Kuruluşundan Murâbıtlar dönemine kadar Sicilmâse (140-445/757-1053)
Sijilmassa from its foundation to the Almoravid period (140-445/757-1053)
- Tez No: 933578
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET MAHFUZ SÖYLEMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Bu tez, İslam tarihçiliğinde genellikle merkezin dışında bırakılan şehirlerden biri olan Sicilmâse'nin kuruluşundan Murâbıtlar tarafından ele geçirildiği 445/1053 yılına kadar geçen yaklaşık üç asırlık tarihini, çok yönlü bir yaklaşımla ele almaktadır. Sahra ötesi ticaret yollarının kavşak noktasında yer alan şehir, coğrafî konumu sayesinde sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasî, sosyal ve ilmî bakımdan da Mağrib'in önemli merkezlerinden biri hâline gelmiştir. Çalışma, yazılı kaynaklarla birlikte arkeolojik bulguların birlikte değerlendirilmesini esas alan karşılaştırmalı bir yöntemle gerçekleştirilmiştir. Klasik İslam tarihçiliğinde daha çok merkezî şehirler ön planda tutulurken, Sicilmâse gibi çeperde kalan şehirler görece ihmal edilmiştir. Bu tez, MAPS kapsamında elde edilen arkeolojik verilerle klasik İslâm Tarihi, coğrafya, seyahatname ve tabakât türünde eser veren müelliflerin aktarımları arasında bağlantılar kurarak şehir tarihine dair daha dengeli bir perspektif sunmayı amaçlamaktadır. Ayrıca modern araştırmaların çoğunda siyasi tarihe yoğunlaşılmışken, bu çalışmada şehir sadece bir siyasî merkez olarak değil; ticaret, mezhepler arası etkileşim, sosyo-kültürel yapı ve ilim çevreleriyle birlikte çok katmanlı olarak ele alınmıştır. Tezde ulaşılan bulgular, Sicilmâse'nin altın ticaretiyle zenginleştiğini, farklı etnik ve mezhebî grupları bir araya getirdiğini ve bu çeşitliliğin şehirde güçlü bir kültürel ve ilmî canlılık kazandığını ortaya koymaktadır. Böylece çalışma hem klasik hem modern literatürde sınırlı olarak ele alınan bu şehre dair özgün bir kent tarihi perspektifi sunarak literatüre önemli bir katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis explores the nearly three-century-long history of Sijilmassa—one of the cities often overlooked in Islamic historiography—from its foundation until its conquest by the Almoravids in 445/1053, using a multidimensional approach. Strategically located at the crossroads of trans-Saharan trade routes, the city became one of the Maghrib's most significant centers not only economically, but also politically, socially, and intellectually, owing to its geographic position. The study employs a comparative methodology that evaluates both written sources and archaeological findings. While classical Islamic historiography tends to prioritize central cities, peripheral ones like Sijilmassa have received relatively little attention. This thesis seeks to offer a more balanced perspective on the city's history by establishing connections between archaeological data—particularly those obtained through the MAPS project—and the accounts of classical authors in Islamic history, geography, travel literature, and biographical works. Furthermore, whereas most modern studies focus primarily on political history, this research approaches the city as a multi-layered entity, analyzing it not only as a political center but also through the lenses of trade, inter-sectarian interaction, socio-cultural dynamics, and intellectual life. The findings demonstrate that Sijilmassa flourished through its involvement in the gold trade, brought together diverse ethnic and sectarian communities, and fostered a vibrant cultural and scholarly environment. In doing so, the study contributes a unique urban historical perspective on a city that has been only marginally addressed in both classical and modern literature, offering valuable insights into the broader historical narrative.
Benzer Tezler
- Moritanya'da din eğitimi
Religious education in Mauritania
FATİH YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADETTİN ÖZDEMİR
- Kuruluşundan Cumhuriyetin ilk yıllarına geçen süreçte Jandarma okulları
Gendarmeri̇e schools i̇ts establi̇shment unti̇l the fi̇rst years of Republi̇c of Turkey
HÜSEYİN CİHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ÇAPA
- Kuruluşundan Üretime Bir Model: 'Kayseri Beydeğirmeni Büyükbaş Besi Bölgesi' ve Türkiye Hayvancılık Bölgeleri
From Establishment to Production: A Model - 'Kayseri Beydeğirmeni Large Cattle Breeding Area' and Livestock Regions in Turkey
MUSTAFA EKİNCİ
Doktora
Türkçe
2024
Veteriner HekimliğiErciyes ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAVUT BAYRAM
- Kuruluşundan bugüne D-8 örgütü
D-8 organization from the founding to the present
MURAT GÜLDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
EkonomiMarmara ÜniversitesiOrtadoğu İktisadı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM MURAT BOZKURT