Alacaklı haklarının korunması ve aşkın zarar kavramının anayasa hukuku perspektifinden değerlendirilmesi
Protection of creditor rights and the evaluation of the concept of excessive damage from a constitutional law perspective
- Tez No: 929832
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ŞAKİR DEMİRTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: KTO Karatay Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Yüksek enflasyon ülke ekonomisi üzerinde bir takım olumsuz etkilere sahiptir. Ülkemizde yaşanan enflasyon nedeniyle de paranın alım gücü ciddi anlamda düşmekte ve değer kaybına uğramaktadır. Bu kayıplar özellikle para alacaklarında kendini göstermekte, alacaklılar tahsilatlarını gecikmeli olarak aldıklarında alacaklarının değer kaybına uğradığını görmekte ve bu durum hakkaniyetle bağdaşmamaktadır. Alacaklıların haklarının korunması ve ekonomik adaletin sağlanması bu bağlamda büyük önem taşımaktadır. Temerrüt faizi uygulamasıyla borçlunun gecikmeye bağlı olarak alacaklıya zarar verdiği kanun koyucu tarafından peşinen kabul edilmiş ise de devlet iradesiyle belirlenen faiz oranlarının, ekonomik dalgalanmalar karşısında objektif ve güvenilir olduğu söylenemez. Bu nedenle, alacaklı temerrüt faizi ile tahsilat yapmış olsa dahi, aldığı bedel gerçek anlamda zararını karşılamaktan uzaktır. Kanun koyucu, alacaklının temerrüt faizinin de üzerinde bir zarara uğradığı bu durumu öngörerek 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 122. maddesinde aşkın zarar müessesesine yer vermiştir. Ancak uygulamada, alacaklının uğradığı zarar miktarının tespitinde, özellikle enflasyon nedeniyle paranın değer kaybı açısından ağır ispat şartları aranmaktadır. Bu durum, kişilerin temel hak ve özgürlüklerine müdahale niteliği taşıyacak derecede çelişkili bir hal almıştır. AYM ve AİHM kararlarında, bu uygulamalar mülkiyet hakkı kapsamında değerlendirilmiş ve iç hukuktaki çelişkili içtihatlar nedeniyle hem mülkiyet hakkının hem de adil yargılanma hakkının ihlal edildiği belirtilmiştir. Temel hak ve özgürlüklerin korunması ve AYM kararları doğrultusunda, alacaklıların borçlunun temerrüdünden kaynaklanan zararlarının giderilmesi sağlandığında, hukuk adaleti tesis etme hedefine daha güçlü bir şekilde ulaşacaktır.
Özet (Çeviri)
High inflation has several negative effects on a country's economy. Due to the inflation experienced in our country, the purchasing power of money has significantly declined, leading to a depreciation in its value. These losses are particularly evident in monetary receivables, where creditors, when collecting their payments late, find that their receivables have lost value, which is inconsistent with the principles of fairness. Protecting creditors' rights and ensuring economic justice are therefore of great importance. Although the legislator has acknowledged, through the application of default interest, that a creditor suffers damage due to the debtor's delay, the interest rates determined by the state cannot be considered objective or reliable in the face of economic fluctuations. As a result, even if the creditor collects the debt with default interest, the amount received does not truly compensate for the actual loss incurred. Recognizing that creditors may suffer greater losses beyond default interest, the legislator included the concept of excessive damage under Article 122 of the Turkish Code of Obligations No. 6098. However, in practice, proving the extent of the damage suffered—especially regarding the depreciation of money due to inflation—requires an excessively burdensome standard of proof. This situation has created inconsistencies that amount to an infringement of fundamental rights and freedoms. The Constitutional Court and the European Court of Human Rights have ruled that such practices fall within the scope of property rights and that inconsistencies in domestic legal precedents have led to violations of both property rights and the right to a fair trial. By upholding fundamental rights and freedoms and ensuring that creditors are compensated for losses caused by the debtor's default—particularly due to inflation—the legal system will be better equipped to achieve its goal of delivering justice.
Benzer Tezler
- Gayrimaddi malların haczi ve paraya çevrilmesi
Attachment and sale of intellectual property
AYLİN DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK KONURALP
DOÇ. DR. İSMAİL KIRCA
- İş sözleşmesinin sona ermesinin İş Hukuku açısından değerlendirmesi
Evaluation of ending the labor contract in aspect of Labor Law
ERDOĞAN MADAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
HukukÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SUAT UĞUR
- Anonim ortaklıklarda mali yapının bozulması
The deterioration of joint stock company's financial situation
SELİN GÜREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
HukukGalatasaray ÜniversitesiTicaret Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ YASAMAN
- Anonim şirketlerde şartlı sermaye artırımı
Conditional capital increase in incorporated companies
HAMİDE MERVE GÜÇLÜ
- Borçlunun haline münasip evinin haczedilmezliği (Meskeniyet) şikayeti
The non-seizability of debtor's suitable dwelling (For housing) complaint
KÜBRA NUR GÜNEŞ SEFİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukOndokuz Mayıs ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN ÖZÇELİK