Kişilik özelliklerinin ruminatif düşünme biçimine etkisinde üstbilişin aracı rolü
The mediating role of metacognition in the effect of personality traits on ruminative thinking style
- Tez No: 932756
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ÇAPAN ÖZEREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu araştırma, kişilik özelliklerinin ruminatif düşünme üzerindeki etkilerini ve üstbilişin bu süreçteki aracılık rolünü incelemektedir. Türkiye'den yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve terapi geçmişine göre çeşitlendirilmiş 454 kişilik bir örneklemle (132 erkek, 322 kadın) gerçekleştirilen çalışmada, çevrimiçi anket yoluyla Beş Faktör Kişilik Özelliği Ölçeği, Ruminatif Tepkiler Ölçeği ve Üstbiliş Ölçeği-30 kullanılarak veri toplanmıştır. Veriler, Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modellemesi (PLSSEM) ve Bootstrap analiz yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları, kişilik özelliklerinin ruminatif düşünme üzerinde hem doğrudan hem de dolaylı etkiler yarattığını göstermiştir. Nevrotiklik ve düşük sorumluluk gibi özelliklerin ruminasyona yatkınlık oluşturduğu ve bu etkinin üstbiliş aracılığıyla güçlendiği belirlenmiştir. Üstbilişin, olumsuz düşünce döngülerini düzenlemede kritik bir rol oynadığı ve bireylerin ruminatif düşünme süreçleriyle baş etme becerilerini etkilediği tespit edilmiştir. Sonuçlar, üstbilişsel farkındalığın ruminasyonun olumsuz etkilerini azaltmada önemli bir araç olabileceğini göstermektedir. Çalışmanın farklı kültürler, yaş grupları ve klinik örneklemler üzerinde tekrarlanması ve uzunlamasına tasarımlarla desteklenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the effects of personality traits on ruminative thinking and the mediating role of metacognition in this process. A sample of 454 participants (132 males, 322 females) from Turkey, stratified by age, gender, education level, and therapy history, were recruited via an online survey using the Five Factor Personality Trait Scale, the Ruminative Reactions Scale, and the Metacognition Scale-30. The data were analysed using Partial Least Squares Structural Equation Modelling (PLS-SEM) and Bootstrap analysis methods. The results of the analyses showed that personality traits had both direct and indirect effects on ruminative thinking. Traits such as neuroticism and low conscientiousness were found to predispose to rumination and this effect was strengthened through metacognition. Metacognition was found to play a critical role in regulating negative thought cycles and affect individuals' ability to cope with ruminative thinking processes. The results show that metacognitive awareness can be an important tool in reducing the negative effects of rumination. It is recommended that the study be replicated on different cultures, age groups and clinical samples and supported by longitudinal designs.
Benzer Tezler
- Paradoksal insomni hastalarında dissosiyatif ve psikosomatik bulguların araştırılması
Investigation of dissociative and psychosomatic findings in patients with paradoxical insomnia
ÖMER AYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT REHA BAYAR
- Closure in autobiographical memories: Involuntary recall and spontaneous future thinking related to open life experiences
Otobiyografik bellekte duygusal kapalılık: Açık olaylarda istemsiz hatırlama ve geleceği düşünme
İREM ERGEN
- The effect of academic rumination on goal orientations in perfectionist adolescents
Mükemmeliyetçi ergenlerde akademik ruminasyonun hedef yönelimleri üzerindeki etkisi
AYBÜKE YARDIMCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiTED ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA UZER YILDIZ
- Exploring effectiveness of 8 weeks modified mindfulness based stress reduction (MBSR) program on mindfulness, perceived stress, psychological capital, rumination and psychological flexibility, moderated by personality traits
8 haftalık modifiye edilmiş bilinçli farkındalık temelli stres azaltma (MBSR) programının bilinçli farkındalık, algılanan stres, psikolojik sermaye, ruminasyon ve psikolojik esneklik üzerindeki etkililiğinin ve kişilik özelliklerinin düzenleyici rolünün araştırılması
KIVILCIM KIRAN GEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GERGELY CZUKOR
- Psöriazis hastalarında aleksitimi, duygu düzenleme, ruminasyon ve kişilik özelliklerinin birbiriyle ilişkisi ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması
The relationship between alexithymia, emotion regulation, rumination, and personality traits in psoriazis patients and comparison with healthy controls
ŞEYMA DURAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Psikiyatri Ana Bilim Dalı
DR. ALİ GÖRKEM GENÇER