Hz. Peygamberin Allah katındaki kıymeti ve sahip olduğu üstünlükler bağlamında İbrahim Hanîf Efendi'nin Türkçe Şifa şerhi (İnceleme-metin)
The value of the Prophet in the sight of Allah and his superior qualities in the context of Ibrahim Hanif Efendi's Turkish commentary on al-Shifa (Analysis-text)
- Tez No: 931494
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜNYAMİN AYÇİÇEĞİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 775
Özet
Bu tez, 12. yüzyılda Kadı İyâz tarafından Hz. Muhammed ile ilgili olarak Arapça telif edilen ve İslam aleminde son derece meşhur olan eş-Şifâ bi-Ta'rîfi Hukûki'l-Mustafâ isimli eser üzerine 18. yüzyılda yazılan Türkçe şerh metninin çeviri yazısı ve edebî incelemesini ihtivâ etmektedir. Söz konusu Türkçe eser, döneminde Osmanlı coğrafyasında Şârih-i Şifâ lakabıyla iştihar eden İbrahim Hanîf Efendi adlı Osmanlı âlimi tarafından kaleme alınmış“Hulâsatü'l-Vefâ fî Şerhi'ş-Şifâ”isimli Türkçe Şifâ şerhidir. Bu çalışma, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Şifâ şerhleri arasından niçin“Hulâsatü'l-Vefâ fî Şerhi'ş-Şifâ”nın çalışılmaya değer görülerek tercih edildiği izah edilmiş ve bu çalışmanın başlangıcında oluşan sorulara dair ortaya konan çeşitli varsayımlar zikredilmiştir. Birinci bölümde Kadı İyâz'ın hayatı, eserleri ve eserlerinin çeşitli ilimlere göre sınıflandırılması ale alınmıştır. Ardından İbrahim Hanîf Efendi'nin hayatı, 18. Yüzyılda yaşamış diğer iki Hanîf, birbiriyle karıştırılan bu üç hanîfin ayırt edici özelliklerinin tespit edilmesi, İbrahim Hanîf Efendi'nin müellif hattı örnekleri, eserleri ve eserlerinin ilimlere göre tasnifi hususları da incelenmiştir. İkinci bölümde İbrahim Hanîf Efendi'nin Şifâ şerhinin adı, telif sebebi ve tarihi gibi unsurlar çerçevesinde tanıtımı ve eserin hedef kitlesi, şerh metodu, dil ve üslup özellikleri ve muhtevasına dair tespitler yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise Hulâsatü'l-Vefâ fî Şerhi'ş-Şifâ'nın ilk kısmının birinci ve ikinci babanın tam çeviri yazısı bulunmaktadır. Bu bölümde eserin tespit edilebilen diğer nüshalarının katalog bilgilerinin bulunduğu bir tablo, çeviri yazıda esas alınan müellif hattı Topkapı Sarayı Emanet Haziresi Koleksiyonu 650 numaralı nüshanın tavsifi ve bazı hususiyetleri ile birlikte çeviri yazılı metinde takip edilen usul ve esaslar yer almaktadır. Sonuç olarak bu tez vesilesi ile Hulâsatü'l-Vefâ'nın bir kısmının çeviri yazılı metni ortaya konulmuş ve bu metin edebî incelmeye tabi tutulmuştur. Ortaya konan bu çalışma hal-i hazırdaki akademik çalışmaların devamı olarak Şifâ literatürüne yeni bir katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis comprises the transliteration and literary analysis of an 18th-century Turkish commentary on the work entitled al-Shifā bi-Taʿrīf Ḥuqūq al-Muṣṭafā, authored in Arabic by Qāḍī ʿIyāḍ in the 12th century and highly renowned throughout the Islamic world. The aforementioned Turkish work, composed by the Ottoman scholar İbrāhīm Ḥanīf Efendi—known in his era and in Ottoman lands by the epithet“Shāriḥ al-Shifā”—is a Turkish commentary called Ḥulāṣat al-Wafā fī Sharḥ al-Shifā. This study is divided into an introduction and three main chapters. The introduction explains why Ḥulāṣat al-Wafā fī Sharḥ al-Shifā was deemed worthy of scholarly attention among various other commentaries on al-Shifā, and it also presents several hypotheses formulated at the outset of this research. The first chapter examines the life of Qāḍī ʿIyāḍ, his works, and how those works are classified according to various fields of knowledge. It then proceeds to address the life of İbrāhīm Ḥanīf Efendi, along with two other 18th-century scholars who shared the name“Hanîf,”clarifying the distinguishing features of these three individuals who have sometimes been conflated. This chapter further includes an examination of İbrāhīm Ḥanīf Efendi's handwriting samples, his oeuvre, and how his works are categorized by scholarly discipline. In the second chapter, the Turkish commentary of İbrāhīm Ḥanīf Efendi is introduced in terms of its title, reasons for composition, and date, followed by observations on its intended readership, commentary methodology, linguistic and stylistic features, as well as its content. The third chapter contains the complete transliteration of the first and second sections of the opening part of Ḥulāṣat al-Wafā fī Sharḥ al-Shifā. This chapter also provides a table listing the catalog information of other identified manuscript copies, along with a description of the manuscript held under number 650 in the Topkapı Palace“Emanet Haziresi”Collection—upon which the transliteration is based—its salient characteristics, and the principles and procedures employed in producing the transliterated text. In conclusion, through this thesis, a portion of Ḥulāṣat al-Wafā has been rendered into transliterated form and subjected to literary analysis. As a result, this work aims to make a fresh contribution to the body of Shifā literature, building on the existing academic research in this field.
Benzer Tezler
- Duaların kabulünde 'Zaman' ve 'Mekân' ile ilgili rivayetler
The narrations about 'Time' and 'Space' in the acceptance of prayers
ELİF AYAZ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN ÇİFTÇİ
- Klasik tefsir kaynaklarında Cebrail
Başlık çevirisi yok
HASAN ALKAN
Doktora
Türkçe
2023
DinAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EYÜP YAKA
- Seyyid Mehmed Hâkim Efendi ve Siyer-i Kebîr'i (Mukaddime kısmının transkripsiyon ve değerlendirmesi)
Sayyid Mehmed Hâkim Efendi and His Siyer-i Kebîr (Transcription and evaluation of the mukaddime section)
MESUT HIZARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAfyon Kocatepe Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ÇAKMAK
- Muhyî'nin Şehd-i Ebrâr isimli manzum dört halife menâkıbnâmesi (İnceleme-metin)
Muhyî's four caliphs poetic menâkibnâme called Şehd-i Ebrâr (Review-text)
ZEHRA KALE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
- Kur'an'da peygamberlerin karakter özellikleri (Hz. Âdem, Hz. Nuh, Hz. İbrahim, Hz. Yusuf, Hz. Musa ve Hz. Süleyman örnekliğinde)
Characteristics of prophets in the Qur'an (In the exemplification of Adam, Noah, Abraham, Joseph, Moses, and Solomon)
NEŞE GÜRER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN PAK