Geri Dön

Gagauz Türk topluluğu üzerine bir araştırma

A research on Gagauz Turkish community

PDF İndir

  1. Tez No: 929533
  2. Yazar: HAKAN MOR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SEZGİN GÜÇLÜAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Gagauz, Ortodoks, Grekofil, Bulgarofil, Slav, Ateist, Gagauz, Orthodox, Grecophile, Bulgarophile, Slav, Atheist
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 105

Özet

Ana geçim kaynağı tarım olan ve günümüzde Moldovya Cumhuriyetinin güneybatısı ile Ukrayna'nın batısında yoğun olarak yaşayan Gagauz Türkleri, Hristiyanlaşmış olmalarına rağmen, milli kimliğini kaybetmemiş bir Türk Topluluğudur. Bu Türk Topluluğunu diğer Türk topluluklarından ayıran en temel öğe ise Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine inanmalarına rağmen, diğer Türk boyları gibi asimilasyona uğramamaları ve kullandıkları dil sayesinde farkında olmadan milli kimliklerini muhafaza etmeleridir. Uzun yıllar bulundukları coğrafyada azınlık psikolojisiyle kendi kabuğuna çekilen Gagauzlar, her ne kadar kendi dil ve ananelerine sahip çıkmışlarsa da milli kimliklerini koruma sürecinde ciddi baskılara uğramışlardır. Bu baskılara neticesindedir ki birçok devlet Gagauzları kendi soylarının bakiyesi olarak tanıtma gereği duymuşlardır. Gagauzlar; Grekofiller (Yunansever) tarafınadan Rum bakiyesi, Bulgarofiller (Bulgarsever) tarafından Bulgar Topluluğu, Ruslar tarafından soy akrabalığı içinde küçük bir Slav Topluluğu olarak görülmüştür. Bütün bu nazariyelerin doğruluğuna dair bu güne kadar ortaya ciddi bir kanıt ise konulamamıştır. Dolayısıyla yapılan bütün çalışmalar Gagauzların Yunan, Bulgar ve Rus olduğuna dair teorileri zayıflatmıştır. Lakin Gagauzlar içerisinde Yunan ve Bulgar milli kimliğini benimseyenler olduğu gibi Rus kimliğini benimseyenleri de görebilmek mümkündür. Rusların Gagauzların dindar ve muhafazakâr yapısından etkilenerek, din adamı yetiştirmek için Gagauzların yoğun olarak yaşadıkları yerlerde okullar kurduğunu görebilmek de mümkündür. Gagauz Türk Topluluğu içerisinde baskın olan din faktörünün etkinliğinin kırılması ise Sovyet Sosyalist Rejiminin uyguladığı ateist politika sayesinde mümkün olmuştur. Bu sayede Gagauzlar milli kimliğinin, dil ve etnik köken üzerine inşa edilmesi gerektiğinin farkına varmışlardır. Bu gelişmelerle beraber Gagauz aydın topluluğu kendi kökenlerini sorgulama gayretine girmişlerdir. Bu amaç doğrultusunda Gagauz asıllı, aynı zamanda eğitimci olan din adamı Papaz Mihail Çakır'a müracaat ederek, kendi tarihleri ve kökenleriyle ilgili bir çalışma yapması talebinde bulunmuşlardır. İşte bu talebe karşılık niteliğinde çalışmalarda bulunan ve Gagauzlar için çok önemli bir değer olan Mihail Çakır, yaptığı çalışmalar neticesinde Gagauzların Türk soylu oldukları sonucuna ulaşmıştır. Çakır bu çalışmasını 1934 yılında Gagauz Türkçesiyle kaleme aldığı ''Besarabyalı Gagauzlarının Tarihi'' adlı çalışmasıyla nihayetlendirmiştir. Bu çalışmada Çakır, sanılanın aksine Gagauzların Türk soylu olduğunu ifade ederek Gagauz Kültürü ile ilgili araştırmalara yönelmiştir. Sosyalist Sovyet Rejiminin uygulamış olduğu baskılara karşı zaman içerisinde çok zor badireler geçiren Gagauzlar etnik kimliğin keşfi ve Sovyetler bloğunun parçalanmasına müteakiben Moldavya sınırları dâhilinde kalmışlardır. 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Moldovya Cumhuriyetinin aksine Gagauzlar, Gagauz Sosyalist Sovyet cumhuriyeti adı altında 1990 yılında zaten bir devlet kurmuşlardı. Lakin 1990 ve 1994 yılları arasın Türkiye Cumhuriyetinin de katkılarıyla Moldovya Cumhuriyetiyle uyum içinde yumuşak bir birleşme gerçekleşmiştir. Böylece günümüzde varlığını devam ettiren Gagauz Yeri Özerk Cumhuriyeti adı altında yasal bir devlet ortaya çıkmıştır.

