explain the theoretical structure. The Cronbach Alpha internal consistency coefficient calculated for the whole scale was .94. The 27-item five-point Likert-type scale was administered to 566 religious officials working as preachers, Qur'an course instructors, imam-hatip in mosques, Qur'an courses, Family and Religious Guidance offices and Youth Centers in Erzurum province and its districts in 2023-2024, selected by convenience sampling method. In the analysis of the data, parametric and nonparametric tests were used after removing outliers. Quantitative research findings reveal that the problem solving skills of religious officials do not show a significant difference according to the variables of graduation, job status and seniority. According to the gender variable, it was determined that female religious officials scored higher than male religious officials in some sub-dimensions. In terms of age group, it was seen that religious officials between the ages of 30-39 had the highest average across the scale. According to the type of duty, preachers and Qur'an course instructors scored higher in the sub-dimensions of“Religious problem solving and guidance”and“Applying religious and moral values in problem solving”than imam-hatipip. When the working institution variable was evaluated, it was determined that the employees of the Religious Youth Center and the Family and Religious Guidance Office stood out in the“Religious problem solving and guidance”sub-dimension, while those working in the Qur'an course scored higher in the“Applying religious and moral values in problem solving”sub-dimension.
Benzer Tezler
- İşitme engelli bireylerin Diyanet İşleri Başkanlığının sunduğu din hizmetlerine yönelik görüşleri
Opinions of hearing impaired individuals on religious services provided by the Presidency of Religious Affairs
MEHMET YÜCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL ARICI
- Kahramanmaraş merkezli deprem bölgesinde görevlendirilen din görevlilerine göre sahadaki manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of spiritual counseling and guidance services in the field according to religious officials assigned in the earthquake zone centered in Kahramanmaraş
MÜBERRA CILA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinKütahya Dumlupınar ÜniversitesiDisiplinlerarası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER FARUK SÖYLEV
- Covid-19 pandemi sürecinde imamların filyasyon deneyimi
Filiation experience of imams during the covid-19 pandemic process
BEYZANUR YILMAZ NARİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sosyolojiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE POLAT
- Avusturya'da Türkiye'den gelen din görevlilerinin görev yaptığı derneklede gençlerin sorunları ve çözüm yolları
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA AKPINAR
- Din eğitimi ve hizmetlerinin yürütülmesinde müezzinlik kurumunun statüsü ve fonksiyonları
Status and functions of the occupational müezzin's system in the conduct of religious and services
ŞAHİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FARUK BAYRAKTAR