Metsamor nükleer güç santralinden farklı uzaklık bölgelerinde bulunan il ve ilçe merkezlerinde radyonüklid dağılımlarının belirlenmesi ve haritalandırılması
Determination and mapping of radionuclide distributions in provincial and district centers located at different distances from metsamor nuclear power plant
- Tez No: 933105
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERDAR DİZMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Bu çalışmada, Ermenistan'daki Metsamor Nükleer Güç Santraline yakın konumda bulunan Türkiye'nin doğusundaki bazı illerde toprak, su ve yöresel tarım ürünlerindeki radyonüklid dağılımlarının (3H, 226Ra, 232Th, 40K ve 137Cs) belirlenmesi ve haritalandırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Metsamor Nükleer Güç Santrali'ni merkez kabul ederek Iğdır ili yönünde belirlenen 40, 80, 120, 160 km'lik yarıçap bölgelerinde kalan il ve ilçe merkezleri (28 tane) ile MNGS'ye en yakın konumda bulunan Iğdır ili Karakoyunlu ilçesine bağlı Aşağıalican köyü çalışmaya dâhil edilmiştir. Belirlenen bu bölgelerden toplamda 29 toprak, 32 su ve 12 yöresel tarım ürünü örneği toplanmıştır. Toprak örneklerinde 226Ra, 232Th, 40K ve 137Cs aktivite konsantrasyonları sırasıyla 7,90 ile 23,44 Bq/kg, 7,11 ile 33,55 Bq/kg, 132,54 ile 502,69 Bq/kg ve 0,33 ile 17,61 Bq/kg arasında değişmektedir. Su örneklerinde 226Ra, 232Th, 40K ve 3H aktivite konsantrasyonları sırasıyla 1,41 ile 3,48 Bq/L, 0,79 ile 2,12 Bq/L, 13,11 ile 20,54 Bq/L ve 1,28 ile 4,64 Bq/L arasında değişmektedir. Yöresel ürün örneklerinde 226Ra, 232Th ve 40K aktivite konsantrasyonları sırasıyla 1,79 ile 9,09 Bq/kg, 0,92 ile 4,89 Bq/kg ve 83,38 ile 293,27 Bq/kg arasında değişmektedir. Ayrıca topraktan bitkiye transfer faktörü değerleri de hesaplanmıştır. Bunların yanında, incelenen su ve yöresel tarım ürünü örneklerinin tüketimine bağlı olarak radyonüklid kaynaklı radyolojik tehlikeleri değerlendirmek için günlük radyonüklid alım miktarları (Dint), yıllık etkin doz (Eeff) ile yaşam boyu kanser riski (LCR) değerleri hesaplandı ve elde edilen değerler uluslararası kuruluşların önerdiği limit değerleriyle kıyaslandı. Sonuç olarak, bu çalışma ile incelenen su ve bazı tarım ürünü örneklerinin tüketilmesinin insan sağlığı açısından radyolojik olarak bir risk oluşturmayacağı gösterilmiştir. Ek olarak, incelenen radyoizotoplar ile MNGS'ye olan uzaklıklar ve rakımlar arasında Pearson korelasyon katsayı analizi gerçekleştirildi ve 226Ra, 232Th ve 40K radyoizotopları için orta derecede pozitif korelasyon (0,4-0,6), 137Cs radyoizotopu için ise zayıf pozitif korelasyon (0,2-0,4) gösterdiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to determine and map the distribution of radionuclides (3H, 226Ra, 232Th, 40K, and 137Cs) in soil, water, and local agricultural products in some provinces of eastern Turkey located near the Metsamor Nuclear Power Plant in Armenia. For this purpose, regions located at radii of 40, 80, 120, and 160 km towards the province of Iğdır, with Metsamor Nuclear Power Plant at the center, were included in the study. These regions comprised 28 provincial and district centers, including Aşağıalican village of Karakoyunlu district in Iğdır, which is the closest settlement to the Metsamor Nuclear Power Plant. A total of 29 soil, 32 water, and 12 local agricultural product samples were collected from these regions. The activity concentrations of 226Ra, 232Th, 40K, and 137Cs in the soil samples were found to range between 7,90 - 23,44 Bq/kg, 7,11 – 33,55 Bq/kg, 132,54 – 502,69 Bq/kg, and 0,33 – 17,61 Bq/kg, respectively. In the water samples, the activity concentrations of 226Ra, 232Th, 40K, and 3H ranged from 1,41 – 3,48 Bq/L, 0,79 – 2,12 Bq/L, 13,11 – 20,54 Bq/L and 1,28 – 4,64 Bq/L, respectively. The activity concentrations of 226Ra, 232Th and 40K in the local product samples were between 1,79 – 9,09 Bq/kg, 0,92 – 4,89 Bq/kg and 83,38 – 293,27 Bq/kg, respectively. Furthermore, the soil-to-plant transfer factor values were calculated. Additionally, daily radionuclide intake (Dint), annual effective dose (Eeff), and lifetime cancer risk (LCR) values were calculated to evaluate the radiological hazards associated with the consumption of the analyzed water and agricultural products. The obtained values were compared with the recommended limit values of international organizations. As a result, this study demonstrated that the consumption of the analyzed water and some agricultural product samples does not pose a radiological risk to human health. Moreover, Pearson correlation coefficient analysis was conducted to investigate the relationship between the examined radionuclides and distances and altitudes from the Metsamor Nuclear Power Plant. A moderate positive correlation (0,4–0,6) was observed for 226Ra, 232Th and 40K radionuclides, while a weak positive correlation (0,2–0,4) was found for the ¹³⁷Cs radionuclide.
Benzer Tezler
- The assessment of the radiological impacts of routine releases from metsamor nuclear power plant (Aarmenia) on the province of Iğdır (Turkey) by two approaches
Metsamor nükleer güç santralinin (Ermenistan) rutin salımlarının Iğdır il'indeki (Türkiye) radyolojik etkilerinin iki yaklaşım ile değerlendirilmesi
MELTEM NİHAN AKSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Nükleer MühendislikOrta Doğu Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN GÜRDAL TUNCEL
PROF. DR. CEMİL KOCAR
- Atmospheric dispersion of radiation originating from nuclear power plant accidents
Nükleer enerji santrali kazalarında ortaya çıkan radyasyonun atmosferik yayılımı
EFEM BİLGİÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Çevre MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ORHAN GÜNDÜZ
- 2005-2007 yılları arasında Iğdır ilinden alınan toprak örneklerindeki radyasyon ölçümü
The radiation measurement of the soil samples that were taken in the city of Iğdir between the years 2005-2007
SUAT AKBAYIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Fizik ve Fizik MühendisliğiKafkas ÜniversitesiFizik Bölümü
DOÇ. DR. MEVLÜT KARABULUT
- Halkın nükleer santrallerle ilgili risk, fayda belirsizlik algıları ve bilgi düzeyleri Iğdır ili örneği
People's perceptions of risk, uncertainty of benefit and knowledge levels related to nuclear power plants example of Iğdır province
YAKUP ÇELEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Nükleer MühendislikGümüşhane ÜniversitesiAfet Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİL CENGİZ