Kant'ın sanat felsefesinde evrensellik anlayışı
Kant's understanding of universality in philosophy of art
- Tez No: 931266
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RIDVAN ÖZDİNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bahçeşehir Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 40
Özet
Aydınlanma Çağı filozoflarından biri olan Kant, sanatın nasıl evrensel hale getirilebileceğini araştıran bir düşünürdür. Estetik, Kant'la hususi bir alan haline gelmiştir. Kant estetiğinin temel kavramları iyi, güzel, beğeni, deha ve yüce kavramlarıdır. Kant, sanata dair yargılarını tikel kurallar etrafında şekillendirir ve“a priori”olanı belirlemek ister. Sanatta evrenselliğin yolu ahlak ve akla uygunluktan geçer. Hürriyet ve aklı merkeze alarak tabiatın taklit edilmesi yoluyla ortaya konulan ürüne“sanat”denir. Sanat, öznel bir tutumun mahsulüdür ve güzellik hissiyle bağlantılıdır. Sanat doğayı olduğu gibi yansıtmaz. Sanat, aklın ve hayal gücünün uyumudur. Estetik, özneldir ve ortak duyu aracılığıyla evrenselleşir. Kant, güzellik yargısına“beğeni yargısı”da der. Ona göre beğeni yargısı, değerlendirmelere dayalı bir öznelliktir. Kant'ta güzele aracı olan her şey güzeldir. Güzel olan“iyi”nin ortaya çıkmasında ahlak, haz, akıl, irade ve amacın rolü vardır. Kant, güzelliği nicelik bakımından değerlendirerek evrensel olma ihtimalini keşfetmiştir. Beğeni yargılarının saflık ve evrenselliğini kabul eden Kant, güzelliği zorunluluk kategorisine bağlamıştır. Estetik yargıya ulaşmada kişisel kanaatler önemlidir ama bu kanaatler evrensel şekilde iletilmelidir. Kant, sanatın evrenselliği meselesini“yüce”,“deha”ve“sanat şubelerinin ayrışması”üzerinden ele alır. Sanatta belirleyici güç dehadır. Deha sanata kurallar kazandırır. Güzel ve yüce, estetiğin önemli iki uzvudur. Bu ikisi; tasarım, nitelik-nicelik, sınırlılık, ereklilik açısından birbirlerinden ayrılır. Kant güzel sanatları; fayda sağlaması, haz vermesi, yargıyı yansıtması, düşünce hazzı taşıması ve ifade tarzı bakımından“retorik, şekillendirici sanatlar ve duyumların güzel oyununun sanatı”şeklinde üçe ayırır. Sanatların birleştirilmesiyle farklı sanatlar yaratılabilir. Sanatı bölümlere ayırmak yerine ona bütün olarak bakılmalıdır. Sanatın bütün alanlarının konusu daima insandır. Sanatta evrenselliğin esas belirleyicisi ise öznellik ve özgünlüktür.
Özet (Çeviri)
As one of the philosophers of the Enlightenment, Kant was a thinker who investigated how art could be universalized. Aesthetics became a special field with Kant. The basic concepts of Kantian aesthetics are the concepts of good, beauty, taste, genius and the sublime. Kant shaped his judgements on art around certain rules and wanted to determine what 'a priori' was. The way to universality in art is through its harmony with morality and reason. The product created by imitating nature by putting freedom and reason at the center of it is called 'art'. Art is the product of a subjective attitude and is linked to the sense of beauty. Art does not reflect nature as it is. Art is the harmony of mind and imagination. Aesthetics is subjective and universalized through common sense. Kant also calls the judgement of beauty the 'judgement of taste'. According to him, the judgement of taste is a subjectivity based on evaluations. In Kant, everything that mediates beauty is beautiful. Morality, pleasure, reason, will and purpose play a role in the emergence of the 'good' which is beautiful. Kant discovered the possibility of its universality by evaluating beauty in terms of quantity. Accepting the purity and universality of taste judgements, Kant linked beauty to the category of necessity. Personal convictions are important in reaching aesthetic judgement, but these convictions must be universally communicated. Kant addresses the issue of the universality of art through 'the sublime', 'genius' and 'the differentiation of the branches of art'. The decisive power in art is genius. This creates rules in art. The beautiful and the sublime are two important aspects of aesthetics. These two differ from each other in terms of design, quality-quantity, limitation, and purposefulness. Kant divides the fine arts into three as 'rhetoric, shaping arts and the art of the beautiful play of sensations' in terms of providing benefit, giving pleasure, reflecting judgement, carrying the pleasure of thought and style of expression. Different arts can be created by combining the arts. Instead of dividing art into sections, it should be viewed as a whole. The subject of all fields of art is always human. The main determinant of universality in art is subjectivity and originality/genuinity.
Benzer Tezler
- Кыргыз философиясындагы убакыт маселеси
Kırgız felsefesinde zaman problemi
MUNARA KUDAYBERDİ KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
FelsefeKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAMGIRBEK BÖKÖŞOV
- An evaluation of the aesthetical concepts in the architecture for higher education buildings
Günümüz mimarlığında üniversite binaları için estetik ölçütlerin değerlendirilmesi
AYŞEN CEVRİYE BENLİ
- The concept of disinterestedness in modern philosophy of art: Kant, Schopenhauer, Nietzsche and Heidegger
Modern sanat felsefesinde çıkarsızlık kavramı: Kant, Schopenhauer, Nietzsche ve Heidegger
BÜŞRA AKKÖKLER KARATEKELİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
FelsefeOrta Doğu Teknik ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF HALİL TURAN
- Kant estetiği bağlamında sanat-ahlak bağıntısı ve kavramsal sanatın zemini
The correlation between art and ethics in the context of Kantian aesthetics and the basis of conceptual art
ZEYNEP GÖKGÖZ
- F. W. Schelling' de felsefe ve sanat ilişkisi
The relation between philosophy and art in F. W. Schelling
ÖZGÜR UÇAR