Özet (Çeviri)

Gagauz Turks, whose main source of income is agriculture and who today live densely in the southwest of the Republic of Moldavia and the west of Ukraine, are a Turkish community that has not lost its national identity, although they have become Christianized. The most fundamental element that distinguishes this Turkish Community from other Turkish communities is that although they believe in the Orthodox sect of Christianity, they do not undergo assimilation like other Turkish tribes and they unconsciously preserve their national identity thanks to the language they use. Although the Gagauz people, who retreated into their own shell with the minority psychology in the geography they lived in for many years, protected their own language and traditions, they were subjected to serious pressures in the process of preserving their national identity. As a result of these pressures, many states felt the need to introduce the Gagauz people as the remnants of their own lineage. Gagauz people; It was seen as the Greek remnant by the Grecophiles (Greekophiles), as the Bulgarian Community by the Bulgarophiles (Bulgarophiles), and as a small Slavic Community within lineage by the Russians. To date, no serious evidence has been produced for the accuracy of all these theories. Therefore, all the studies have weakened the theories that the Gagauz people are Greek, Bulgarian and Russian. However, it is possible to see among the Gagauz people who adopt the Greek and Bulgarian national identity, as well as those who adopt the Russian identity. It is also possible to see that the Russians, influenced by the religious and conservative nature of the Gagauz people, established schools in places where the Gagauz people lived densely to train clergy. Breaking the influence of the dominant religious factor within the Gagauz Turkish Community was possible thanks to the atheist policy implemented by the Soviet Socialist Regime. In this way, Gagauz people realized that their national identity should be built on language and ethnicity. With these developments, the Gagauz intellectual community began to question their own origins. For this purpose, they applied to Pastor Mihail Çakır, a clergyman of Gagauz origin who is also an educator, and requested him to conduct a study on their history and origins. Mihail Çakır, who carried out studies in response to this demand and is a very important value for the Gagauz people, concluded as a result of his studies that the Gagauz people are Turkish nobles. Çakır concluded this work with his work titled“The History of Bessarabian Gagauz”, which he wrote in Gagauz Turkish in 1934. In this study, Çakır stated that, contrary to popular belief, the Gagauz people are of Turkish origin and focused on research on Gagauz Culture. The Gagauz people, who went through very difficult times against the pressures of the Socialist Soviet Regime, remained within the borders of Moldavia following the discovery of ethnic identity and the disintegration of the Soviet bloc. Unlike the Republic of Moldavia, which declared its independence in 1991, the Gagauz people had already established a state in 1990 under the name of the Gagauz Socialist Soviet Republic. However, between 1990 and 1994, a soft unification was achieved in harmony with the Republic of Moldova, with the contributions of the Republic of Turkey. Thus, a legal state emerged under the name of the Autonomous Republic of Gagauzia, which continues to exist today.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    393565

    Harun Güngör'ün dinler tarihi bilimindeki yeri

    The importance of Tarun Güngör in the history of religions science

    İSMİHAN ALBAYRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    BiyografiFırat Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SAMİ KILIÇ

  2. Tez No

    536191

    Gagauz ve Kaşkay halk hikâyelerinde düğün merasimi

    Wedding ceramony in the folk narrations of Gagavuz and Kaskay

    ONUR YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Halk Bilimi (Folklor)Giresun Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ KAFKASYALI

  3. Tez No

    443208

    XIX. yüzyıla ait olan Kiril harfli Türkçe dini oyun metni üzerine dil incelemesi

    A linguistic investigation into the Turkish text of a religious drama from the nineteenth century written in Cyrillic script

    VICTOR COPUŞCIU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Dilbilimİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. UĞUR GÜRSU

  4. Tez No

    135122

    Gagauz masallarının tip ve motif yapısı bakımından incelenmesi

    The analysis of the Gagauz tales with regard to their type an motif sructures

    RABİA KOCAASLAN UÇKUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Halkla İlişkilerEge Üniversitesi

    Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN

  5. Tez No

    492387

    Romanya'da Türkçe matbuat: Türk Birliği Gazetesi (1930-1939)

    Turkish press in Romania:Türk Birliği Newspaper (1930-1939)

    ÖMER BEDİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    GazetecilikHacettepe Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN SOFUOĞLU

Geri Dön